Kultura4747

Parfionaŭ pra Šahała: «Heta ruski madern, nie isnavała nijakaha biełaruskaha žyvapisu»

Viadomy rasijski žurnalist Leanid Parfionaŭ padzialiŭsia svaim bačańniem kulturnaj prynaležnaści słavutaha mastaka ź Viciebska. «Naša Niva» paprasiła Mikitu Moniča prakamientavać jahonyja słovy. 

Leanid Parfionaŭ kala afišy vialikaj vystaŭki Šahała, jakaja prachodzić u vienskaj «Albiercinie». Skrynšot videa.

U adnym z apošnich vypuskaŭ rasijskaha jutub-kanała «Redakcyja» jahony viadoŭca Alaksiej Pivavaraŭ sustreŭsia z Parfionavym u Vienie, kab pahutaryć ź im pra mastactva, impieryi i ruskuju kulturu.

Kala budynka halerei «Albiercina» rasijskija žurnalisty źviarnuli ŭvahu na afišu da vialikaj vystaŭki Marka Šahała, jakaja prachodzić ź listapada 2024 da 9 lutaha 2025 hoda ŭ hetym muziei.

Na afišy była źmieščana repradukcyja karciny «Dzień narodzinaŭ», napisanaja Markam Šahałam u 1915 hodzie, ščaślivy pieryjad dla mastaka, kali kachanaja Beła Rozienfield stała jahonaj žonkaj.

Karcina «Dzień narodzinaŭ», napisanaja Markam Šahałam u 1915 hodzie. Zachoŭvajecca ŭ kalekcyi Ńju-Jorkskaha muzieja sučasnaha mastactva. Fota: Wikimedia Commons

Parfionaŭ, jaki nie źjaŭlajecca prafiesijnym mastackim krytykam, ale vielmi cikavicca mastactvam, vyrašyŭ padzialicca svaimi nazirańniami nakont hetaj karciny, jakaja ciapier zachoŭvajecca ŭ Muziei sučasnaha mastactva ŭ Ńju-Jorku:

«Zrazumieła, što ŭsie hetyja matyvy z Bełaj, jany taksama paznajucca, ale sami hetyja sukienki, jakija inačaj jak «nepmanaŭskimi» pa-rusku nie nazavieš… Taki radykalny žanravy Šahał heta redkaść. Toj Šahał, jakoha ŭsie čakajuć, cyrk, koźliki, majsiejeŭ kust, jaki ćvicie — hetaha dabra na vystaŭcy taksama navałam». 

Paśla čaho Pivavaraŭ zadaje Parfionavu pravakacyjnaje pytańnie, a ci ruski mastak Mark Šahał, na što toj vyrašajecca patłumačyć usiu sutnaść viciebskaha mastaka tak, jak jon jaje bačyć.

«Jak škoła heta, vidavočna, ruski i francuzski madern. Ja nie razumieju, navošta pryviazvacca da jaho jaŭrejskaha pachodžańnia. Nie isnavała tady nijakaha jaŭrejskaha mastactva, nie isnavała nijakaha biełaruskaha žyvapisu ŭ tyja časy. Nu, Viciebsk uvohule nichto nie ŭsprymaŭ nijakaj Biełaruśsiu ŭ tahačasnaj unitarnaj Rasijskaj impieryi», — adkazvaje Leanid Parfionaŭ.

@nashaniva Parfionaŭ pra Šahała: «Heta ruski madern» #šahał #mastactva #iskusstvovtiktok #vitiebsk #politika #novosti #biełaruś ♬ Swan Lake "dance of four swans" - Kohrogi

Na dumku Parfionava Šahał, u značnaj stupieni vyjšaŭ z ruskaha madernu, jak i ŭsia mastackaja škoła, jakuju jany stvaryli z El Lisickim tady ŭ Viciebsku ŭ vielmi niedaŭhaviečny čas revalucyjnaj ramantyki. Ale i zachodnija ŭpłyvy žurnalist nie admaŭlaje.

«Jon jašče dastatkova maładym čałaviekam pierajechaŭ u Francyju, ale i da hetaha, da Pieršaj suśvietnaj vajny jon u Francyi vielmi mocnuju injekcyju hetaha ŭsiaho atrymaŭ. Jany byli ŭ značnaj miery sfarmiravanyja na Zachadzie, mienavita hetym madernisckim mastackim mietadam», — dadaje Parfionaŭ.

Čyj Šahał? 

«Naša Niva» paprasiła rastłumačyć biełaruskaha mastactvaznaŭca Mikitu Moniča, ci majuć rasijanie padstavy, kab admaŭlać u prynaležnaści Šahała da jaŭrejskaha i biełaruskaha mastactva.

