Ekstremalnaje nadvorje na jeŭrapiejskim kantyniencie moža štohod zabirać žyćci 152 tys. čałaviek da kanca ciapierašniaha stahodździa, kali nie buduć pryniatyja miery pa baraćbie z klimatyčnymi źmienami, piša VVS.
Hetaja ličba ŭ 50 razoŭ pieravyšaje ciapierašniuju kolkaść achviar stychii, papiaredžvajuć navukoŭcy Abjadnanaha daśledčaha centra Jeŭrapiejskaj kamisii ŭ śpiecyjalizavanym vydańni «Lancet Planetary Health».
Anamalnaja śpiakota źjaŭlajecca pryčynaj 99% usich śmierciaŭ, źviazanych z nadvorjem, i vialikaja ich častka prypadaje na poŭdzień Jeŭropy.
Śpiakota ŭ Jeŭropie
Jakraz na hetym tydni ŭ šerahu krain poŭdnia Jeŭropy tempieratura pavietra dasiahnuła adznaki ŭ 44 hradusa pa Celsii.
Niekalki krain vypuścili aficyjnuju pieraściarohu ab anamalnaj śpiakocie, zaklikajučy ludziej nie vychodzić pa mahčymaści na vulicu ŭ dzionnyja hadziny i pić bolš vady.
Niezvyčajna vysokija tempieratury ŭ Italii — na 10 hradusaŭ vyšej za zvyčajnyja — vyklikali lasnyja pažary; u niekatorych rehijonach jość niebiaśpieka zasuchi.
Pa mienšaj miery dva čałavieki pamierli ŭ Rumynii i Polščy, — dziasiatki pa ŭsioj Jeŭropie trapili ŭ balnicy ź ciepłavymi i soniečnymi ŭdarami i inšymi, źviazanymi ź śpiakotaj, stanami.
U sieradu na Sardzinii rtutny słupok padniaŭsia da adznaki ŭ 44 hradusy, a na Sicylii jon dasiahnuŭ 42 hradusaŭ. U minuły čaćvier u vakolicach Ryma było zarehistravana 43 hradusy ciapła.
U Ałbanii ŭ piatnicu vajskovyja siły pryjšli na dapamohu pažarnym bryhadam u baraćbie ź dziasiatkami lasnych pažaraŭ, jakija achapili krainu, dzie tempieratura taksama dasiahnuła 40-hradusnaj adznaki.
Ałbanija źviarnułasia ŭ ES pa ekstrannnuju dapamohu, kab praduchilić raspaŭsiudžvańnie pažaraŭ na stalicu Tyranu.
Pavodle danych jeŭrapiejskaha mieteacentra Meteoalarm, śpiakota pratrymajecca jašče niekalki dzion u centralnaj Jeŭropie i na Bałkanach.
Doŭhaterminovy prahnoz
Ekśpierty Abjadnanaha daśledčaha centra Jeŭrapiejskaj kamisii ŭ svaim daśledavańni papiaredžvajuć ab tym, što kali nie buduć prymacca miery pa skaračeńni parnikovych vykidaŭ i pasłableńnia ŭździejańnia ekstremalnych źjaŭ nadvorja, to nastupstvy mohuć być nastupnymi:
- Śmierci ŭ vyniku ekstremalnaha nadvorja mohuć uzraści z 3 tysiač u 1981-2010 hh. da 152 tysiač u pieryjad 2071-2100 hh.;
- Da 2100 hoda dźvie traciny jeŭrapiejcaŭ buduć pakutavać ad stychijnych biedstvaŭ, tady jak u pačatku XXI stahodździa hetaja dola składała 5% jeŭrapiejskaha nasielnictva;
- Bolš ludziej buduć hinuć u vyniku prybiarežnych pavodak: 233 čałavieki ŭ hod da kanca stahodździa pa paraŭnańni z šaściu u pačatku stahodździa.
U hetym daśledavańni navukoŭcy praanalizavali ŭździejańnie siami najbolš niebiaśpiečnych pryrodnych źjaŭ — anamalnaj śpiakoty, raptoŭnaha mocnaha pachaładańnia, lasnych pažaraŭ, zasuch, račnych i prybiarežnych pavodak, a taksama ŭrahanu — u 28 jeŭrapiejskich krainach, uklučajučy Šviejcaryju, Narviehiju i Isłandyju.
Kab acanić uraźlivaść nasielnictva, navukoŭcy paraŭnali danyja pa stychijnych biedstvach za pieryjad z 1981 pa 2010 hady i abjadnali hetuju infarmacyju z danymi prahnozaŭ pa klimatyčnych źmienach i roście i mihracyi nasielnictva.
«Klimatyčnyja źmieny — samaja vialikaja hłabalnaja pahroza čałaviečamu zdaroŭju ŭ XXI stahodździ, i źviazanyja z hetym ryzyki dla hramadstva buduć usio bolš uviazvacca z abumoŭlenymi pryrodnymi źjavami niebiaśpiekami», — skazaŭ adzin z aŭtaraŭ daśledavańnia Džavani Farcyjery.
«Da kanca stahodździa kala 350 miljonaŭ jeŭrapiejcaŭ mohuć štohod akazvacca va ŭładzie padstupnych klimatyčnych krajnaściaŭ, kali ŭ terminovym paradku nie pačać rabić zachady pa kantroli hłabalnaha paciapleńnia», — dadaŭ navukoviec.
Prafiesar Łondanskaj škoły hihijeny i trapičnaj miedycyny Poł Uiłkinsan, jaki taksama ŭvachodzić u hrupu aŭtaraŭ daśledavańnia, padkreśliŭ, što hetyja vyniki słužać jašče adnym napaminam ab nieabaronienaści čałavieka ad ekstremalnaha nadvorja, a taksama ab tych nastupstvach dziejnaści čałavieka, jakija mohuć paŭstać, kali vykidy parnikovych hazaŭ buduć praciahvacca ŭ tych ža maštabach, što i siońnia.
Łukašenka: Chto tam u Rasii viakaje na šmatviektarnaść Biełarusi i vyzvaleńnie palitviaźniaŭ?10
Kamientary