Novaje abvastreńnie na miažy: što nie tak z arhumientami łukašenkaŭcaŭ?
Siońnia zdaryłasia čarhovaje abvastreńnie mihracyjnaha kryzisu na biełaruska-polskaj miažy. Kala 10:20 stali źjaŭlacca pieršyja videa z Hrodzienskaj vobłaści, jak kałona mihrantaŭ pa darozie idzie ŭ bok punkta propusku «Bruzhi», da biełaruska-polskaj miažy. Pavodle acenak biełaruskich pamiežnikaŭ, kolkaść mihrantaŭ pieravyšała 1000 čałaviek. Mihranty sprabujuć šturmavać miažu z Polščaj siłaj. Donald Tusk skazaŭ, što, mahčyma, čas pačać realizacyju 4-ha artykuła NATO. U Litvie prapanujecca ŭvieści režym nadzvyčajnaha stanovišča. Užo niekalki miesiacaŭ na miažy Biełarusi i krain ES adbyvajecca biesprecedentny kryzis. Polšča i Litva abvinavačvajuć aficyjny Minsk, miarkujuć, što kryzis byŭ stvorany štučna jak pomsta za pazicyju Varšavy i Vilni adnosna niepryznańnia vynikaŭ prezidenckich vybaraŭ u Biełarusi. Biełaruskija ŭłady pierakładajuć adkaznaść na Polšču, Litvu i tak zvany «kalektyŭny Zachad». Jany śćviardžajuć, što kryzis na miažy — častka bolš maštabnaha mihracyjnaha kryzisu ŭ Jeŭropie, jaki nibyta ŭtvaryŭsia z-za vajennych interviencyj u Blizki Uschod, maŭlaŭ, jeŭrapiejskija palityki sami paklikali da siabie mihrantaŭ. Raźbirajemsia, što nie tak z arhumientami ŭładaŭ.
Ci sapraŭdy ciapier u śviecie mihracyjny kryzis?
Biełaruskija ŭłady imknucca ŭstavić ciapierašni kryzis u kantekst ahulnajeŭrapiejskaha mihracyjnaha kryzisu. Maŭlaŭ, rost kolkaści patokaŭ nielehalnaj mihracyi nazirajecca nie tolki praź Biełaruś.
«Tak, my fiksujem pavieličeńnie patoku nielehalnaj mihracyi na zachodnim kirunku. Ale chiba heta navina dla jeŭrapiejskich krain? Pa-mojmu, nie. I ŭžo na praciahu niekalkich hadoŭ patok nielehalnych mihrantaŭ u krainy Jeŭropy, asabliva z krain Blizkaha Uschodu, narastaje. Ci varta ŭ hetym paprakać Biełaruś i razhladać jaje jak centr niejkaha zła?» — skazaŭ dziaržsakratar Rady biaśpieki Alaksandr Valfovič.
Nasamreč pik jeŭrapiejskaha mihracyjnaha kryzisu pryjšoŭsia na 2015-2016 hady, kali na fonie hramadzianskaj vajny ŭ Siryi miljony žycharoŭ Blizkaha Uschodu biehli ad vajny i šukali prytułku ŭ Jeŭropie. Heta byŭ kałasalny humanitarny i palityčny kryzis dla ES, nastupstvy jakoha Jeŭropa adčuvaje i dahetul. Takoj kolkaści biežancaŭ, jak u 2015-2016 hadach, śviet nie bačyŭ z časoŭ Druhoj suśvietnaj vajny, mienavita tamu vialikija krainy ES pryniali biesprecedentnaje rašeńnie pryniać vielizarnuju chvalu biežancaŭ z humanitarnych pryčyn. Ale z tych časoŭ prajšło ŭžo piać hadoŭ, płyni nielehalnaj mihracyi ŭ ES za apošnija hady istotna zdrabnieli. Pahladzicie, jak vyhladaje hrafik kolkaści nielehalnych pierasiačeńniaŭ miažy ES za 2008-2021 hady.
Mihracyjnaje pytańnie zastajecca na paradku dnia ES, ale jano ŭžo nie staić tak vostra. Niama nijakaha hłabalnaha pavieličeńnia patoku nielehalnaj mihracyi ŭ ES, jakim možna było b patłumačyć ciapierašni mihracyjny kryzis na biełaruskaj miažy.
Mihranty biahuć u Jeŭropu tolki praz vajnu?
