«Luby artyst, jaki zajmajecca saboj, dachodzić da taho, što varta śpiavać pa-biełarusku» — vialikaja hutarka ź Siarhiejem Budkinym
Pra stan biełaruskaj muzyki, kantrol uładaŭ nad muzyčnaj śfieraj i «adradžeńnie» Hanny Šarkunovaj «Naša Niva» pahutaryła ź Siarhiejem Budkinym — muzyčnym ahladalnikam, stvaralnikam pieršaha biełaruskamoŭnaha sajta pra muzyku «Tuzin Hitoŭ», aŭtaram i viadučym prahramy «Belsat Music Live».
— Što źmianiłasia na našaj muzyčnaj scenie za tyja try hady, što vy robicie muzyčnuju prahramu na «Biełsacie»?
— Pakolki za muzyčnym pracesam ja saču ŭžo kala 20 hadoŭ, dla mianie nie adkryćcio, što ŭ nas vialikaja kolkaść talenavitych muzykaŭ. Ale im niama kudy vyjści. U našaj studyi šmat chto naohuł upieršyniu daje intervju i zapisvaje jakasny žyvy set. Šmat chto zamatyvavaŭsia na stvareńnie niejkich ekskluziŭnych rečaŭ, šmat chto ŭpieršyniu zaśpiavaŭ pa-biełarusku, u tym liku i zamiežniki. Dziakujučy hetamu prajektu šmat čaho adbyłosia, ale na situacyju ŭ muzycy ŭ Biełarusi heta, na žal, upłyvaje słaba, tamu što jość šerah prablem u našym kulturnym kole, jakija nie dazvalajuć hetaj situacyi źmianicca.
— Što za prablemy?
— Možna vyłučyć dźvie hałoŭnyja.
Pa-pieršaje, biezynicyjatyŭnaść samich muzykaŭ, jakija dumajuć, što da ich niechta pryjdzie i ich zaŭvažyć, prosta tak jany pajeduć u tur, pradaduć pieśni na ličbavych płatformach i stanuć bahatymi i znakamitymi.
Hetaja biezynicyjatyŭnaść — admietnaja rysa biełarusaŭ. Jašče z savieckich časoŭ nam układajecca: «Nie vysoŭvajsia, bo budzie jašče horš». I heta pracuje na čałavieka dahetul: jon dumaje, što ad jaho ničoha nie zaležyć. Tamu niama ŭ našych muzykaŭ zdarovaha samalubstva, zdarovaj nachabnaści.
Druhaja prablema tyčycca patencyjnaj aŭdytoryi — zvyčajnych słuchačoŭ, jakija mahli b isnavać, ale ŭ biełaruskaj muzycy słuchača faktyčna niama. Bo niama honaru za svajo. Nie ja adzin heta zaŭvažaŭ, maje zamiežnyja kalehi, jakija sustrakalisia ź biełaruskaj muzyčnaj śfieraj, taksama zaŭvažali, što ŭ nas vielmi mocnaje nieprymańnie svaich. Kab heta zrazumieć, možna chacia b pračytać kamientary pad lubym artykułam pra biełaruskuju muzyku — ubačycie, što ŭsprymańnie svaich nižej za plintus.
Pamiataju, na «Našaj Nivie» bačyŭ kamientar, što čałaviek nie budzie słuchać muzyku, bo jamu nie spadabaŭsia zahałovak artykuła. Heta adrazu nastrojenaść na parazu, na aŭtsajdarstva.
Nu i kaniečnie, dziaržava padmianiła paniaćcie «biełaruskaja muzyka» na tuju biezhałosuju niecikavuju pravincyjnuju źjavu pad nazvaj «biełaruskaja estrada», jakaja hučyć z televizara i radyjo.
— Što musiać zrabić biełaruskija muzyki, kab hučna pra siabie zajavić?
— Akramia taho, jak napisać pieśniu, šmat čaho.
