Alaksandr Frydman
«Na niemcaŭ Buča paŭpłyvała vielmi mocna. Kali źjavilisia fotazdymki, videa z Bučy, hetaja tema vielmi šyroka aśviatlałasia ŭ niamieckich ŚMI. Usio pakazvajuć vielmi padrabiazna, — adznačaje Frydman. — Źjavilisia zajavy niamieckaha kiraŭnictva, roznych pradstaŭnikoŭ urada, vykazaŭsia i fiederalny prezident, i kancler, i vice-kancler, ministr zamiežnych spraŭ. Rytoryka žorstkaja, kažuć pra vajennyja złačynstvy Rasii, pra pakarańnie dla Pucina i Łaŭrova, pra nieabchodnaść uzmacnieńnia vajennaj i finansavaj dapamohi dla Ukrainy. Słovy niamieckich palitykaŭ, ich acenki — słušnyja. I jany ŭžo vykazvajucca nie tak strymana, jak u pačatku vajny.
Buča ŭzrušyła niamieckaje hramadstva, heta dakładna. Ludzi aburanyja.
Brackaja mahiła ŭ Bučy
Ale ciapier hałoŭnaje pytańnie — što z heta ŭsiaho vyjdzie, jakija buduć sapraŭdnyja kroki? Jakaja zbroja budzie pieradadzienaja? Bo havaryłasia šmat pra što, a jak budzie nasamreč?
Štości budzie zroblena, ale, mahčyma, nie toje, čaho chacieŭ by ŭkrainski bok. Bo Ukraina siońnia čakaje ad Hiermanii kudy bolš, čym Hiermanija siońnia robić».
Ale časam ad niamieckich uładaŭ hučać niečakanyja paviedamleńni, naprykład, što z pastaŭkami zbroi jość prablemy.
«Tak, sapraŭdy, časam zajavy supiarečlivyja. I niamieckaja presa taksama nadaje hetamu ŭvahu, jość žurnalisckija rasśledavańni, adkryta nakiravanyja suprać ministra abarony Kryściny Łambrecht. Jość patrabavańni presy i apazicyjnych palitykaŭ, kab ci to kancler Šolc źniaŭ Łambrecht z pasady, ci to kab jana syšła sama. Hučać mocnyja abvinavačvańni.
Kancler Hiermanii Ołaf Šolc
I čamu niamieckaje Ministerstva abarony pavodzić siabie siońnia mienavita tak, pakul niezrazumieła. Prablema ŭ arhanizacyjnych pytańniach? U biurakratyi? Ci ŭ niežadańni niejkich čynoŭnikaŭ brać adkaznaść? Pytańni pakul adkrytyja. Ale stanovišča Łambrecht siońnia vielmi ciažkaje i niepryjemnaje, — kaža Frydman.
— Ale tut varta adznačyć adzin važny momant. Stratehija Hiermanii adroźnivajecca ad stratehii Brytanii ci ZŠA, jakija robiać usio adkryta i navat kažuć, jakuju mienavita zbroju daduć Ukrainie. Niemcy tak nie robiać: jany pastaŭlajuć zbroju, ale asabliva pra heta nie kažuć. Navat paśla Bučy było abiacańnie z boku vice-kanclera i ministra zamiežnych spravaŭ: pasprabujem pieradać ukraincam toje, čaho pakul jašče nie pieradavali. Ale pra što mienavita išła havorka, tak i nie było ahučana.
Treba jašče padkreślić — niamiecki ŭrad kaalicyjny, tam niama roznahałośsia nakont padtrymki Ukrainy. Usie partyi stajać biezumoŭna na ŭkrainskim baku, ale ž nakont padtrymki jość roznyja mierkavańni. Naprykład, «zialonyja» nastrojenyja bolš radykalna i ŭ dačynieńni da pytańniaŭ zbroi, i da ekanamičnych.
