Закон не забараняе фатаграфаваць свой бюлетэнь — юрыст
Карыстальнікі сацыяльных сетак звярнулі ўвагу, што ў эфіры беларускага тэлебачання сталі з’яўляцца ролікі, у якіх вядзецца гаворка пра тое, што «законам не прадугледжана фатаграфаванне бюлетэняў для далейшага адпраўлення трэцім асобам з мэтай дэманстрацыі вынікаў выбараў».
З ідэяй фатаграфавання бюлетэняў выступіла ініцыятыва «Голас». Дык можна ўсё ж сфоткаць свой бюлетэнь ці нельга? Пра гэта «Наша Ніва» распытала юрыста і палітолага Юрыя Чавусава.
«Калі адказ кароткі, то — можна.
Далей пачынаюцца ўжо дэталі. Калі прыгадаць ранейшыя выбарчыя кампаніі, то пытанне, ці можна фатаграфаваць на ўчастку, — гэта заўсёды пункт сутыкнення грамадскасці і выбарчых камісій. Ясная справа, што махляры не любяць, каб іх фатаграфавалі. Але прамой забароны не было. Апошнія гады выдзяляліся куткі для фатаграфавання, дзе можна рабіць.
Пытанне з фатаграфаваннем бюлетэняў не выклікала пярэчанняў. Кандыдаты, калі галасавалі, фатаграфавалі свае бюлетэні. Людзі фатаграфавалі бюлетэні, дзе былі напісаныя розныя рэчы. Аднак у сувязі з ініцыятывай кампаніі «Голас» гэта набірае новае гучанне.
Ярмошына кажа, што фатаграфаваць свой бюлетэнь можна. Адзінае — калі гэта будзе публікавацца 9 жніўня, то гэта будзе ўспрымацца як агітацыя, якая забароненая. Але каму можна выставіць гэтае парушэнне? Ініцыятыве «Голас», якая юрыдычна не існуе. Яна не звязана ні з якім штабам. Усе ведаюць, што гэта былы штаб Бабарыкі, але Бабарыка не кандыдат і сядзіць у СІЗА.
Але мы знаходзімся не ў юрыдычным працэсе, а ў палітычным, дзе прававыя сродкі выкарыстоўваюцца ў якасці змагання. Тыя фоты мільёнаў бюлетэняў, якія можа набраць «Голас», юрыдычнай сілы мець не будуць. Я ўяўляю сабе паседжанне ЦВК, дзе паступіць падобная скарга, магчыма, нават ад кагосьці з кандыдатаў. Лідзія Ярмошына скажа, што юрыдычнай сілы ўсё гэта не мае, законам не прадугледжана, адмовіць у скарзе.
Але працэс жа палітычны, таму мільёны фотаздымкаў гэтых бюлетэняў будуць выконваць мабілізацыйную функцыю. І тады такога кшталту ролікі, як былі на БТ, будуць з’яўляцца часцей, будуць напіраць на тое, што «забаронена, не прадугледжана». Гэта будзе рабіцца з мэтай дэмабілізацыі людзей, каб пасеяць у іх сумневы адносна вартасці гэтай сістэмы. Такая барацьба розных тэхналогій.
Я думаю, на працягу бліжэйшых дзён ініцыятыва «Голас» будзе на вастрыні падзей. Не будзем забывацца, што ў Беларусі спроба выдаць альтэрнатыўныя вынікі выбараў была толькі адзін раз — у 2001 годзе, так званы «альтэрнатыўны падлік галасоў». Тады гэтую сістэму разграмілі праз папярэджанні Мінюста і Генпракуратуры. І гэтая сістэма тады забуксавала.
«Голас» — гэта не сістэма назірання, але гэта сістэма, якая прэтэндуе на тое, каб выдаць альтэрнатыўныя лічбы галасавання. Тут я бачу пэўную небяспеку, бо на гэтых выбарах упершыню ў гісторыі ўключылі артыкул 191 КК «Перашкода ў правядзенні выбараў і рэферэндумаў». Пра гэта шмат хто забыў, але на Ціханоўскага заведзеная крымінальная справа і па гэтым артыкуле. Раней яго ніколі не прымянялі. Я не выключаю, што гэта тое ружжо, якое вісіць у першым акце, а бліжэй да выбараў яно можа стрэліць.
Намер апублікаваць альтэрнатыўныя лічбы — гэта тое, з чым улады зацята змагаюцца. Немагчыма падманваць людей, калі вядомая праўда. Пра гэтыя фатаздымкі мы будзем шмат чуць з абодвух бакоў. І гэта будзе якраз тое, вакол чаго будуць разгортвацца далейшыя падзеі».
Стала вядома афіцыйная прычына смерці Макея, Ашурка і Тарайкоўскага7
Каментары