Ja redka baču rekłamu relizaŭ. Kali prosta zalić pieśni ŭ sacsietki ci na ličbavyja płatformy, kudy pry hetym zalivajucca miljony pieśniaŭ, ničoha nie spracuje. Treba ŭkładvacca ŭ rekłamu, u prasoŭvańnie. Hetych viedaŭ nie dajuć asabista, ale płaciš 50—100 dalaraŭ — i tvoj trek sapraŭdy mohuć pačuć.
Pra biełaruskuju muzyku ciapier viedajuć jašče mienš, čym viedali ŭ siaredzinie 2000-ch. U pryncypie, pa reakcyjach i kamientarach, naprykład, i pad našymi videa možna zaŭvažyć, što ŭzrovień viedańnia našych hurtoŭ spyniŭsia na miažy 2003—2006 hadoŭ. Tyja hurty, jakija spynili isnavańnie, — ich ličać aktualnymi.
Na žal, pośpiech majuć tolki tyja, chto pracuje na šyrejšuju aŭdytoryju, układaje hrošy ŭ prasoŭvańnie i śpiavaje pa-rusku. Ale z tym ža pośpiecham možna raskrucić i biełaruskamoŭny prajekt, kali prykłaści siły i pravilna abrać svaju aŭdytoryju.
— Chto zaraz u lidarach u biełaruskich słuchačoŭ?
— Ciapier u nas źjaviłasia niejkaja postpankavaja chvala: Super Besse, «Mołčat doma», Nürnberg, Dlina Volny. Heta novaja farmacyja muzykaŭ, jakija majuć pośpiech za miažoj. Nu i płyń psieŭdarepu: Korž, ŁSP, zatočanyja, vidavočna, na ruskamoŭny śviet, tamu što ŭ Biełarusi niama hrošaj.
Pry hetym na dušu nasielnictva ŭ nas nievierahodnaja kolkaść talenavitych muzykaŭ. Hetamu mahli b pazajzdrościć šmat krainaŭ. Ale jość prablemy z daniasieńniem i ŭpakavańniem. Nu i biełaruskaje hramadstva nie hatovaje ŭsprymać svajo, i tut havorka nie tolki pra muzyku. Heta ŭsio z-za niejkich traŭmatyčnych pryčyn: albo jany vychavanyja ŭ inšym kulturnym asiarodku, albo jany saromiejucca biełaruskaj movy i tych, chto pryjechaŭ «ź vioski».
Biełaruskija muzyki hanaracca, što jany trapili da Urhanta, ale čamu nie hanaracca, što jany ŭ «Belsat Music Live»? Kali biełarusy buduć vieryć u svaju kulturu i zrazumiejuć, što jana adroznaja ad ruskaj, a muzyki zajmucca markietynhavymi rečami, tady sfarmujecca miascovy rynak i sistema pačnie pracavać.
Na mnohija prahramy ŭ Biełarusi bolš reahujuć ukraincy — zaŭvažajuć i repościać. I ŭ nas u prahramie byli ŭkraincy: i «Vopli Vidoplasova», i O.Torvald, i The Hardkiss.
— Darečy, samy papularny vystup na vašaj prahramie nie ŭ biełaruskaha hurta, a mienavita ŭ The Hardkiss — 80 tysiač prahladaŭ na Youtube.
— My zaŭždy rady bačyć i zamiežnych vykanaŭcaŭ. Niadaŭna ŭ nas byŭ brytanski muzyka Fink, jaki dla Emi Uajnchaŭs pieśni pisaŭ. U zamiežnikaŭ časta źjaŭlajecca žadańnie paekśpierymientavać. Naprykład, The Hardkiss my prapanavali śpieć pa-biełarusku ich pieśniu «Žuravli» — i atrymałasia «Žuravy» ŭ pierakładzie Chadanoviča. Jana razyšłasia na ŭra. Dy i ŭkrainskaja publika była rada: pisała, jakija ŭ nas padobnyja movy, blizkija kultury, nakolki cikavaje hučańnie nabyvaje ŭkrainskaja pieśnia na biełaruskaj movie i nakolki mohuć zrazumieć adna adnu biełaruskamoŭnaja viadoŭca i ŭkrainskamoŭnaja vykanaŭca.
