Mikita Miełkazioraŭ raskazaŭ, jak jaho «pakusaŭ» Zianon Paźniak

Jon raskazvaje pra toje, jak staŭ biełaruskamoŭnym u pobycie, jak jaho chejcili za toje, što naradziŭsia ŭ Chabaraŭsku, pra atmasferu na zdymkach šoŭ «Žyćcio-malina», kali vizažystka tak bajałasia Paźniaka, što ŭciakła praz płot.

Pra toje, čamu vyrašyŭ rabić «Žyćcio-malina» pa-biełarusku

— Da 2020 hodu ja spakojna sabie žyŭ… nia viedaju, nakolki karektna heta nazyvać ruskim śvietam… u niejkim kampramisnym śviecie ja žyŭ, kali mnie było narmalova razmaŭlać pa-rasiejsku, spažyvać rasiejski kantent, razumieć, što my, biełarusy, adroźnivajemsia ad ich, ale praz Maskvu nibyta budavać svaju dumku.

U 2020 hety korak ź mianie vybiła, i dziakuj Bohu. Najpierš heta było pra toje, jak kruta być biełarusam. Paśla ja pahladzieŭ va ŭkrainski bok. U ich jość taki kuchar Jaŭhien Kłapacienka. Nia samy adnaznačny persanaž, ale vielmi jaskravy. I ja razumieŭ, što jon ukrainskaść, Ukrainu z saboj razam niasie pa ŭsim śviecie. Dla mianie heta byŭ vielmi važny prykład.

Jak biełarusizavaŭsia

— U mianie była razmova na imprezie Navi band sa spadarom ksiandzom Barkom, ź jakim ja rabiŭ na tym ža tydni interviju. Ja zapytaŭsia ŭ jaho: «Skažycie, kali łaska, a vy i dumajecie pa-biełarusku?» Kaža: «Tak, ja dumaju pa-biełarusku». Mnie padavałasia, što niejki huhł-transłejt u hałavie jość: dumka pa-rasiejsku, paśla vydaje pa-biełarusku. I ja zrazumieŭ, što heta live style, peŭny vobraz myśleńnia. I tady ja zrazumieŭ, što kali ja pazycyjanuju siabie jak niejkaje davoli zaŭvažnaje biełaruskaje šoŭ, jak viadoŭca biełaruskaha šoŭ, dyk i pavinna hetaja adpaviednaść adbycca lahična. My ž pra Biełaruś, my pavinny razmaŭlać pa-biełarusku. Da hetaha byŭ peŭny čelendž, kali my skazali, što kali nabiarom peŭnuju kolkaść prahladaŭ na tym ci inšym paście ŭ sacsietkach, to ja budu vieści interviju pa-biełarusku. My ničoha nie nabrali ŭ vyniku, ale interviju pa-biełarusku adbyłosia — sa spadarom Paŭłam Łatuškam. Mnie było ciažka, biezumoŭna, była davoli stresavaja sytuacyja. I ja vielmi ŭdziačny dziaŭčatam z «Mova Nanova», jakija mianie padnataskali, padrychtavali. I bolš za toje, nia cisnuli na mianie ź niejkim akademičnym navučańniem… Pamiataju, što ŭ Vilni išli z adnaho kanca horadu ŭ centar i hadzinu razmaŭlali pa-biełarusku. Heta harmaničnaja patreba. I ciapier ja całkam siabie harmanična adčuvaju. I ŭ pobytavym, zvyčajnym žyćci ja pierajšoŭ na biełaruskuju movu. I mnie z hetym zdorava.

Pra premiju, a nia krytyku za pamyłki

— Jak čałavieku, jaki razmaŭlaje pa-biełarusku, mnie zrazumieła. što niejkaj pałkaj ci krytykaj ludziej nie prymusiš lubić biełaruskuju movu. Kali ty emihrant, to, vyvučyŭšy dobra polskuju ci českuju, pavyšaješ jakaść svajho žyćcia. Jakaja tabie zaraz karyść ad biełaruskaj movy? Niezrazumieła. I kali čałaviek robić krok u hety bok, mnie padajecca, jaho treba abniać, jamu treba vypisać premiju, a nie pačynać jaho krytykavać za toje, što jon čahości nia ŭmieje. Pieršyja kroki dzicia nia robić vielmi ŭpeŭniena.

Try parady dla rasiejskamoŭnych biełarusaŭ, jak zahavaryć pa-biełarusku

— Pieršaja parada — nia treba bajacca. Karystajciesia movaj. Maja žančyna — rasiejskamoŭnaja, ale ciapier u jaje ŭžo niama rasiejskaha słova «počiemu», a jość «navošta». Druhaja parada — hladzicie biełaruskamoŭny jutub. Treciaja parada — treba čytać pa-biełarusku.

