Uroki majoj emihracyi

Paru miesiacaŭ tamu moj siabra i ziamlak ź Biełastoččyny Jan Maksimiuk napisaŭ pra svaju 10‑hadovuju emihracyju — «Vyjaždžać ci nie vyjaždžać». Ja taksama chaču raskazać pra svaju 20‑hadovuju «doŭhuju darohu dadomu».

Jan pisaŭ, što lubaja emihracyja maje svaje minusy i plusy. Jahonaje materyjalnaje stanovišča ŭ zamiežžy palepšyłasia, jak i ŭ pieravažnaj bolšaści emihrantaŭ, ale pry hetym jon ličyć, što za adjezd z Radzimy zaŭsiody prychodzicca niečym raspłacicca, što «emihracyja ‑‑ ci to palityčnaja ci ekanamičnaja ‑‑zaŭsiody źviazanaja z duchoŭnym i sacyjalnym vykaranieńniem jak svaim, hetak i svaich dziaciej».

Pieršaja cana

Maja emihracyja nie była ni palityčnaj ni ekanamičnaj. Kali ŭ lipieni 88‑ha hodu ja źjaždžaŭ ŭ ZŠA, nia jechaŭ tudy dziela zarobku. Jak śviatar ŭ Biełastoku ja zarablaŭ niabłaha i ciaham 10‑ci hadoŭ zdoleŭ pamianiać try aŭtamabili. Nie źjaždžaŭ ja i z pryčyny nieprymańnia kamunizmu, bo ja ź im nikoli i nie zmahaŭsia. Jon byŭ dla mianie idealahičny čužy, ale prosta abyjakavy, dy i ŭ samym adyjoznym, savieckim varyjancie ŭ Polščy jaho naahuł nikoli nie isnavała, a da taho‑ž u kancy 80‑ch jon užo kanaŭ.

Ja prosta uciok ad svajho japiskapa z pryčyny asabistaha kanfliktu ź im,

z pryčyny praźmiernaj ekspluatacyi i adnačasovaha ździeku zia jahonaha boku, nia majučy mahčymaści adviazacca ad jaho pa‑dobramu. Hety byŭ akt rospačy. Ja dobra viedaŭ, što za hetaje niepasłušenstva pryjdziecca zapłacić zabaronaj vykonvańnia śviatarskich abaviazkaŭ va ŭsich tak zvanych «kananičnych» cerkvach. Ščyra vierujučy, aŭtar niekalki padručnikaŭ dla navučańnia relihii, ikanapisiec, papularny duchaŭnik moładzi i z reputacyjaj dobraha prapaviednika, ŭ adzin momant ja staŭ dla svajoj carkvy dezerciram dy renehatam i zastajusia im da siońniašniaha dnia. Voś taja była pieršaja cana, jakuju pryjšłosia zapłacić za svaju emihracyju.

Paśla była razłuka z žonkaju i 10‑hadovaju dačkoju, jakija dałučylisia da mianie ŭ Čykaha tolki praz hod.

Śviatarskaja słužba ŭ biełaruskaj carkvie (jakaja, jak i bolšaść cerkvaŭ u ZŠA, nie pierajmałasia anijakimi zabaronami ni anafemami z Polščy) nie davała zadavalnieńnia. Viernikaŭ mała. Nia było da kaho pramaŭlać. Śviatarskaja słužba była niepaŭnavartasnaja, zarobak symbaličny. Dziela utrymańnia prychodziłasia ciažka i z pačućciom prynižeńnia pracavać na fabrycy svajho‑ž parafijanina. Žyllo horšaje, čym ŭ Biełastoku, i da taho‑ž u drennym, zadrypanym rajonie. Rasčaravańnie žonki, pačućcio adčužanaści, dehradacyi i biessensoŭnaści takoha žyćcia, majo i jejnaje ( za vyklučeńniem dački) niaŭmieńnie asymilavacca ŭ čužoje asiarodździe, hetaja taja druhaja cana, jakuju pryjšłosia zapłacić za svaju emihracyju.

