«Naša Ministerstva kultury isnuje ŭ režymie navat nie XX, a XIX stahodździa». Pra što havaryli i na što damovilisia ŭdzielniki Biełaruskaj rady kultury
Jakija prablemy kultury zastajucca praz 1,5 hady paśla vybaraŭ? Jakim čynam ich možna vyrašyć? Hetyja i inšyja pytańni na pasiedžańni Rady kultury abmierkavali razam sa Śviatłanaj Cichanoŭskaj i Paŭłam Łatuškam 20 studzienia.
Cichanoŭskaja: My prapanujem abviaścić 2022 hod Hodam Francyska Skaryny
Śviatłana Cichanoŭskaja ŭ svaim vystupleńni adznačyła asablivuju rolu kultury ŭ baraćbie biełaruskaha naroda za svabodu. Uzhadała film «Kuraž» Alaksieja Pałujana, uznaharodžańnie «Znakami honaru» archieołahaŭ, jakija znajšli pareštki Kastusia Kalinoŭskaha, akcyi ŭ «Noč rasstralanych paetaŭ» u dziasiatkach krain, masavuju nacyjanalnuju dyktoŭku da Dnia rodnaj movy pa tvory Uładzimira Karatkieviča.
«My padtrymlivajem kožnuju ideju, ci inicyjatyvu, ci prajekt, jaki ŭmacoŭvaje biełaruskuju identyčnaść, papularyzuje našu movu i našu kulturu, — padkreśliła Cichanoŭskaja. — Razam z Radaj kultury my prapanujem abviaścić 2022 hod Hodam Francyska Skaryny, u jaho miežach zapuścić šerah prajektaŭ. Heta dobraja nahoda abjadnać represavanych tvorcaŭ i našych zamiežnych siabroŭ».
«Vaš hołas, hołas pradstaŭnikoŭ kultury, nie mienš važny, čym hałasy palityčnych lidaraŭ ci hramadskich aktyvistaŭ, i tamu tak važna zachavać i pamnožyć hetyja hałasy, a demakratyčnyja siły robiać usio mahčymaje, kab paspryjać hetamu», — padsumavała lidarka demakratyčnaha ruchu biełarusaŭ.
Łatuška: Na žal, JUNIESKA uvohule nie zajmaje pazicyju pa situacyi ŭ Biełarusi
«Nacyi biez kultury niama, ale nielha sabie ŭjavić i dziaržavu biez kultury», — skazaŭ Pavieł Łatuška. Mienavita značnaściu namahańniaŭ biełaruskich tvorcaŭ jon tłumačyć biesprecedentny represiŭny cisk na ich z boku ciapierašniaj dziaržavy.
Taksama palityk źviarnuŭ uvahu na spryjańnie mižnarodnaj supolnaści, ale adznačyŭ, što «na žal, JUNIESKA nie zajmaje adpaviednuju nieabchodnuju pazicyju, uvohule nie zajmaje pazicyju pa situacyi ŭ Biełarusi — usie našy zvaroty (padpisanyja i łaŭreatam Nobieleŭskaj premii, i viadomymi dziejačami kultury roznych krain) nie atrymali adkazu.
Kiraŭnictva JUNIESKA admoviłasia ad sustreč i navat nie adkazvaje na zvaroty nobieleŭskich łaŭreataŭ. Tady paŭstaje pytańnie: našto nam patrebnaja takaja arhanizacyja? Heta moj zaklik da najbujniejšaj, najbolš upłyvovaj arhanizacyi śvietu źviarnuć uvahu na toj žudasny stan u śfiery kultury, infarmacyi, presy, jaki dziejecca ŭ Biełarusi siońnia».
Taksama lidar NAU nahadaŭ pra abvieščany mižnarodny tydzień biełaruskaj kultury, akreśliŭšy zapłanavanyja iventy pa ŭsim śviecie, i dadaŭ: «Kožny dzień pavinien być dniom kultury!»