Biełaruskija ŭłady śćviardžajuć, što ciapierašni patok irakskich mihrantaŭ praź Biełaruś uźnik z-za vojnaŭ u krainach rehijonu. Maŭlaŭ, Zachad raźviazaŭ tam vojny, a ludzi ad ich biahuć.
«Jana biehła ad vajny, jakuju jany raźviazali na Blizkim Uschodzie, pačynajučy ad Ałžyra i siońnia zakančvajučy Siryjaj», — emacyjna raskazvaŭ Łukašenka historyju žančyny-mihrantki.
«Ciapier Zachad całkam zakanamierna pažynaje płady svaich biesčałaviečnych dziejańniaŭ, sutyknuŭšysia ź vialikaj kolkaściu ludziej, jakija šukajuć u ES lepšaj doli, bo ludzi biahuć ad vajny, hoładu, hvałtu», — adznačyŭ sienatar Fieliks Jaškoŭ.
Ciapier siarod mihrantaŭ, što źbirajucca nielehalna trapić ź Biełarusi ŭ Litvu ci Polšču, absalutna daminujuć irakcy. Ale statystyka nielehalnaj mihracyi ŭ ES za 2020 hod kaža, što irakcaŭ siarod nielehalnych mihrantaŭ u ES było tolki 1,7%. Siarod lidaraŭ pa kolkaści nielehalnych pierasiačeńniaŭ miažy byli nie irakcy, a siryjcy (dzie realna była krovapralitnaja vajna), tuniscy, ałžyrcy i marakancy (u jakich apošnija hady nie było surjoznych vajennych kanfliktaŭ). U Iraku apošnija hady taksama nie było surjoznych vajennych kanfliktaŭ, jakija mahli b patłumačyć kałasalny rost kolkaści šukalnikaŭ prytułku.
Rytoryka łukašenkaŭcaŭ pra toje, što mihracyjnyja prablemy vyklikanyja vyklučna vajennymi kanfliktami, — manipulacyja. Vojny i pierasialeńni ludziej isnavali ŭsiu historyju čałaviectva, ale prablemy mihracyi stali vielmi vostrymi tolki ŭ apošnija dziesiacihodździ. Tamu pryčyny tut našmat składaniejšyja, čym prosta vojny:
- Hłabalizacyja i kamunikacyjnaja revalucyja. Ludzi va ŭsim śviecie atrymali dostup da telebačańnia i internetu, jany pačali spažyvać jeŭrapiejski kulturny pradukt i bačyć, jak žyvie Jeŭropa. Dla mnohich ludziej ź biednych krain heta byŭ mocny stymuł dla mihracyi.
- Revalucyja ŭ avijapieravozkach i źjaŭleńnie łaŭkostaŭ. Avijapieraloty stali dastupnymi navat žycharam biednych krain.
- Demahrafija. Na fonie stareńnia Jeŭropy krainy ź inšaha boku Mižziemnaha mora praciahvajuć być donarami pracoŭnaj siły.
- Razryŭ va ŭzroŭni žyćcia pamiž Jeŭropaj i Paŭnočnaj Afrykaj.
- Rost dabrabytu ŭ biednych krainach. Hučyć niełahična, ale raźvićcio biednych krain časta viadzie nie da źmianšeńnia adtoku nasielnictva, a da pavieličeńnia mihracyi. Pavieličeńnie dabrabytu viadzie da taho, što hramadzianie bolš padarožničajuć, majuć dostup da zachodniaj adukacyi i kulturnaj pradukcyi, majuć hrošy na pierajezd i h. d. Jaskravy prykład hetaha — Tunis, adna z samych paśpiachovych i ekanamična raźvitych afrykanskich krain, jakaja nie paciarpieła ad vojnaŭ. Adnačasova tuniscy źjaŭlajucca adnoj z najbolšych hrup siarod nielehalnych mihrantaŭ u ES.
- Razmyvańnie paniaćcia «biežaniec». Kali raniej paniaćcie było dakładna vyznačanaje, i pad jaho papadali ŭ pieršuju čarhu palityčnyja dysidenty i hramadzianskija aktyvisty z aŭtarytarnych krain, to ciapier dosyć składana dakładna pravieści kankretnuju miažu pamiž paniaćciami «biežaniec» i «ekanamičny mihrant».
- Klimatyčnyja źmieny i h. d.