«U mianie składanaje ŭsprymańnie hetaha pytańnia. Prysvojvać sabie Šahała karysna kožnaj nacyi, jakaja moža sabie heta dazvolić. Ja, mabyć, nie pahadžusia, što nie było jaŭrejskaha mastactva. Tut Parfionaŭ sproščvaje.

Ale Šahał sapraŭdy nie pra biełaruskaje mastactva ŭ momant jahonaj prysutnaści ŭ Viciebsku», — tłumačyć Monič.

Adznačym, što ŭ niekatorych muziejach ciapier vypraŭlajuć podpisy da karcin Šahała. Kali raniej tam miescam jaho naradžeńnia stajała Rasija, to ciapier paznačajuć, što Viciebsk — sučasnaja Biełaruś.

Na pytańnie pra toje, jak biełarusam adstojvać prava nazyvać Šahała svaim, Monič daje niekatoryja praktyčnyja parady.

«Šahała nie atrymajecca prysabiečyć adno tolki vierbalnymi interviencyjami. Treba rabić vystavy, daśledavać, nabyvać tvory dy ŭklučać jaho ŭ školnuju prahramu. 

Ja baču, jak u sacsietkach biełarusy chodziać na vystavy Šahała pa ŭsim śviecie. U Viciebsku i Minsku možna pabačyć tvory Šahała. Niadaŭna jaho litahrafiju nabyŭ Salej. Praciahvajucca daśledavańni navukoŭcaŭ. I ja rabiŭ videa pra Šahała raniej i praciahnu ŭ budučyni.

Illa Salej ź litahrafijaj Šahała, nabytaj na aŭkcyjonie Christie's. Fota Illi Saleja

Heta jak z materyjalnaj spadčynaj — kali pra spadčynu nie rupicca, to jana moža źniknuć. Što toj zakinuty horad, jaki zanosiać piaski pustyni», — dadaje mastactvaznaviec.

«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny

PADTRYMAĆ

Kamientary47

  • Šlachcič Zavalnia
    12.01.2025
    Vitiebsk, do vtoroj mirovoj vojny, był na 40% jevriejskim horodom.
  • Janina
    12.01.2025
    Nie biełaruski i nie ruski, a žydoŭski madern.
  • Valenty
    12.01.2025
    "Chorošije russkije" iznoŭ demanstrujuć svaje najlepnyja jakaści. Hańba.

«U nas fobija žyvoj kamunikacyi. A seks mienš važny, čym dla minułych pakaleńniaŭ». Zumiery adkazvajuć na pretenzii da svajho ładu žyćcia

«U nas fobija žyvoj kamunikacyi. A seks mienš važny, čym dla minułych pakaleńniaŭ». Zumiery adkazvajuć na pretenzii da svajho ładu žyćcia

Usie naviny →
Usie naviny

Tvarožnaja zapiakanka ź jabłykami — recept2

Čaćviertaja kniha ź sieryi pra Hary Potera pabačyła śviet1

Ad siońnia na 10 miesiacaŭ zakryŭsia most z vulicy Maskoŭskaj da płoščy Niezaležnaści. Jak budzie abjazdžać zvyčajny i hramadski transpart?

Zialenski: Paŭnočnakarejskija vojski viarnulisia na liniju frontu2

Apple moža zdać pryvatnyja danyja ŭsich svaich karystalnikaŭ u śviecie śpiecsłužbam Vialikabrytanii. Heta moža stać niebiaśpiečnym precedentam4

Nieabchodnyja hrošy na patreby Paliny Šarendy-Panasiuk sabrali za niekalki hadzin5

Tramp zapatrabavaŭ zakryć USAID za «karupcyju»8

Naščadki hotaŭ i fina-vuhraŭ navat bolš, čym mierkavałasia. Što nasamreč u hienach biełarusaŭ i litoŭcaŭ?46

Žachlivaja historyja ŭ «Minsk-Śviecie»: sabaka na dvary naparoŭsia na šampur, haspadynia ličyć, što jaho ŭvatknuli naŭmysna1

bolš čytanych navin
bolš łajkanych navin

«U nas fobija žyvoj kamunikacyi. A seks mienš važny, čym dla minułych pakaleńniaŭ». Zumiery adkazvajuć na pretenzii da svajho ładu žyćcia

«U nas fobija žyvoj kamunikacyi. A seks mienš važny, čym dla minułych pakaleńniaŭ». Zumiery adkazvajuć na pretenzii da svajho ładu žyćcia

Hałoŭnaje
Usie naviny →

Zaŭvaha:

 

 

 

 

Zakryć Paviedamić