Biełaruskaja čyhunka prapanavała maršruty pastaŭki kaliju praz Uść-Łuhu. Ale jość prablema
U rasparadžeńni «Našaj Nivy» akazalisia dakumienty Biełaruskaj čyhunki z prapanavanym alternatyŭnym maršrutam u rasijskuju Uść-Łuhu zamiest Kłajpiedy. Takim čynam płanujuć vazić naftapradukty i kalij paśla zajavy litoŭskaha boku ab spynieńni pieravozak praź Litvu sa śniežnia.
Historyja pytańnia
Bolšaja častka biełaruskich kalijnych uhnajeńniaŭ ekspartujucca praz Kłajpiedski port. Pieravałka ŭhnajeńniaŭ adbyvajecca praź śpiecyjalny terminał Biriu kroviniu terminalas. Z 2013 hoda 30% hetaha terminała vałodaje Biełaruś.
Napačatku žniŭnia Litva zajaviła, što sa śniežnia moža spynić tranzit biełaruskich uhnajeńniaŭ. Paśla zajavy litoŭskaha boku, biełaruskija ŭłady paviedamili, što razhladajuć alternatyŭnyja varyjanty pastavak. U tym liku Murmansk i port Uść-Łuha ŭ Leninhradskaj vobłaści.
Biełaruskaja čyhunka aceńvaje rost cany dastaŭki na $3-4 z tony
U dakumientach, što maje ŭ rasparadžeńni «Naša Niva», Biełaruskaja čyhunka jakraz praličvaje varyjanty transparciroŭki kaliju praz rasijskija party.
Tak, u vypadku transparciroŭki praz Rasiju, plačo da jaje partoŭ vyciahvajecca da 1096 kiłamietraŭ (ź ich 500 km pa Biełarusi) na fonie 715 kiłamietraŭ (ź ich 287 km pa Biełarusi) da Kłajpiedy.
Mahło b vyhladać, što heta narmalnaja prapanova dla BČ — plačo pavialičvajecca, a heta značyć raście prybytak, jaki atrymlivajecca z pamnažeńnia taryfu (rehulujecca MARH) na kolkaść hruzu i adlehłaść.
Ale va ŭzajemapaviazanaj dziaržaŭnaj ekanamičnaj sistemie nie ŭsio tak prosta.
Zhodna z aficyjnaj infarmacyjaj, Biełaruskaja čyhunka aceńvaje rost cany dastaŭki na $3-4 z tony. Pry hetym nieviadoma, jakija mienavita raźliki ŭkładvalisia ŭ hety rost.
Vyciahvańnie plača i źmiena čyhunačnaj linii aznačaje prynamsi niekalki rečaŭ. Pa-pieršaje, prapusknaja zdolnaść čyhunki ŭ napramku Pieciarburha ścipłaja, tam hetak zvanaja «adnaputka» — adna kalaina dla reviersiŭnaha ruchu. U bok Litvy kalainy dźvie.
Da Kłajpiedy i biełaruski, i litoŭski baki pravodzili elektryfikacyju linij, hruzy vazili elektravozy. U napramku Pieciarburha elektryfikacyi niama z abodvuch — prydziecca vazić dyzielami, što istotna pavialičvaje sabiekošt.
Dyrektar BČ Uładzimir Marozaŭ u 2015 hodzie kazaŭ, što «sabiekošt hruzapieravozak na elektrafikavanych učastkach u paraŭnańni z tymi, dzie vykarystoŭvajecca ciepłavoznaja ciaha, nižejšy amal na 20%».
Na ciapierašni momant u Biełarusi pravodzicca elektryfikacyja ad Śvietłahorska da Barbarava (MNPZ), a potym płanavałasia elektryfikacyja ŭčastka Baranavičy — Łuniniec — Sitnica (Hranit), vyhladaje, hetyja płany mohuć źmianicca i siły pojduć na rasijskija napramki.
