Siarhiej Bałachonaŭ . Die modernen Sagen-2

Die modernen Sagen-2

Haračaje mieściejka

U aperacyjnym adździaleńni haradzkoje bolnicy pracavała niejak adna medsiastra, jakaja až zaduža kuryła. Jak što ŭ aperacyjnym adździaleńni kureńnie było zusim zabaronienaje, jana rabiła heta zvyčajna ŭ kabincy prybiralni, bo nie mahła rabić sabie admysłovych pierapynkaŭ na toje. Usie inšyja z aperacyjki nat nia mieli zdahadki pra heta, ale nadta złavali na čad u tualecie. Niechta prapanavaŭ zasabačyć va ŭnitaz superaksyd kisłarodu. Chtości inšy nieŭzabavie ŭčyniŭ heta. Kali kurylnica adnojčy ŭ čarodny raz "zaprapała", usie pačuli žudasny kryk. Medsiastra, jak zaŭždy, kinuła niezahasły kančaryk va ŭnitaz i atrymała za toje mocnyja apioki ŭ rajonie hienitalijaŭ.

Zanatavana ad medbrata, jaki sam nia kuryć i nia raić inšym, asabliva ŭ bolnicach. U Biełarusi bytuje anekdot z padobnym siužetam.

Porna ŭ šmatpaviarchoviku

Maładyja muž i žonka, jakija žyli ŭ šmatpaviarchoviku z supolnaj antenaj, chacieli zrabić svajo suženskaje žyćcio tracha viesialejšym. Dziela hetaha jany ŭ svajoj spalni ŭstalavali videakameru. Kali nastupnym viečaram blizu 23 hadzinaŭ jany ŭłučyli televizar, dyk na svoj žach ubačyli pa treciaj prahramie źniaty imi samymi minułaj nočkaj filmiec.

Z raspoviedu niamieckaj studentki. Za im staić strach ludziej pierad mahčymym "buntam" mašyn, što słužać u paŭsiadzioncy. U Biełarusi, nie zvažajučy na NTR, až dasiul mnohija bajacca techniki tolki za toje, što jana jość technikaju.

Niebiaśpiečnyja niańki

Muž i žonka naniali na čas zaplanavanaha naviedvańnia teatru maładuju paru dla dahladu za dzicionkam. Užo pry sustrečy maładyja ludzi padalisia im, miakka kažučy, dziŭnavatymi. Tamu z teatru jany jašče raz zatelefanavali damoŭ, kab daviedacca, ci ŭsio jdzie ładna. "Tak, usio fajna, — byŭ adkaz, — my hatujem piačystaje i chutka pastavim jaho ŭ piečku". Poŭnyja žachu sužoncy palacieli dachaty i zaśpieli akurat toj momant, kali niańki chacieli zasunuć u duchoŭku palitaha kietčupam dzicionka. U apošniuju sekundu baćki zdoleli ŭratavać małoha. Paźniej vyśvietliłasia, što paračka nahłytałasia kalosaŭ i była zusim bieśśviadomaj.

Niamiecki varyjant klasyčnaj madernaj sahi. Chepi-end sustrakajecca redka. Zvyčajna ŭ sahach z padobnym siužetam raźviazka trahičnaja.

Sutarha

Adna krychu ekzaltavanaja kabieta, kali adnojčy jaje muž źjechaŭ na kurorty, skarystała z nahody i zaprasiła da siabie paluboŭnika. Dyk voś, kali sprava dajšła da luboščaŭ, kabietu raptoŭna zamučyła sumleńnie, i adbyłasia sutarha pochvy, što paluboŭnik nia zdoleŭ vyjści ź jaje. Niejak jany ŭsio ž zdoleli vyklikać chutkuju dapamohu. Vynosiačy ich z domu, daktary prychavali ichny soram praścinaj. U bolnicy z dapamohaj špryca lekar zmoh supynić nastupstvy sutarhi.