Što tyčycca zbroi, jakuju moh by pastavić Bundeśvier, to tut sam Bundeśvier znachodzicca nie ŭ lepšym stanie, skažam tak. Ale jość značnaja kolkaść vajennych pradpryjemstvaŭ, jakija hatovyja pastaŭlać zbroju, hatovyja vykonvać ukrainskija zamovy i jość pryncypovaja padtrymka ŭkrainskich zamovaŭ z boku Minekanomiki Hiermanii. Tamu, miarkuju, zbroja budzie pastaŭlacca i budzie pastaŭlacca ŭ bolšych abjomach, čym heta robicca zaraz».
Admovy pastaŭlać zbroju ci prablemy z hetym vyklikajuć abureńnie značnaj častki niamieckaha hramadstva, adznačaje surazmoŭca:
«Presa, zrazumieła, u Hiermanii roznaja, z roznymi palityčnymi pohladami. Ale razumieńnie, što Hiermanija robić mienš, čym patrebna, prysutničaje amal va ŭsioj presie, jak i krytyka ŭrada. I apazicyja — chryścijanskija demakraty — taksama mocna krytykuje ŭrad, niehledziačy na toje, što sami chadeki pierad vajnoj stavilisia da dapamohi Ukrainie sa strymanaściu. Tamu vajna — heta zaraz vielmi zaŭvažnaja i važnaja ŭnutrypalityčnaja niamieckaja tema taksama».
Kala 100 000 čałaviek udzielničajuć u praŭkrainskaj akcyi ŭ Bierlinie, 27 lutaha 2022 h. Fota: AP
Ale ci možna skazać, što siońnia niamieckaja palityka pieražyvaje evalucyi ŭ svaim staŭleńni da Rasii?
«Tut pytańnie tolki ŭ tym, ci heta vyklučna vierbalna, ci na samaj spravie palityka źmienicca. U hramadstvie i siarod palitykaŭ iduć dyskusii, tak. Tyja, chto raniej vykazvaŭsia za ščylnaje supracoŭnictva z Rasijaj, ciapier krytyčna staviacca da ŭłasnych minułych vykazvańniaŭ, navat apraŭdvajucca ci adkryta pryznajuć svaje pamyłki. Heta jość.
Ale pytańnie voś u čym: siońnia va Ukrainie adbyvajucca nastolki žachlivyja rečy, i Rasija pavodzić siabie nastolki žachliva i nachabna, jašče i pahražaje Jeŭropie… Na hetym fonie miascovyja palityki prosta musiać niejkim čynam zajmać antypucinskuju pazicyju, pakazvać, što navat kali raniej jany vykazvalisia inakš, to ciapier pieraasensavali situacyju. Pytańnie tolki jak daloka i hłyboka heta praciahniecca.
Ja liču, što sapraŭdy pieraasensavańnie padychodaŭ u dačynieńni da Rasii budzie, i budzie hłybokaje, chacia b tamu, što sama pucinskaja Rasija prosta nie pakinie inšych varyjantaŭ. Jana ŭžo zajšła nastolki daloka, i zojdzie jašče dalej.
Tamu staŭleńnie da Rasii i da supracoŭnictva ź joju ŭ budučyni budziem zusim inšym», — upeŭnieny Alaksandr Frydman.
Ale tut hałoŭnaje pytańnie, ci moža Hiermanija admovicca ad rasijskaj nafty i hazu.
Frydman tłumačyć — tut usio nie tak prosta.
«Treba ŭdakładnić: enierhietyčnaje pytańnie składajecca z vuhalu, nafty i hazu, — kaža jon. — Admovicca ad rasijskaha vuhalu — heta samaje lohkaje, jaho moža zamiaścić. Tak, jon bolš budzie kaštavać, ale heta całkam realna, navat, mahčyma, u nastupnym pakiecie sankcyj jakraz i budzie prapisanaja admova ad pastavak vuhalu z Rasii. Jak by cynična heta ni hučała, ale łahičnym adkazam na Buču i budzie admova ad vuhalu».