Zachad sam źniščyŭ dabrabyt na Blizkim Uschodzie
«Jany źniščyli Muamara Kadafi, Sadama Chusiejna. Ja byŭ u hetych krainach. Heta byli bahatyja dziaržavy, što raźvivalisia. Svojeasablivyja, jak i ŭsie inšyja dziaržavy. Raźbili Blizki Uschod, vajna da hetaha času idzie ŭ Livii i Siryi. Źniščyli Irak — bahatuju krainu. U imia čaho? Demakratyju prynieśli pad kryłom źniščalnikaŭ? Nijakaj demakratyi», — vykazaŭsia Łukašenka.
Valfovič miarkuje, što mienavita Zachad pad markaj pryŭniasieńnia demakratyčnych kaštoŭnaściaŭ kinuŭ u stan vajny mnohija krainy Blizkaha Uschodu, jakija niekali «kvitnieli»: «Zrynajuć lidaraŭ, rujnujuć harady, ekanomiku. I akramia hoładu, halečy, hora, vybuchaŭ bombaŭ na terytoryi hetych krain ničoha nie praciakaje».
Sienatar Fieliks Jaškoŭ śćviardžaje: «Žyćcio ŭ hetych krainach dla mnohich miljonaŭ hramadzian stała nievynosnym mienavita dziakujučy dziejańniam kalektyŭnaha Zachadu, što biaźlitasna «demakratyzavaŭ» niekali całkam ščaślivyja Siryju, Irak, Liviju rakietnymi i bombavymi ŭdarami, prymianieńniem samych sučasnych srodkaŭ viadzieńnia vajny».
«Kaliści Irak byŭ paraŭnalna mirnaj i ŭ čymści navat kvitniejučaj dziaržavaj. Hadoŭ sorak tamu, u epochu maładoha i ambicyjnaha Sadama Chusiejna, jaki pretendavaŭ na palityčnaje lidarstva ŭ blizkaŭschodniaj ijerarchii», — piša prapahandysckaje ruskamoŭnaje vydańnie Baltnews.
Biełaruskija ŭłady i praŭładnyja kamientatary imknucca pradstavić usio tak, nibyta vajskovyja interviencyi zachodnich krain zrujnavali paśpiachovyja krainy i vyklikali chvali biežancaŭ. Ale ci možna nazvać Irak, Liviju i Siryju pad kiraŭnictvam Chusiejna, Kadafi i Asada «kvitniejučymi» i biaśpiečnymi dziaržavami? U «kvitniejučym» Iraku Chusiejn raźviazaŭ paŭnavartasnuju vajnu suprać svaich suajčyńnikaŭ-šyitaŭ i kurdaŭ. Tolki ŭ 1991 hodzie ŭ vyniku ŭnutranaha kanfliktu biežancami stali miljony irakcaŭ. Ale hetaha nie zhadvaje praŭładny palityčny kamientatar Alaksandr Špakoŭski. «Davajcie ŭspomnim: jašče 10-20 hadoŭ tamu Livija, Siryja, Irak — tyja dziaržavy, jakija ciapier źjaŭlajucca krynicami nielehalnaj mihracyi — byli całkam stabilnymi krainami. Takoj prablemy nie isnavała», — śćviardžaje jon.
Asadaŭskaja Siryja jašče da zamiežnaj vajskovaj interviencyi była śpiecyfičnaj krainaj z žachlivaj situacyjaj z pravami čałavieka. A pałkoŭnik Kadafi byŭ viadomy tym, što hvałtoŭna z masavymi pahromami vysialaŭ ź Livii dziasiatki tysiač niehraŭ i paleścinskich arabaŭ, a taksama pastajanna ŭmiešvaŭsia va ŭnutranyja kanflikty susiednich krain.
Akramia taho, dziaržaŭnyja prapahandysty śviadoma błytajuć vajennyja dziejańni ŭ Siryi i Iraku. Jany tłumačać ciapierašni kryzis na biełaruskaj miažy Jeŭrapiejskim mihracyjnym kryzisam, ale jon zdaryŭsia ŭ 2015 hodzie ŭ pieršuju čarhu praź situacyju ŭ Siryi, a nie ŭ Iraku (adkul bolšaja častka mihrantaŭ, što sioleta sprabavała niezakonna trapić ź Biełarusi ŭ Litvu). Navat kali i razhladać Irak, to sama zajava łukašenkaŭcaŭ pra toje, što tak zvany «kalektyŭny Zachad» nibyta jaho zrujnavaŭ svajoj vajskovaj interviencyjaj, vyhladaje niedarečnaj. U «kalektyŭnaha Zachadu» nie było nijakaj adzinaj pazicyi pa irakskim pytańni. Nahadajem, Francyja, Hiermanija, Kanada i mnohija inšyja chaŭruśniki ZŠA vystupili ŭ 2003 hodzie kateharyčna suprać vajennaha ŭvarvańnia ŭ hetuju krainu.
