Vital Silicki ŭ artykule «Što treba pamiatać kožnamu biełarusu?» (№28) bačyć perspektyvu dalejšaha demakratyčnaha razvoju Biełarusi ŭ dysydenckim ruchu. Maje racyju. Ale tolki častkova. Dysydencki ruch – heta sychod u katakomby i andehraŭnd. Heta – minimizacyja kantaktaŭ z asnoŭnaj masaj hramadztva. Heta – zapavolvańnie ruchu.
Jaki moža być inšy šlach? Vychad za miežy Biełarusi. Pašyreńnie biełaruskaha pola.
U siońniašni viek hlabalizacyi nasamreč nieistotna, dzie čałaviek fizyčna žyvie – ci ŭ samoj Biełarusi, ci pa-za jaje miežami, – hałoŭnaje, kab jon znachodziŭsia ŭ biełarusim dyskursie, udzielničaŭ u biełaruskim žyćci. Heta demanstruje na svaim prykładzie i sam sp.Silicki, bo jahony intelektualny ŭpłyŭ na biełaruskaje myśleńnie nie zaležyć ad taho, dzie na hety momant spadar fizyčna znachodzicca – ci ŭ ZŠA, ci biespasiarednie ŭ Biełarusi. Prynamsi, ja nie adčuvaju peryjadyčnych adjezdaŭ sp.Vitala na amerykanski kantynent.
Što z hetaha vynikaje? Vynikaje, što ŭ našaj sytuacyi, sytuacyi žorstkaha ŭcisku ŭsiaho biełaruskaha ŭ samoj Biełarusi, musim vynosić biełaruskuju spravu za miežy samoj krainy. Tudy, dzie jość dla jaje spryjalnyja ŭmovy, najlepš u susiednija krainy – u Polšču, u Litvu, Ukrainu. Stvarać tam vydaviectvy, infarmacyjnyja ahiencyi, studenckija kluby i h.d. Jak heta było ŭ 20–30-ch hadoch u Prazie.
Tamu absalutna daremna krytykavać «kalinoŭcaŭ» za ich adjezd u Varšavu. Važna inšaje, kab jany zastalisia ŭ Polščy biełarusami i nie zhubilisia dla Biełaruskaj Cpravy, navat kali j nia viernucca na radzimu. Hety masavy desant – cikavy eksperyment. Maje racyju Sieviaryniec – «kalinoŭcy» musiać umacoŭvać svaju biełaruskuju mini-supolnaść. Pryjdzie čas – i jany nam vielmi spatrebiacca. Heta budzie bajazdolnaja, adukavanaja, pravieranaja supolnym losam kamanda. Užo zrazumieła – nijakaja barykada nam nie dapamoža. Nam dapamoža Biełaruski Duch. Kali jon budzie vytraŭleny, vyniščany – nie zastaniecca nijakaj perspektyvy.
Bo i Polšča, i Litva, i Ŭkraina – nijakaje dla nas nie zamiežža. My žyli sotni hadoŭ poruč, časam ŭ supolnych dziaržavach. Našyja losy źnitavanyja tysiačahodździami. Pa niejkim časie ŭsio adno my budziem žyć u adnoj supolnaj Eŭropie.
Macujma Biełaruś paŭsiul, dzie jość jakaja-kolviečy mahčymaść, dzie jość spryjańnie. Hartujma Biełaruski Duch!
Ciapier čytajuć
«Ja jechała ad vajny i bambiožak»: Jaŭhienija Čarniaŭskaja pra pierajezd na Kipr5
Kamientary