Turma na Akreścina: novyja interjery i paradki
U znakamitaj mienskaj turmie dla administratyŭna asudžanych, dzie pabyvała amal usia apazycyja, idzie ramont, tam ustaŭlajuć škłopakiety, a na viačeru źniavolenym pačali davać pa sasiscy.
Druhi hod u mienskim Centry izalacyi pravaparušalnikaŭ, što na vulicy Akreścina, na umovy ŭtrymańnia ŭ jakim było šmat skarhaŭ, u tym liku ŭ Kamitet pravoŭ čałavieka AAN, viadziecca ramont, paviedamlaje radyjo «Svaboda».
Vonkava ramont staroha budynku Centra izalacyi pravaparušalnikaŭ zaviaršajecca: u vokny ŭstaŭlenyja škłopakiety, mury pafarbavanyja ŭ ciomna-čyrvony i šery kolery, na terytoryi, kali zazirnuć praz ščylinu bramy, nia bačna kučaŭ śmiećcia, jak było ŭletku. Ale kali dakładna skončycca ramont, pra heta milicyjanty z achovy turmy nie kažuć: «Nie ŭpaŭnavažany davać takija kamentary. Prabačcie».
Niekalki dzion tamu z turmy na Akreścina vyjšaŭ mašynist Biełaruskaj čyhunki Leanid Smoŭž, jakoha pakarali 3 sutkami aryštu za toje, što apranuŭ padčas mitynhu ŭ Łošyckim Jaru majku z nadpisam «Za Biełaruś biez Łukašenki!»
Havoračy pra ŭmovy ŭ izalatary, Leanid Smoŭž pierš za ŭsio adznačyŭ, što tam było choładna i ŭ kamery nie chapała śviatła: «Kali my skardzilisia, nas achoŭniki «zaprašali» sieści ŭ budučym hodzie.
Kazali, ŭ novym budynku vam budzie dobra: i śviatła, i ciapła chopić na ŭsich». Što viedaje Leanid Smoŭž pra toje, jak viaducca ramontnyja pracy na Akreścina?
Były viazień skazaŭ, što źviestak pra heta ŭ jaho vielmi mała, akramia adnoj padrabiaznaści: «Tam pobač z našaj kameraj była kamera, dzie trymali pracaŭnikoŭ, jakich vodziać na ramont druhoha budynku. A nas nikudy nie vadzili».
Aktyvist Maładoha frontu Mikałaj Dziemidzienka za čas dziejnaści ŭ «Maładym froncie» šmat razoŭ «siadzieŭ» jak ŭ starym budynku CIP, hetak i ŭ ciapierašnim korpusie, jaki naležyć Izalataru časovaha utrymańnia (IČU).
Pavodle Dziemidzienki, ŭ CIP u kamerach nie było naraŭ, a ludzi spali na draŭlanym «podyjumie». Taksama tam u kamerach nie było miesca dla pryjomu ježy, a prybiralnia znachodziłasia ŭ kucie i nie była aharodžanaja.
A jak nakont dušu? Mikałaj Dziemidzienka zhadaŭ, što na cokalnym paviersie dušavyja byli i navat ŭ niadrennym stanie. «Naprykład, dušavyja tam byli ŭnizie, dyk jany lepš vyhladali, čym ŭvieś korpus, bo ich raniej ramantavali.
Nia viedaju, što budzie paśla novaha ramontu, ale naŭrad ci niešta vyklučnaje. Što da «raśničak» na voknach, to nia viedaju, ci ich zachavajuć. Pakul tam staviać škłopakiety. U IČU zaraz na voknach «raśnički» i vokny nie adčyniajucca, što taksama drenna.
Miarkuju, ŭ novym budynku na voknach taksama buduć «raśnički» — ŭ nas biez hetaha nia mohuć».
Jak karmili viaźniaŭ?
Apošni raz Mikałaj Dziemidzienka «pasiadzieŭ» na Akreścina ŭ vieraśni. Jon zhadvaje, što da viečarovaj kašy pačali dadavać sasisku, čaho raniej nie było: «Ježa z bolšaha tam niasmačnaja, ale ja nierazborlivy, pryzvyčajvaŭsia», — zaznačaje Mikałaj Dziemidzienka.
Značnych źmienaŭ da lepšaha ŭ ježy ŭ novym budynku jon nie čakaje. Raniej u turmie na Akreścina viaźniam nie vydavali łyžak z doŭhim čarankom. U kancy 1990-ch hadoŭ z takimi łyžkami, za jakija niemahčyma ŭchapicca, doŭha zmahaŭsia były deputat Viarchoŭnaha Savietu Valer Ščukin, jaki šmat razoŭ «siadzieŭ» na Akreścina.
Valeru Ščukinu niešta sapraŭdy ŭdałosia: viaźniam pačali davać bieły chleb i vyvodzić na prahułki, zamianili łyžki-kaleki na narmalnyja.
Pravaabaronca-viasnoviec Valancin Stefanovič zhadvaje 2010 hod, kali sam siadzieŭ na Akreścina z Alesiem Bialackim, jon kaža, što znoŭ im vydavali łyžki biez čarankoŭ.
Paśla toj adsiedki ŭ chałodnaj i ciomnaj kamery Valancin Stefanovič nakiravaŭ u Kamitet pravoŭ čałavieka AAN skarhu na ŭmovy ŭ turmie na Akreścina, jakija jon paraŭnaŭ z katavańniem.
Pravaabaronca taksama «zakidaŭ» skarhami milicejskija ŭstanovy, adkul prychodzili adkazy, što paśla ramontu ŭmovy palepšacca. Ci čakaje Valancin Stefanovič, što hetak i budzie?
«Nia dumaju, što miesca stanie bolš u kamerach, bo naŭrad ci jany tam stanuć łamać pieraharodki. Śviatło taksama zastaniecca ćmianym, bo dziažurnaja lampačka musić hareć zaŭsiody, i mahutnuju tam nie pastaviać.
Miarkuju, budzie ciaplej, bo pastaviać novyja truby, novyja batarei. Chaciełasia b hetak spadziavacca. Chacia, padazraju, buduć skraźniaki, bo kalidornaja systema zastałasia.
Tamu tam moža być niaŭtulna. Ale, ŭ lubym razie — jakija b umovy ni byli — siadzieć usio roŭna niadobra».
Kamientary