U kantekście mihracyjnaha kryzisu na biełaruska-litoŭskaj miažy aficyjnaja pradstaŭnica MZS Rasii Maryja Zacharava zajaviła:
«Ciapier treba ŭsioj ESaŭskaj častcy Jeŭropy, nataŭskaj častcy Jeŭropy, nieści svaju dolu adkaznaści za vyniki svaich biezzakońniaŭ, jakija rabilisia ŭ inšych častkach śvietu».
Rasijskaje źniešniepalityčnaje viedamstva całkam ihnaruje toj fakt, što hałoŭnyja jeŭrapiejskija siabry NATA (akramia Vialikabrytanii) byli jakraz suprać vajny ŭ Iraku, ad jakoj nibyta paciarpieli mihranty, što prybyli na litoŭskuju miažu.
«Vy ž sami ich da siabie paklikali!»
Adzin z samych stojkich i nieprabiŭnych mifaŭ, jaki retranśluje i biełaruskaja prapahanda, heta toje, što Jeŭropa sama vinavataja ŭ mihracyjnym kryzisie, bo nibyta sama zaprasiła da siabie vialikuju kolkaść biežancaŭ i nizkakvalifikavanych pracoŭnych mihrantaŭ.
«I ludzi biahuć ad vajny, ratujučy svaich dzietak, kab dzieści atrymać kavałak chleba i nakarmić ich. Vy ž ich tudy paklikali, što ž vy, jak nacysty, ciapier ich vyšturchoŭvajecie adtul?» — zajaviŭ Alaksandr Łukašenka.
«Talerantnaja Jeŭropa ž sama zaprasiła paciarpiełych na Blizkim Uschodzie», — paŭtaraje za im sienatar Aleh Ślińko.
«Patrabujuć spynić nielehalnuju mihracyju: tysiačy z tych razburanych krain, jakija jany sprabavali pastavić na kaleni, a pastaviŭšy, pačali źniščać, rynulisia praz Centralnuju Aziju, Rasiju tudy — na talerantny Zachad. Jany ich zaprasili, i siońnia jany zavyli: ach, biełarusy ich nie abaraniajuć», — śćviardžaje Łukašenka.
«My nikoli nie budziem nikoha trymać: jany ž nie da nas iduć. Jany iduć u aśviečanuju, ciopłuju, utulnuju Jeŭropu… Jeŭropa (tam nie chapaje rabočych ruk) paklikała hetych ludziej», — znoŭ viarnuŭsia da hetaj temy Łukašenka.
Toje, što krainy Zachodniaj Jeŭropy takija adkrytyja dla pracoŭnaj nizkakvalifikavanaj mihracyi — prapahandyscki mif. Tak, jany i praŭda byli adkrytymi, niedzie da 1980-ch hadoŭ. Niamieččyna zaprašała da siabie turkaŭ, Francyja — ałžyrcaŭ i hetak dalej. Ale z tych časoŭ jeŭrapiejskija krainy nie zaprašajuć prostych rabočych z-za miežaŭ ES. Mihracyja adkrytaja tolki dla biežancaŭ, vysokakvalifikavanych kadraŭ, blizkich svajakoŭ tych ludziej, što raniej pierajechali ŭ ES, pa adukacyjnych prahramach i h. d. Pracoŭnaja nizkakvalifikavanaja mihracyja prosta adsutničaje jak kłas.
Toje, što ES prymaje šmat biežancaŭ i pastajanna ich da siabie zaprašaje, — taksama mif, jaki prosta nie paćviardžajecca ličbami.
Na 2019 hod u śviecie było 26 miljonaŭ biežancaŭ. Tolki 10% ź ich žyvuć u ES. Dola biežancaŭ u ahulnym nasielnictvie ES składaje ŭsiaho kala 0,6%.