Taksama heta značyć, što abarot vahonaŭ z ulikam času znachodžańnia ŭ darozie stanie bolšym. Dla kožnaha hruza vahony svaje, nieviadoma, ci maje dastatkovuju kolkaść vahonaŭ dla pieravozki naftapraduktaŭ i ŭhnajeńniaŭ Biełaruskaja čyhunka.
Čyhunačniki ŭ svaim liście «navierch» namiakajuć na nieabchodnaść dabivacca źnižak
Z najaŭnaj schiemaj pierakryžavanaha subsidavańnia, kali prybytkami ad pieravozki kaliju pakryvalisia stratnyja pieravozki pasažyraŭ, a taksama budaŭničyja, sielskahaspadarčyja i inš., prablemy mohuć zakranuć i hetyja śfiery.
Na siońnia finansavy stan Biełaruskaj čyhunki biazradasny — heta arhanizacyja z admoŭnymi čystymi aktyvami, jakaja za 2020 hod spracavała z čystymi stratami ŭ 109 miljonaŭ rubloŭ.
Čyhunačniki ŭ svaim liście «navierch» namiakajuć na nieabchodnaść dabivacca źnižak ad rasijskich partoŭ — u Litvie prosta tańniej. Nieviadoma, što z hetaha atrymajecca: pa prostaj biznes-łohicy va ŭmovach, kali biełaruski bok nie maje alternatyŭ, imaviernaść źnižki ad manapalista vyhladaje prynamsi sprečna.
Što datyčyć samoha «Biełaruśkalija», to z ulikam rostu cenaŭ na kalij adnaličbvavyja pracentnyja pavyšeńni vydatkaŭ nie vyhladajuć krytyčnymi ź finansavaha hledzišča, kali ŭličvać tolki aficyjnyja ličby čyhunki — $3-4 z tony.
Ale zastajucca jašče dva pryncypovyja momanty, ź jakimi pakul niama jasnaści.
«Niezrazumiełaja najaŭnaść svabodnych pieravałačnych mahutnaściaŭ u rasijskich partach. Pa mierkavańni ekśpierta, party i tak pierahružany, a novyja mahutnaści pa pieravałcy kalijnych uhnajeńniaŭ užo zareziervavanyja Urałkalijem», — kaža akademičny dyrektar BEROC Kaciaryna Barnukova.
Nahadajem, što jašče ŭ sakaviku biahučaha hodu biełaruskija ŭłady vykazvali namier budavać va Uść-Łuzie svoj terminał. Praŭda, los hetych namieraŭ pakul nieviadomy.
I druhi važny momant: sama pryčyna, pa jakoj Biełaruskaja čyhunka i Biełkalij vymušany šukać alternatyŭnyja maršruty, — zachodnija sankcyi.
Ekanamist i daradca Śviatłany Cichanoŭskaj Aleś Alachnovič tłumačyć nam, što amierykanskija sankcyi napisanyja tak, što lubyja sproby ich abychodu zabaronienyja:
«Kali my kažam pra pieravałku kaliju, to ŭ hetym pracesie zadziejničany nie tolki Biełkalij i Biełčyhunka. Heta jašče sam port, firmy, jakija zajmajucca pahruzkaj i razhruzkaj, firmy, jakija zajmajucca niepasredna pieravozkaj pa vadzie. Mnohija bujnyja hulcy nie ryzyknuć uviazvacca ŭ supracoŭnictva ź Biełaruśsiu, roŭna jak i pakupniku pryjdziecca šukać mahčymaści raźličvacca za tavar nie ŭ dalarach i jeŭra. Tamu na fonie rostu sabiekoštu łahistyki budzie i pavialičvacca dyskont vykanaŭcam za ryzyki raboty», — ličyć Alachnovič.
Andrej Dźmitryjeŭ źjeździŭ u Bundestah, kab davieści nieabchodnaść udziełu Łukašenki ŭ mirnych pieramovach11
Kamientary