Rabin Ryhor Abramovič: Praŭda jość i va ŭłaśnikaŭ «Pajedziem, pajadzim», i ŭ tych, chto pratestuje suprać restarana
Rabin relihijnaha abjadnańnia hramadaŭ prahresiŭnaha iŭdaizmu Ryhor Abramovič asabista naviedaŭ restaran «Pajedziem, pajadzim», što znachodzicca la ŭročyšča Kurapaty. Druhi miesiac kala restarana prachodziać akcyi pratestu. Aktyvisty ličać, što nie moža być zabaŭlalny centr pobač ź miescam pachavańnia tysiač achviaraŭ stalinskich represij.
Spadar Abramovič padzialiŭsia z «Našaj Nivaj» svaimi ŭražańniami ad naviedvańnia hetaha miesca. Rabin adrazu kaža, što ničoha nie jeŭ u restaranie.
«Było šmat infarmacyi ŭ sacyjalnych sietkach. Dla taho, kab lepš zrazumieć, my vyrašyli z žonkaj, što pajedziem u hety restaran, pahladzim, dzie jon znachodzicca, što adbyvajecca, parazmaŭlajem z abodvuma bakami. Krychu paźniej atrymałasia parazmaŭlać z adnym z uładalnikaŭ restarana. Heta rabiłasia, kab mieć svajo mierkavańnie nie na asnovie publikacyj, a na ŭłasnyja vočy.
Vysnovy takija. Pa-pieršaje, u kožnaha z bakoŭ supraćstajańnia jość svaja praŭda. Jany majuć prava adstojvać svaju praŭdu. Pa-druhoje, my žyviom u śviecie, dzie pytańnie «što» mienš važnaje za pytańnie «jak».
Praŭda ludziej, jakija suprać restarana, kali jana pierachodzić u katehoryi «uziać i ŭsio źnieści samazvałami», skančvajecca tym, što tak možna pałovu Minska źnieści. Znajści, što tut byli kości, niejkija važnyja histaryčnyja momanty. Ja ŭtryruju, ale taki precedent moža być.
U nas navat paśla vajny mnohija rečy znosilisia, mnohija mohiłki pierasoŭvalisia ci demantavalisia. I takoje adbyvałasia nie tolki ŭ Biełarusi. Byvali vypadki, što ŭ vialikich haradach pieranosilisia mohiłki, kab było bolš miesca dla zabudovy. My tut nie ŭnikalnyja.
Va ŭłaśnikaŭ jość dakumienty, jość pravavaja baza. Jany razumiejuć, što znachodziacca pobač z Kurapatami. Ja spytaŭsia, ci hatovyja jany byli da taho, što pobač ź imi znachodzicca miesca rasstrełaŭ vializnaj kolkaści ludziej? Ale jany kažuć, što jość pramiežak pamiž miescami rasstrełaŭ i miescam, dzie adkryŭsia restaran. Maŭlaŭ, restaran nie na kaściach, a pobač. A toj, chto suprać, bačyć nie pramiežak, a hučnuju muzyku, jakaja budzie apuskać značeńnie, uzrovień i pamiać hetaha miesca. Heta praŭda abodvuch bakoŭ.
Viartajusia da svajho pytańnia «jak». Nastupnyja ludzi, jakija buduć niešta budavać, pačnuć dumać na asnovie taho, što adbyłosia. U «jak» ja ŭkładvaju mahčymaść abodvuch bakoŭ sieści za supolny stoł pieramovaŭ. Mnie zdajecca, što da hetaha hatovyja ŭsie. I znajści tyja rečy, jakija ich abjadnoŭvajuć. Ich, na žal, niašmat, ale ich nieabchodna znajści. I heta budzie pieršy krok da znachodžańnia rašeńnia. Tam nie adbyvajecca jašče vajna, tam prachodzić kanflikt z praŭdaj z kožnaha boku. Pytańnie, chto arhanizuje hety stoł, jak jon budzie vieścisia».
My spytalisia ŭ rabina Abramoviča, a jak jon piersanalna bačyć vychad z hetaj situacyi?
«Luby čałaviek, jaki skaža, što znajšoŭ rašeńnie, praz chvilinu budzie abśmiajany inšym, što tvajo rašeńnie ničoha nie vartaje. Mnie zdajecca, što pavinna prahučać absalutna ŭsie varyjanty i pamiž ich vybrać niešta siaredniaje. Adnoj sustrečy budzie mała. I restarataram nie treba imidž «na kaściach», i pratestoŭcy tam nie buduć stajać viečna.
Rabin Abramovič moža, kaniečnie, niešta paraić, ale jon nie restaratar. Jon nie «za» i nie «suprać». Jon prosta schadziŭ i pahladzieŭ. Pryciahnuć da abmierkavańnia treba i Ministerstva kultury. Nie pavinna być rašeńnie ŭ duchu «ŭsio źnieści», ci «ŭsio pakinuć jak jość». Krajnaści nikomu nie dapamohuć», — ličyć Ryhor Abramovič.
Žonka rabina Iryna Abramovič pakinuła nie samyja pryjemnyja kamientary ŭ dačynieńni ludziej, jakija pratestujuć u Kurapatach. Ci padtrymlivaje spadar Ryhor mierkavańnie svajoj žonki?
«Ja ŭstrymajusia. My bačyli nie samuju pryhožuju karcinu, chłopiec jechaŭ na aŭtamabili ŭ restaran, jamu kinulisia pad koły. Ja liču, što heta nie najlepšyja pavodziny tych, chto pratestuje. Atrymlivajecca, što čałaviek, jaki tudy zajechaŭ i moh nie viedać usioj situacyi, stanovicca taksama vinavatym. Pavinny być niejkija miežy. Nie zaŭsiody hvałt apraŭdany tolki pazicyjaj być suprać».
Taksama i Iryna Abramovič, i Ryhor namiakali, što pratesty mohuć być prapłačanyja. Jany sapraŭdy tak ličać?
«A čamu nie? Ja čuju mierkavańni i viersii z dvuch bakoŭ. Adny kažuć: nas nichto nie naniaŭ, my staim za ideju. Druhija kažuć: a moža być, i naniali. U mianie niama dokazaŭ ni tam, ni tam».
Kamientary