Dla paraŭnańnia, u Livanie biežancy składajuć 13,4% nasielnictva, u Iardanii — 6,4%, Turcyi — 4,3%. Nasupierak stereatypam, absalutnaja bolšaść biežancaŭ z Afryki i Azii nie pryjazdžaje ŭ Jeŭropu, a pierajazdžaje ŭ susiednija krainy.
Adkul ža ŭziaŭsia hety stereatyp pra Jeŭropu, jakaja nibyta sardečna čakaje biežancaŭ? Sa znakamitaha vystupleńnia Anhieły Mierkiel 31 žniŭnia 2015 hoda, kali kancler u razhar mihracyjnaha kryzisu ŭziała na siabie palityčnuju adkaznaść i zajaviła «My damo rady!» («Wir schaffen das»). Niekatoryja ŭspryniali hetuju frazu jak zaprašeńnie dla biežancaŭ, ale sama Mierkiel paźniej tłumačyła, što sens hetaj frazy pierakrucili.
Praŭładny analityk Vadzim Hihin miarkuje, što pa zaprašeńni Anhieły Mierkiel praź Mižziemnaje mora ŭ Jeŭrasajuz chłynuła pieršaja chvala mihrantaŭ. Ale frazy Mierkiel, jakija mahli ŭsprymacca jak «zaprašeńnie», nasamreč byli vymaŭlenyja ŭžo ŭ razhar kryzisu i nijak nie mahli być pieršapryčynaj.
Bolš za toje, istotna adroźnivałasia reakcyja na mihracyjny kryzis 2015 hoda ŭ Centralnaj i Uschodniaj Jeŭropie ad Zachodniaj Jeŭropy.
Polšča i Litva (jak i inšyja krainy Centralnaj i Uschodniaj Jeŭropy) asabliva nie imknulisia prymać vialikuju kolkaść biežancaŭ i ekanamičnych mihrantaŭ ź Blizkaha Uschodu, u adroźnieńnie ad Zachodniaj Jeŭropy, jakaja prajaŭlała bolšuju achvotu. Mihracyjnaje pytańnie stała adnoj ź linij vodapadziełu ŭ Jeŭrapiejskim sajuzie: staryja i novyja členy ES nie mahli pryjści da zhody.
Čamu padychod adnosna mihracyi ŭ Zachodniaj i Uschodniaj Jeŭropie rozny? Tamu što ŭ krainach Zachodniaj Jeŭropy, starych nacyjanalnych dziaržavach, jakija vałodali kałonijami, jość kałasalny dośvied u intehracyi i naturalizacyi mihrantaŭ. Nad hetym pracuje ceły płast dziaržaŭnych ustanoŭ, instytuty hramadzianskaj supolnaści, relihijnyja arhanizacyi, kulturnyja inicyjatyvy, vojski i h. d. Naprykład, Francyja prymaje mihrantaŭ z kanca XVIII stahodździa i, niahledziačy na peŭnyja prablemy, adnosna niakiepska spraŭlajecca. Za hety čas jany nie prosta vypracavali miechanizmy i stratehii naturalizacyi mihrantaŭ, jany faktyčna stvaryli z krainami Mahrybu (adkul u Francyju jeduć mihranty) adzinuju kulturnuju, moŭnuju i infarmacyjnuju prastoru. Umoŭnamu ałžyrcu, jaki ź dziacinstva hadavaŭsia ŭ francuzskaj kulturnaj arbicie, budzie nie tak składana intehravacca ŭ francuzskaje hramadstva. Eks-kałanijalnyja dziaržavy majuć vielizarnyja moŭnyja, kulturnyja, ekanamičnyja, siamiejnyja i mientalnyja suviazi sa svaimi byłymi kałonijami. Ničoha padobnaha ŭ Litvy, Polščy i inšych dziaržaŭ rehijonu i blizka niama. Heta adnosna maładyja dziaržavy, jakija nie mieli kałonij, jakija stvaralisia jak monaetničnyja ŭ nacyjanalna-vyzvalenčaj baraćbie suprać šmatetničnych impieryj.
«Nielehały iduć pa ŭsich kirunkach ES, ale jenčyć tolki Litva»
«Usie pramoŭcy taksama staranna abychodziać sapraŭdnyja pryčyny, jakija pravakujuć masavyja patoki nielehalnych mihrantaŭ ź Iraka i inšych krain, dzie ŭ Zachadu majucca karyślivyja intaresy. Uciekačy i mihranty biahuć u ES nie tolki i nie stolki praź Biełaruś — takich maršrutaŭ mnostva», — śćviardžaje pres-sakratar MZS Biełarusi Anatol Hłaz.