— Jak vy naohuł abrali muzyčnuju śfieru?
— Jak i ŭsie: słuchaŭ u padletkavym uzroście muzyku. Naprykancy 90-ch, jašče školnikam, pisaŭ artykuły ŭ haziety. Nu i pakolki vyrašyŭ vučycca na žurnalista, na žurfaku pačaŭ supracoŭničać z «Našaj Nivaj». Ciaham 10 hadoŭ rabiŭ muzyčnyja ahlady. Za hety čas zrazumieŭ, što jość absalutna nišavaja źjava — zrabić biełaruskamoŭny sajt pra biełaruskuju muzyku. Tamu ŭ 2003 hodzie ja byŭ adzin z tych, chto zasnavaŭ sajt «Tuzin Hitoŭ».
— A jak apynulisia na «Biełsacie»?
— Usio majo žyćcio źviazana z maimi prajektami, jakija my ŭ tym liku pradajom ci prasoŭvajem. Ja nie supracoŭnik «Biełsata», ja pradaju «Biełsatu» svoj pradukt. Heta prosta adzin ź vidaŭ dziejnaści. My šukajem partnioraŭ, sponsaraŭ i prasoŭvajem ideju, što biełaruskaj muzyki pavinna być šmat i šmat ludziej musić pra heta daviedacca.
— Kali vy pracavali nad ułasnym sajtam, to rabili prajekt «Žyvy Tuzin». Heta toje ž samaje, što i «BML»?
— Heta była sieryja kancertaŭ, jakija prachodzili ŭ roznych minskich kłubach. Tady naša ideja była ŭ tym, što my prapanoŭvali hurtam zrabić prahramu ŭ niejkim akustyčnym hučańni. Neuro Dubel, naprykład, nikoli dahetul u akustycy nie hučaŭ. Adroźnieńnie ŭ tym, što heta byŭ kancertny prajekt, a «BML» — teleprajekt, tam usio pabudavana pa-inšamu. Heta paviljon, a nie kłub, heta zdymki, a nie kancert, tut moža i niekalki dublaŭ być, i pierazdymki.
— «Žyvy Tuzin» zakryŭsia, tamu što jon rabiŭsia na adnym entuziaźmie, a popytu na jaho nie było. Ci nie ličycie, što takoje moža čakać i «BML»?
— Z taho času ŭžo hadoŭ siem minuła. Pastupova ja skončyŭ dziejnaść pa arhanizacyi kancertaŭ u pryncypie. Tak, heta, naturalna, nie znachodziła nijakaha kamiercyjnaha apraŭdańnia. Situacyja takaja, što ŭ biaspłatnym vyhladzie biełarusy mahli iści na našyja kancerty, ale płacić, za redkim vypadkam, nie byli hatovyja.
Heta dobra apisvaje situacyju i zaraz, kali ludzi nie hatovyja płacić za biełaruski pradukt: ani za kvitki, ani za kancerty, ani za treki ŭ internecie, ani za mierč. Jość, kaniečnie, krutyja vyklučeńni nakštałt hurta Nizkiz ci Volskaha. Chacia Volski, ja pierakanany, varty bolšaha, a nie zały na 200 čałaviek u vialikich biełaruskich haradach. U Minsku jon źbiraje Prime Hall, ale ja ŭpeŭnieny, što jon užo na stadyjon «Dynama» zarabiŭ.
U hetym i prablema: pakul biełaruskaja kultura nie padtrymlivajecca samimi biełarusami, a źjaŭlajecca srodkam daniasieńnia idei, tamu kamiercyjna ničoha nie atrymajecca.Tamu mahčymyja pakul tolki prajekty, jakija finansujucca.