Zanatavana ŭ Niamieččynie. U Biełarusi bytujuć peŭnyja historyi, što siužetna nahadvajuć hetuju sahu. Dośvied śviedčyć, što dosyć časta siužet zhadvajecca niepasredna pad čas złučeńnia na luboŭ.

Sučasnyja lehiendy

U abydzioncy słovy kštałtu "lehienda", "padańnie", "saha" ŭčastych nitujucca ź niečym daŭnym, sivavusym, amšełym. Ciažka byvaje ŭciamić, što miž imklivaje płyni infarmacyi, jakaja štodnia abrynajecca na čałaviečyja hałovy, jość i zusim sučasnyja lehiendy. Inakš ich mianujuć "madernymi sahami", "urbanistyčnymi lehiendami", "haradzkimi mitami". Zvyčajna sučasnaja lehienda maje vyhlad praŭdzivaje historyi ab sapraŭdy adbytym zdareńni. "Adzin moj znajomiec raspavioŭ...", "Niejki znajomy majho kalehi paviedamiŭ jamu...", "Maja dačka raspaviała pra vypadak, śviedkam jakoha byŭ chłopiec jejnaj siabroŭki..." — pačatnyja formuły sučasnych sahaŭ, zaklikanyja adnačasna padkreślić praŭdzivaść i dystancyjavacca jak apaviadalniku ad adbytaha. Apošniaje, praŭda, vychodzić nie zaŭsiody. Dziela hlabalnaha razvoju mass media, madernyja sahi pieradajucca nia tolki tradycyjna, z vusnaŭ u vusny, ale j cieraz presu, radyjo, televiziju, Internet. Siužety mnohich sučasnych lehiendaŭ atrymali suśvietny raspaŭsiud. Biełaruś nie zastajecca ŭbaku: sama spažyvaje i pradukuje sahi.

U sučasnych lehiendach znajšło svoj adbitak supraćstajańnie čałavieka z prajavami industryjnaha i postindustryjnaha hramadztvaŭ. Navakolny śviet, jaki pryniata ličyć racyjanalnym, anatujecca ŭ sahach iracyjanalnymi srodkami. Niamiecki prafesar etnalohii R.V.Brednich miarkuje, što iracyjanalny suśviet madernych sah śviedčyć pra nieskarenienaść u ludzkaj śviadomaści viery ŭ zvyšnaturalnaje, nievytłumačalnaje i cikavaści da jaho, paradaksalna-kurjoznaje, nie zvažajučy na dasiahnieńni navuki j techniki. "Samota i ekzystencyjnaja niapeŭnaść / nieabaronienaść siłkujuć cikavaść siońniašniaha čałavieka da nieviadomaha i niebiaśpiečnaha hetaksama, jak i ekanamičnyja kryzy ci časy palityčnaha napružańnia i niaŭstojlivaści", — piša prafesar. Tamu ŭ sučasnych lehiendach padspodna adčuvajecca peŭnaja kancentracyja strachu: strach raptoŭnaj śmierci, bojaź umiašańnia čužyncaŭ u intymnuju sferu, strach pryrodnych i nadpryrodnych źjavaŭ, techniki dy inš. Śmierć u sučasnych lehiendach zazvyčaj jość niečym durnym i biestałkovym. Tym samym adbyvajecca zusimnaja desakralizacyja śmierci.

Fenomen sučasnaje lehiendy na zachadzie daśledujecca dzieści z 60-ch hadoŭ na dastatkova vysokim navukovym roŭni. U ZŠA, Vialikabrytanii, Niamieččynie, Švecyi vydadziena niekalki dziasiatkaŭ adpaviednych antalohijaŭ. Z 1988 h. dziejničaje International Society for Contemporary Legend Research pry Šefiłdzkim universytecie. Vydajecca infarmacyjny biuleteń "Loaftale News".

Siarhiej Bałachonaŭ