Darečy, u mianie «Hary Potera» pa-rasiejsku nikoli nie było, byli pieršyja try knihi ad Januškieviča pa-biełarusku. Heta vielmi dobry ŭvachod u biełaruskuju movu. Taksama važna, kab byŭ niechta, z kim budziecie razmaŭlać pa-biełarusku. Viedaju, što šmat siemjaŭ paśla pačatku vajny pačali doma vykarystoŭvać biełaruskuju movu.

Niašmat chto pratrymaŭsia, na žal, ale sama praktyka — heta vielmi dobra. «Mova Nanova» pracuje jašče. Možacie naviedvać. Budzie asiarodździe, budziecie prosta siłkavacca biełaruskaj movaj.

Pra kurs biełaruskaj litaratury ŭ škole

— Mnie b vielmi chaciełasia, kab biełaruskaja mova i ŭsio, što tyčycca biełaruščyny, usprymałasia jak niešta fajnaje, kajfovaje, jak niešta stylovaje, a nie jak niejki prymus. Moža, niešta źmianiłasia ŭ biełaruskich škołach, ale školny kurs biełaruskaj litaratury byŭ stvorany nia viedaju dla kaho, napeŭna, dla vytvorcaŭ antydepresantaŭ, kab ty paśla pajšoŭ i addaŭ usie hrošy za toje, kab niejak svoj nastroj padniać… Mnie chaciełasia b, kab heta było vitalna, kab heta było pa Karatkieviču i hetak dalej.

Pra chejt za toje, što naradziŭsia ŭ Chabaraŭsku

— Mianie chejcili za interviju z rasiejskaj vykładčycaj Tamaraj Ejdelman, a taksama za toje, što ja kaliści skazaŭ, što naradziŭsia ŭ Chabaraŭsku. Tak atrymałasia, što za savieckim časam maja biełaruskaja maci pajechała va ŭkrainski Krym i tam paznajomilisia z maim rasiejskim baćkam. U ich było kachańnie na adlehłaści 8000 kilametraŭ.

I baćka vypisvaŭ kamandziroŭki ŭ sanatoryj «Junactva» na Mienskim mory, praz toje, što ŭznačalvaŭ chabaraŭski kamsamoł. Ja nia toje što saromiejusia, što naradziŭsia ŭ Rasiei. Tak atrymałasia. Spadar Mulavin taksama naradziŭsia ŭ Rasiei. I jaki čałaviek atrymaŭsia i jakaja klasnaja rolevaja madel!

Pra peryjady biełarusizacyi, u tym liku «ciabie Zianon pakusaŭ»

— Mnie było vielmi važna, kab maja biełaruskaja mova ŭsprymałasia jak niešta fajnaje i harmaničnaje. Heta nie padletkavy pratest suprać usiaho rasiejskaha, choć ja razumieju, što padčas svajoj biełarusizacyi ŭ mianie byli roznyja peryjady. Prysutničaŭ i peryjad, kali heta była niejkaja poza, što ja razmaŭlaju pa-biełarusku, hladzicie, jaki ja fajny. Prysutničaŭ peryjad, jak ja jaho nazyvaju, kali «ciabie Zianon pakusaŭ».

Nie było takoha, što jon mianie litaralna kusaŭ, ale na tych zdymkach «Žyćcio-malina» ŭsie bajalisia spadara Zianona na placoŭcy. I naša vizažystka nastolki bajałasia nas turbavać, što vybiahała, pieraskokvała praz płot i parvała sabie kurtku. Takaja była atmasfera.

Ja sapraŭdy vielmi ŭraziŭsia spadarom Zianonam. Ja natchniajusia i zachaplajusia im jak histaryčnaj postaćciu. U mianie byŭ taki peryjad, kali ličyŭ, što kali b usie byli jak Zianon, ci prahnuli być, to ŭ nas była b takaja biełaruskaja Biełaruś. Biaz hvałtu. Spakojna. Harmanična. Tamu ja lublu interviju ŭ tym liku sa svabodaŭcami praz toje, što hetaja opcyja ŭ ich pa zmaŭčańni. Tak usio pierapłaŭlena ŭ takuju hodnaść, dobruju litaraturnuju padaču, što mnie pryjemna ad hetaha i daje nadzieju, što hetaja Biełaruś mahčymaja.

• 13
• 0
• 2
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0