Dumki pra viartańnie

Vyratavańniem staŭ pierajezd u 91‑m u Miunchen i praca na biełaruskaj Svabodzie. Stała bližej da Biełastoččyny, pačaścilisia kantakty sa svajakami i siabrami. Palepšyłasia materyjalnaje stanovišča. Žurnalisckaja praca, u pryvatnaści relihijnyja pieradačy, davała mnie jak čałavieku ź litaraturnymi zacikaŭleńniami i peŭnym dośviedam zadavalnieńnie i adčuvańnie, što rablu niešta karysnaje i pry tym dla biełaruskaj spravy, jakaja była dla mianie blizkaj ź junactva, rablu toje, što lublu i ŭmieju rabić. Adnak i žyćcio ŭ Miunchenie, paŭsiul čujučy pahardlivaje słova « auslender» (čužyniec) nie davała poŭnaha zadavalnieńnia. Užo tady ja pačaŭ dumać‑iak‑by kupić chatu na Biełastoččynie i viarnucca dadomu.

Jašče 13 z 20‑ci hadoŭ emihracyi ja pražyŭ ź siamjoju u Prazie. Praca taja ž, što i ŭ Miunchenie, tolki bolš aktyŭnaja i plonnaja, va ŭzornym kalektyvie talenavitych, addanych svajoj žurnalisckaj prafesii i biełaruskaj spravie ludziej. Pryhožy horad, adsutnaść moŭnaha barjeru i jašče bližej da Biełastoččyny. U Prazie

maja dačka atrymała anhłamoŭnuju vyšejšuju adukacyju i vyjšła zamuž. Ja zrazumieŭ, što jana ŭžo daŭno nie padzialaje majoj tuhi za rodnymi miaścinami.

Jana moža žyć i adčuvać siabie adnolkava kamfortna ŭ luboj krainie, što darečy i adbyłosia , bo žyła u Partuhalii, a zaraz žyvie dy pracuje ŭ Majami (ZŠA). Zatoje my z žonkaj dalej ličyli, što navat cikavaja praca ŭ pryjaznym asiarodździ i kalektyvie dy žyćcio ŭ Prazie ŭ nas časovyja, što ŭsio ž našaje miesca na Biełastoččynie ‑‑ z dumkaj ab čym i zahadzia, vosiem hadoŭ tamu, kupili tam chatu.

Ci varta było emihravać?

Uładkoŭvajučysia «na svaim», znoŭ ź ciažkaściu pryzvyčajvajemsia da novych realijaŭ.

Ciaham 20‑ci hadoŭ usio tut źmianiłasia. Šmat chto nas nie pamiataje. jak pisaŭ Jasienin « v stranie svojej ja słovno inostraniec». Navat kantakty sa svajakami i žmieńkaj viernych siabroŭ nie takija i častyja. Usie zaniatyja, usie pracujuć. Usie skardziacca na darahaviznu i małyja zarobki, prapanova vidavočna pieravyšaje popyt, ale viłaŭ i darahich aŭtamabilaŭ bieźlič, a tradycyjna biednaja Biełastoččyna ŭsia vyrazna bahacieje. Maje niekatoryja znajomyja sa svaimi biznesami žyvuć bolš zamožna, čym my z žonkaj, chacia i nikoli nie vyjaždžali na Zachad. Prosta Zachad pryjšoŭ da ich. Ź niemałym ździŭleńniem naziraju, što ahresiŭny kapitalizm z bahatymi supermarkietami i nazojlivymi reklamami adnosna lohka pryžyŭsia i upisaŭsia ŭ tutejšy sialanski mentalitet.

Takaja była maja emihracyja, a nasamreč ‑‑ «doŭhaja daroha dadomu». Ciapier, padsumoŭvajučy jaje vyniki, nieadnojčy dumaju:

a moža i nia varta było nikudy źjaždžać?

Praŭda, emihracyja ŭzbahaciła žyćcio, zadavoliła prahu paznańnia śvietu i nie była stračanym časam. Asabliva ciopła ŭspaminaju pracu na «Svabodzie», ale i z ulikam hetaha, na padstavie ułasnaha dośviedu, za Janam Maksimiukom mahu kožnamu paraić, što pierš čym źjechać za miažu ‑‑ niachaj jon dobra padumaje.

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0