Moj teleprajekt finansujecca ź biudžetu kanała, kamiercyjna jon apraŭdać siabie nie moža, jon moža apraŭdać siabie tolki efiektam, jaki daje. Što troški situacyja varušycca, što stvarajecca aŭdytoryja, pryvabny imidž biełaruskaj muzyki — heta i jość tyja vyniki, jakija daje prahrama. Ni ŭ televizary, ni na radyjo ŭ Biełarusi ja nie viedaju ničoha padobnaha.
— Čamu tady ŭ prahramy takija nizkija prahlady? «Dzieciuki» — 3 tysiačy na Youtube, Shuma — 6 tysiač, Nizkiz — 4 tysiačy.
— Pa-pieršaje, prahlady ŭvieś čas rastuć. Heta viečny kantent. Praź miesiac na videa z vystupam Shuma moža być 10 ci 15 tysiač. Z čahości treba pačynać. Prahlady — heta nie toje, za što ja adkazvaju, ja adkazvaju za pradukt.
— Ale pa prahladach my ličym, pradukt pracuje ci nie.
— U nas jość i ŭdałyja prykłady: «Mołčat doma» — 50 tysiač, «Daj darohu!» — 30 tysiač. Tolki pa Youtube mierkavać ciažka. Prahrama jašče vystaŭlajecca ŭ sacsietkach. Byvaje takoje, što tam, dzie jana pravaliłasia ŭ fejsbuku, va Ukantakcie sabrała značna bolš prahladaŭ. Roznaja aŭdytoryja, roznaja publika, roznaja śpiecyfika prahramaŭ. U Nizkiz, naprykład, samy pieršy vystup u nas nie šmat nabraŭ prahladaŭ, ale asobna vyrazanaja pieśnia z prahramy — kala 150 tysiač. Asobna vykładzienaja pieśnia «Mołčat doma» — kala 200 tysiač. Ja hladžu na ŭsio ŭ kompleksie, a nie na toje, što jość prahramy, jakija nabrali 3 tysiačy.
A nakont tych, chto nabraŭ 3 tysiačy, — my časta zaprašajem zusim nieviadomych vykanaŭcaŭ, jakija, na našu dumku, vyrtyja ŭvahi. Kali Pavieł Kozič, pra jakoha nichto nie čuŭ, tamu što jon nikoli nie vystupaŭ solna, z prezientacyjaj svajoj prahramy nabiraje 3 tysiačy, heta značyć, što jon u 3 tysiačy razoŭ staŭ bolš znakamity. Dla jaho hetaja ličba maje vialiki sens.
— I što ź im budzie dalej?
— Heta ŭžo taksama ad mianie nie zaležyć. Maja sprava — dać šaniec, pakazać heta jak maha bolš pryhoža. A dalej — sprava za vykanaŭcam. Ja ŭsio žyćcio zychodžu z taho, što, kali niečaha niama, heta treba stvaryć. Ja nie znajšoŭ biełaruskamoŭny sajt pra muzyku — stvaryŭ jaho sam, ja chacieŭ by mieć kuču kantentu pa paetach 1920—30-ch hadoŭ, i adukacyjnaha, i zabaŭlalnaha, — ja stvaryŭ prajekt «(Nie)rasstralanyja». Ja chacieŭ by mieć prahramu ŭzroŭniu BBC pra muzyku — ja sam jaje stvaryŭ.
Niama mety kahości z novych artystaŭ uzhadavać, jość meta pakazać biełaruskuju muzyku jak źjavu, cełasnuju, dzie jość jakasnaja muzyka ŭ jakim chočaš styli i da luboha hustu — ad opiery, kłasiki i avanhardu da repu, panku i mietału. I hetuju zadaču, ja liču, my vykonvajem «na vydatna».
— Praciahvaju temu z prahladami: «Mołčat doma» sabrali 50 tysiač prahladaŭ, na vystupie Šarkunovaj 9 tysiač prahladaŭ. Čamu, jak vy ličycie, jany bolš cikavaja dla aŭdytoryi «Biełsata», čym tyja ž «Dzieciuki»?