Nasamreč takich maršrutaŭ nie mnostva, ich usiaho niekalki. Pieravažnaja bolšaść nielehalnych mihrantaŭ traplaje ŭ ES praź Mižziemnamorskija kanały mihracyi: zachodni, centralny i ŭschodni.
Mienavita Mižziemnaje mora tradycyjna źjaŭlajecca zonaj, praź jakuju ŭ ES płyvuć mihranty biez aficyjnaha dazvołu na pierasiačeńnie miažy. I heta łahičny kanał nielehalnaj mihracyi. Jon abumoŭleny hieahrafijaj: na poŭnačy Jeŭropy — palarnaja zona, na zachadzie — Atłantyčny akijan, na ŭschodzie ES — miaža ź jeŭrapiejskimi Biełaruśsiu, Ukrainaj i Rasijaj, tamu mienavita paŭdniovaja miaža Jeŭropy tradycyjna była samaj uraźlivaj. Mižziemnaje mora źjaŭlajecca barjeram dvuch śvietaŭ. Paŭnočny bierah — ekanamična raźvitaja Jeŭropa z nasielnictvam, što imkliva stareje, kulturna pryvablivaja dla zamiežnikaŭ; paŭdniovy bierah — krainy Paŭnočnaj Afryki, što jašče znachodziacca ŭ stadyi raźvićcia, ź niestabilnaj ekanomikaj, karupcyjaj, nieefiektyŭnym dziaržaŭnym upraŭleńniem, maładym nasielnictvam i šalonym biespracoŭjem. Navat takija afrykanskija historyi pośpiechu, jak Tunis, pakul jašče istotna sastupajuć u jakaści žyćcia nie samym bahatym Ispanii ci Italii. Taksama paŭdniovy i paŭnočny bierah Mižziemnaha mora źviazany šmatlikimi kulturnymi, histaryčnymi i rodnymi suviaziami. Tamu mižziemnamorski kirunak nielehalnaj mihracyi, abumoŭleny abjektyŭnymi histaryčnymi, ekanamičnymi i demahrafičnymi pryčynami, vyhladaje absalutna naturalnym i niepaźbiežnym, u adroźnieńnie ad kanała nielehalnaj mihracyi praź Litvu, što byŭ stvorany na pustym miescy.
«Mnohija dziaržavy Jeŭropy, u tym liku tyja, što nie majuć źniešnich miežaŭ, taksama fiksujuć u siabie rost kolkaści nielehałaŭ. Ale jenčyć i patrabuje salidarnaści tolki Litva», — śćviardžaje Anatol Hłaz. Ale ž čamu taja Litva «jenčyć»?
U mihracyjnym kryzisie na polskaj i litoŭskaj miažy najbolš uražvajuć maštaby hetaj źjavy, jakija ŭ Biełarusi časta niedaaceńvajuć. Voś tolki niekalki ličbaŭ dla paraŭnańnia.
U 2020 hodzie praz kanał nielehalnaj mihracyi ŭ centralnym Mižziemnamorji ź Livii ŭ Italiju prajšło amal 36 tysiač mihrantaŭ — heta ŭ siarednim pa 100 mihrantaŭ štodzień. Na biełaruska-polskaj i biełaruska-litoŭskaj miažy maštaby nielehalnaha pierasiačeńnia miažy jašče bolšyja. Takim čynam, možna kazać ab adkryćci paŭnavartasnaha, štučna stvoranaha kanała nielehalnaj mihracyi.
I dla Polščy i Litvy heta kałasalnaje vyprabavańnie, našmat bolšaje, čym dla Italii. Bo pa svaim patencyjale, ekanamičnym i demahrafičnym, Polšča i Litva adnaznačna prajhrajuć vialikaj 60-miljonnaj Italii, dla jakoj «pieravaryć» mihrantaŭ značna praściej. Ale navat Italija nie skazać kab nadta dobra spraŭlałasia z hetym, niahledziačy na pabudavanuju infrastrukturu, padrychtavany piersanał i dapamohu partnioraŭ pa ES.
Pieršaja vice-mer Minska Nadzieja Łazarevič prajšła praz zatrymańnie, muž zastaŭsia ŭ SIZA8
Kamientary