Chalezin: Naša Ministerstva kultury isnuje ŭ režymie navat nie XX, a XIX stahodździa
Kiraŭnik «Svabodnaha teatra» Mikałaj Chalezin ličyć, što
«naša Ministerstva kultury isnuje ŭ režymie navat nie XX, a XIX stahodździa. Heta niejkaja struktura pry cary, jakaja vyznačaje, kaho treba ŭznaharodzić (u tym liku i finansami), a kaho varta kali nie pasadzić u turmu, dyk prosta vykinuć z pola kultury».
Chalezin adznačyŭ, što miechanizmy kulturnaj palityki ŭ cyvilizavanym śviecie ciapier absalutna inšyja, pryvodziačy prykład Vialikabrytanii i Ukrainy, dzie asnoŭnaja rola ŭ śfiery kultury kładziecca na hramadzianskuju supolnaść i roznaha kštałtu inicyjatyvy. «Kultura — u poli hramadskim, nijakaja kultura nie naležyć dziaržavie!» — padkreślivaje kiraŭnik «Svabodnaha teatra».
Žbankoŭ: Jość vielmi mocnaja spakusa «tarhanuć» našaj achviarnaściu
Žurnalist i kulturołah Maksim Žbankoŭ iranizuje: «Ja bolš za ŭsio bajusia, što za łukašenkaŭskaj tannaj kulturaj pryjdzie kulturka postłukašenkaŭskaja. Jość vielmi mocnaja spakusa «tarhanuć» našaj achviarnaściu, prasunuć našy pakuty za dobry košt.
Raniej kazali: Biełaruś — heta Mulavin, Łukašenka i MAZ, ciapier kažuć: Biełaruś — heta kulturnicki teror. Heta praŭda, ale heta nie ŭsia praŭda».
Žbankoŭ padkreślivaje važnaść pracesu stvareńnia novaj kultury, nie abmiežavanaj adzinaj temaj «pakutaŭ i teroru». «Fatalna nie chapaje «niazručnych» aŭtaraŭ», — akcentuje jon. — Kultura — heta ŭsie my, kraina — naš supolny prajekt».
Doŭhušaŭ: Kab paźbiehnuć sumnievaŭ i pačućcia viny — ja dziejničaju
Śpiavak Siaržuk Doŭhušaŭ, jaki ciapier vymušana znachodzicca ŭ Polščy, dzielicca:
«Kab paźbiehnuć niejkaha pačućcia viny, kab paźbiehnuć niejkich sumnievaŭ — ja dziejničaju. Tak skłałasia, što ciapier ja rablu ŭ dziesiać razoŭ bolš, čym navat rabiŭ u Biełarusi».
Siaržuk raspavioŭ pra zapusk «Śpieŭnaha schodu» ŭ Varšavie i ŭ Lvovie letaś, tvorčuju rezidencyju «Dom tvorcy» u Varšavie. Padkreśliŭ, što adkryty dla prapanovaŭ i hatovy ažyćciaŭlać lubyja prajekty na karyść baćkaŭščyny.
Try kity: zachavańnie, pramocyja i raspracoŭka reformaŭ
Usie syšlisia na tym, što pieršasnyja zadačy biełaruskaha hramadstva na siońniašni dzień u halinie kultury nastupnyja:
- zachavańnie resursu. U tym liku i padtrymka represavanych tvorcaŭ;
- pramocyja biełaruskaj kultury. Tut adznačajucca dasiahnieńni niadaŭniaha času: BRK spryjała niemahčymaści prasoŭvańnia prapahandy režymu praz «Jeŭrabačańnie», fiestyval «Listapad», źjaŭleńnie takich prajektaŭ, jak «Bejbus», duet Marharyty Laŭčuk i Andreja Pavuka, kazak z Malavanyčam i inš.;
- raspracoŭka reformaŭ u kulturnaj śfiery ŭ novaj Biełarusi. Tut usie śpikiery sychodziacca ŭ adnym: kultura nie maje kantralavacca dziaržavaj, a zadačy budučaha Ministerstva kultury musiać zvodzicca da minimumu.
Kamientary