— Kali my pieršy raz zdymali «Dzieciukoŭ», jany nabrali 25 tysiač prahladaŭ, heta my jašče raz vyrašyli pieraźniać z hledačami.
Čym bolš ty płaciš hrošaj za rekłamu ŭ Youtube, tym bolš u ciabie budzie prahladaŭ. Čamu ŭ Dudzia stolki miljonaŭ na videa? Tamu što jon ad pačatku dobra ŭkładvaŭsia ŭ rekłamu. Tamu ŭ jaho prahlady startujuć ad dvuch miljonaŭ. Jany ŭ pryncypie realnyja, ale častata prapanovy hetaha videa nastolki vialikaja, što paśla luboha videa, jakoje vy skončyli hladzieć, aŭtamatyčna ŭklučajecca Dudź. Zaŭždy ŭ biudžecie artysta, jaki pracuje ŭ šou-biznesie, jość vydatki na rekłamu. Hety biudžet rozny, jon zaležyć ad «pamieru» artysta i jaho paśpiachovaści.
Prostaja aryfmietyka pakazvaje, što kali ty płaciš 100 dalaraŭ Youtube, to možaš raźličvać na 10 tysiač prahladaŭ ad pačatku.
Z hurtom «Mołčat doma» historyja advarotnaja. Jany zalili na Youtube treki, jakija sajt vypadkova staŭ prapanoŭvać.Tak jany za paru miesiacaŭ nabrali miljon prahladaŭ. Ich stali klikać z kancertami, jany stali raskručvacca ŭ afłajnie. Va ŭsich jeŭrapiejskich krainach u ich prosta nievierahodny pośpiech. Astatnija ž, chto kuplaje prahlady, mohuć być paśpiachovyja na Youtube, ale nie źbiaruć i 100 čałaviek u zale.
Što tyčycca našaj situacyi — u nas rekłamnaha biudžetu niama. Niekatoryja prahramy my rekłamujem, ale heta ŭ miežach 50 dalaraŭ. Adpaviedna, raźličvać na niejkija vysokija prahlady prosta nierealna. Tamu što ludzi cikaviacca tolki šok-kantentam kštałtu kryminału albo tym, što im prapanujecca. Dy i prahladaŭ moža być miljon, ale praz try siekundy ludzi hetaje videa zakryjuć. Košt tady hetamu miljonu nulavy. Z tych 3 tysiač, jakija hladziać našaje videa, usie hladziać jaho amal całkam. Heta jakasnaja aŭdytoryja, jakuju ŭsie chočuć.
— Kolki kaštuje zładzić žyvy vystup u vašaj prahramie? Čuła, što suma za kancert — kala 10 tysiač dalaraŭ.
— Adkul jana ŭziałasia? Značna mienš hrošaj. Kankretnuju ličbu nie nazavu — biudžet zakryty. Mahu tolki skazać, što my vymušany ekanomić žorstka. My nie možam sabie dazvolić takoha mlavaha varyjanta, kab zdymać raz na tydzień prahramu. My zvyčajna źbirajemsia i zdymajem šeść prahram za subotu-niadzielu, a potym užo nad imi pracujem. Finansava nam absalutna niemahčyma pracavać, jak heta robić BT i niejkija padobnyja zabaŭlalnyja prahramy ŭ inšych krainach.
Na ŭsim prychodzicca ekanomić, ale pry hetym kamanda zmatyvavanaja, my razumiejem, što robim cikavy pradukt i ŭ nas niama kankurencyi, jak u astatnich krainach.
— Adkul takoje «adradžeńnie» Šarkunovaj? Zdajecca, jašče niadaŭna jana śpiavała niemudrahielistuju «Sierdcie krasavicy», a ciapier u repiertuary i «Lapisy», i pieśnia z Vajciuškievičam.
— Šarkunova zaŭždy była adnoj ź jarkich artystak. Ja jaje pamiataju sa startu. U pryncypie, jana rabiła pryjemny pradukt, prosta ruskamoŭny. Praktyka pakazvaje, što luby artyst, jaki zajmajecca saboj, u jakoha jość asobasny rost i zacikaŭlenaść u adkryćci novych hraniaŭ tvorčaści, raniej ci paźniej usio adno dachodzić da taho, što pa-biełarusku varta śpiavać. Historyja nie pra toje, vyhadna heta ci nie, kanjukturna ci nie, hetaha prosta pačynaje patrabavać duša. Za 17 hadoŭ praz «Tuzin» prajšło šmat hurtoŭ, jakija adkryvali dla siabie biełaruskuju movu. I tyja artysty, jakija kryvili dušoj zrabić pieśniu pa-biełarusku, užo praz 5 hadoŭ razmaŭlali sa mnoj na biełaruskaj movie.
U pracesie padrychtoŭki našych prahram i razmoŭ z artystami našaj pop-sceny ja zrazumieŭ, što na dziaržaŭnym telebačańni ź imi nijak nie pracujuć. Tam niama takoj zadačy — ździvić i stvaryć niešta ŭnikalnaje, tam «nie balić duša». Mnie ž važna kinuć tvorčy vyklik artystu — prapanavać niešta niečakanaje.
Ja inicyjavaŭ pierakład na biełaruskuju pieśni Šarkunovaj «Proŝaj, moja pośledniaja lubov́», bo jana mnie dzika padabałasia raniej, i ja chacieŭ, kab jana prahučała pa-biełarusku. I ja prapanavaŭ Mikitu Najdzionavu zrabić pierakład, a Šarkunova pahadziłasia.
— Da čaho było pytańnie: ci nie ličycie, što ŭpłyŭ rasijskaj pop-sceny pakrysie cišeje?
— Upłyŭ rasijskaj sceny jość, ale jon ciapier idzie nie z televizara, a ź internetu. Ukantakcie vychavaŭ užo cełaje pakaleńnie, a tam ludzi nie hladziać, jaki muzykant ź jakoj krainy.
Naprykład, mnohija biełarusy i nie viedajuć, što ŭmoŭny ŁSP — biełaruski muzyka, tamu što jon nijak sabie nie pazicyjanuje, a pieśni zapisvaje na ruskaj movie. Kaniečnie, u internet-prastory słuchačy ličać jaho ruskim.
Z Bransku čałaviek, Nižniavartaŭsku, Jekacierynburhu, Minsku — nie važna, bo kaštoŭnaści i cikavaści ŭ ich adny i tyja ž. U płejery jany zachoŭvajuć adnu i tuju z muzyku, za jakuju nie płaciać.
— Kali situacyja moža źmianicca?
— Možna, kaniečnie, kazać, što ŭsio źmienicca praz 50 hadoŭ, ale, jak pa mnie, usio moža źmianicca imhnienna. Dobry prykład — situacyja va Ukrainie, dzie da vajny prablemy supadali z našymi. Kali pačałasia viadoma situacyja, usio źmianiłasia. Ja nie kažu, što tut patrebnaja vajna, ale niejkija padziei mohuć paskoryć palepšańnie našaha muzyčnaha stanu. Ale, pa maich nazirańniach, ludzi, jakija zacikaŭlenyja ŭ źmienach i ŭdzielničajuć u akcyjach, padtrymlivajuć demakratyčnych dziečaŭ, u Youtube hladziać tuju ž Sabčak ci Navalnaha, a słuchajuć IC3PEAK i BH. Ich hienietyčny kod ruski. Tamu jany na ŭzroŭni śviadomaści nie mohuć pryniać takija ž talenavityja biełaruskija prajekty. Jany zastajucca ź niečym takim ža viadomym i ciopłym — z hurtom «Splin», naprykład.
A jašče prablema ŭ tym, što ŭ nas prychilniki adnaho hurta zusim nie cikaviacca inšymi. Prychilniki Volskaha ci Vajciuškieviča nie pojduć na kancert niejkaha novaha muzyki.
Jak robiać u Jeŭropie — ludzi prosta cikaviacca čymści novym, jany iduć na kancert vykanaŭcy, jaki ŭpieršyniu pryjechaŭ da ich u horad i miarkujuć: raz jon pryjechaŭ, značyć, jon prykolny, treba iści. U nas zychodziać z taho, što, kali ja jaho nie viedaju, navošta mnie na jaho iści? Navošta mnie słuchać jaho, kali ŭ mianie jość inšy lubimy muzyka?
— Vy niejak kazali, što muzyčnaja śfiera ŭ Biełarusi znachodzicca pad mocnym kantrolem uładaŭ. U čym hety kantrol prajaŭlajecca?
— Pa-pieršaje, heta kolišniaja zabarona kancertaŭ, kali ŭłady pryznačali tvorčaść muzykaŭ «nizkim mastackim uzroŭniem». Ja navat u sudzie abskardžvaŭ rašeńni pa zabaronie kancertaŭ. Tady i byli vyśvielenyja niuansy, pra jakija inakš nie było mahčymaści daznacca. Kamisija pryniała rašeńnie pra nizki mastacki ŭzrovień na padstavie razdrukovak tekstaŭ piesień — vieršaŭ Alesia Čobata, siabra Sajuza piśmieńnikaŭ. Naturalna, jany prymali rašeńnie, hledziačy na proźvišča vykanaŭca. Heta duraść absalutnaja. A potym mahli zabaranić kancert tamu, što vykanaŭca prosta zaviecca repieram.
Heta kantrol savieckaha ŭzoru. Kantralujuć ludzi idejnyja, prakamunistyčnaha pohladu, jaki absalutna razychodzicca z tym, što robiać biełaruskija tvorcy.
Dla kantralujučych sapraŭdny šok, kali «Dzieciuki» zajaŭlajuć, što Chatyń i Kurapaty — heta fašyzm i toje ž samaje, što balšavizm. Takich vykanaŭcaŭ usprymajuć jak idejnych vorahaŭ.
Jany hladziać ruskija sieryjały i chodziać na kancerty ruskich pop-artystaŭ, heta vypadkovyja, nizkaadukavanyja ludzi, jakija pastaŭleny ŭ dadzieny momant kiravać kulturaj. Potym jany pojduć kiravać čymści inšym. Heta ludzi, jakija iduć 7 listapada kłaści kvietki da pomnika Leninu. Jany nie zdolnyja zładzić niejki biełaruskamoŭny fiestyval ci kancert «Dzieciukoŭ», jakich jany bajacca jak ahniu.
— Vy napisali, što spadziejaciesia, što ŭ vieraśni novy siezon Belsat Music Live vyjdzie ŭžo ŭ «inšaj» krainie ź inšym kiraŭnikom. Jakoha staŭleńnia ŭładaŭ čakajecie da muzyčnaj śfiery Biełarusi? Što musić źmianicca?
— Vidavočna, čakaju admieny hetaj absurdnaj praktyki — atrymańnia hastrolnaha paśviedčańnia. Samo hastrolnaje paśviedčańnie — dakumient, jaki nie pavinien isnavać, jak nie isnuje ni ŭ adnoj jeŭrapiejskaj krainie. Dačynieńni musiać adbyvacca pamiž artystam, publikaj i hledačom. Nijakaha čaćviortaha punkta kštałtu ŭłady tut nie pavinna być.
Ułady musiać stymulavać raźvićcio biełaruskaj kultury. Patrebny poŭny pierahlad, a nie tyja «dekaratyŭnyja» fiestyvali, jakija ładziać kožny hod. Pavinny być niejkija stymulujučyja miery, kab prasoŭvać biełaruskuju movu. Ale nie tak, jak kaliści sprabavali ŭvieści 75% biełaruskaj muzyki na radyjo — heta nie palepšyła jaje stan. U nas z 18 stancyj sapraŭdy razmaŭlajuć na movie 1—2. Pry hetym tam siadzić typovy viadučy biełaruskaha radyjo, jaki pa-biełarusku pradstaŭlaje hościa ŭ efiry, a potym kaža jamu: «Zdravstvujtie!». I dalej razmova pamiž dvuma biełarusami idzie pa-rusku.
Ale samaje hałoŭnaje — kantrol nad muzykaj musić być źniaty.
Usio ž taki biełaruskaj kulturaj pavinien kiravać čałaviek, jaki maje dačynieńnie da hetaj kultury, a nie vypadkova pastaŭleny na pasadu čałaviek, jakoha potym pieraviaduć kiravać sielskaj haspadarkaj.
— Na staroncy ŭ fejsbuku vy pravodzili apytańnie, kaho b z užo nie isnujučych hurtoŭ varta było b adradzić dziela vystupu ŭ vas. Kaho prykmiecili?
— Tak, u novym siezonie ŭ mianie jość meta pakazać tyja hurty, jakich užo niama, tamu što mianie dastała pisać niekrałohi i dumać, što z kimści my nie paśpieli zrabić žyvy set. Tamu zaraz ja zacikaŭleny ŭ muzykach byłych hurtoŭ, jakija dziejnyja, ale nie pastavili dobruju kropku na isnavańni svaich hurtoŭ. Vielmi kryŭdna, što pra hurty Ulis, ci «Novaje nieba», ci tajamničy Zet, jakija isnavali ŭ 1990—2000-ch, i zhadki nie zastałosia. I my chočam prapanavać im znoŭ sabracca i źniacca ŭ nas z dobraj karcinkaj i hukam, kab dać hurtam novaje žyćcio.
— Dajcie nam top-6 maładych biełaruskich muzykaŭ, jakija vartyja ŭvahi.
Michael Soul. Pop-muzyka najvyšejšaha hatunku. Nie toj muzyčny treš, jaki pryniata ličyć biełaruskaj estradaj, a całkam prystojny muzyčny pradukt, jaki pry naležnaj raskrutcy absalutna sabie spakojna moža pačuvacca ŭ suśvietnych čartach.
Harmonix College. Hetaje muzyčnaje smakoćcie pryznačajecca tym, chto lubić Sigur Rós, Mogwai dy inšuju ŭzornuju ciahučuju hitarnuju muzyku. Postrok-hurt, zasnavany ŭ Rahačovie, pastupova zdabyvaje simpatyi słuchačoŭ u Biełarusi i za miažoj.
Weed & Dolphins. Cikavy i dziorzki indzi-hurt ź Minska, jaki palubili ŭžo ŭ Niderłandach, dzie jany pabyvali z turam. U hetych muzykaŭ niama tarmazoŭ, i jany zdolnyja ździŭlać na kožnym vystupie.
Michaił Radunski. 29-hadovy vijałančelist-virtuoz, jaki źbiraje anšłahi jak doma, tak i za miažoj. Jon spakojna moža vyjści za miežy kłasičnaj muzyki — zapisać videa ŭ vobrazie Fredzi Merkjury ci padyhrać rok-hurtu.
Nürnberg. Biełaruskamoŭny hurt z ajčynnaj postpankavaj chvali (Super Besse, Dlina Volny, «Mołčat doma»), jakaja skaraje suśviet. Minimalizm (hitary + bit), zmročnaść i zahadkavaść, — toje, čym jany pryciahvajuć słuchačoŭ ź Jeŭropy i navat Łacinskaj Amieryki.
Finalisty «Zaśpiavaj-6». Konkursu maładych vykanaŭcaŭ «Zaśpiavaj» byŭ pryśviečany ceły vypusk Belsat Music Live, u miežach jakoha svaje tvory na vieršy sučasnych biełaruskich paetaŭ pakazali čatyry artysta: Maryja Čaprasava, LEAR, «junosť» i PyLai. Konkurs i efir daŭ im šturšok i matyvacyju, tak što całkam mahčyma, što pra kožnaha ź ich my jašče pačujem.
Z Novym hodam! Chaj zdochnie toj, chto nas nie lubić!7
Kamientary