Frydman mieŭ racyju — razmova zapisvałasia jašče da zaćviardžeńnia novych sankcyj. 7 krasavika ES zaćvierdziŭ siarod inšych sankcyj i vuhalnaje embarha.
«Inšaje pytańnie — nafta. Tut ciažej, bo zaležnaść tut bolšaja, chacia i nie fatalnaja.
Płany admovy ad rasijskaj nafty ŭžo isnujuć, napeŭna, heta i budzie nastupnym krokam. Niamiecki ŭrad płanavaŭ heta zrabić da kanca hoda, jość płany, i navat kali ŭ najbližejšyja dni niejkim cudam vajna skončycca, to ŭsio roŭna — praces zapuščany, jaho nie spynić.
Jon moža spynicca chiba tolki tady, kali ŭ Rasii budzie zusim inšy režym i Pucin źniknie, — tłumačyć Alaksandr Frydman. — I samaje ciažkaje — haz.
Zaležnaść Hiermanii ad rasijskaha hazu vielmi vialikaja. Kali jaho nie budzie, Hiermaniju čakaje mocny ekanamičny kryzis, kažuć ekanamisty. Bo značnaja častka pramysłovaści zaviazanaja na pastaŭkach rasijskaha hazu, adpaviedna admova ad jaho paciahnie prablemy ŭ pramysłovaści, biespracoŭje.
Tak, pryviazka niamieckaj ekanomiki da hazu z Rasii — heta fatalny pralik minułych uradaŭ: i Šrodera, i Mierkiel. I siońnia atrymlivajecca paradaksalnaja situacyja: Ministerstva ekanomiki ŭznačalvaje «zialony» Robiert Chabiek, jaki vielmi simpatyzuje Ukrainie. Jon vystupaŭ za pastaŭki zbroi va Ukrainu jašče letaś!
I jon razumieje: siońnia Hiermanija musić admovicca ad rasijskaha hazu jak minimum praz maral i pryncypy. Ale adnačasova jon razumieje, što admova pryviadzie da surjoznaj ekanamičnaj prablemy. Chabiek i Šolc nie admaŭlajucca ad hetaha hazu, bo jany ŭsio ž palityki i razumiejuć, što kali jany heta zrobiać, nasielnictva budzie źviazvać ekanamičnyja prablemy mienavita ź ich uradam.
Tamu zadača ŭrada — jak maha dalej zachoŭvać haz z Rasii, i kali ŭžo budzie zrobleny krok pa spynieńni pastavak, to chaj hety krok zrobić sam Pucin. Bierlin pryncypova nie pojdzie na kampramisy z Maskvoj, heta prosta niemahčyma. Zdrady pryncypam nie budzie, bo heta palityčnaje samazabojstva — pa apošnich apytańniach, bolš za 40% niemcaŭ ličać, što ad rasijskaha hazu treba admaŭlacca prosta zaraz, čaho b heta ni kaštavała (jašče kala 50% ličać, što admova moža pačakać, ale heta znoŭ ža nie prychilniki Pucina, a prosta ludzi, dla jakich ułasny dabrabyt važniejšy za padziei va Ukrainie). Tamu, miarkuju, budzie abvastreńnie situacyi, budzie niejki tryhier i rasijski bok sam spynić pastaŭki enierhanośbitaŭ.
Tryhier moža być luby. Šolc kazaŭ, što hrošy za haz i naftu pieraličvajucca Rasii, ale na tyja rachunki, jakimi jana zaraz nie moža karystacca. Kali heta sapraŭdy tak, to jaki sens Rasii pastaŭlać enierhanośbity?
I Rasija musić razumieć, što Jeŭropa ŭžo pryniała rašeńnie admaŭlacca ad rasijskich enierhanośbitaŭ, pytańnie tolki ŭ tym, kali heta adbudziecca. Tut u Rasii nie moža być nijakich płanaŭ na budučyniu, a pakolki Pucin hulaje apošniuju i samuju hałoŭnuju ŭ jaho žyćci hulniu, to jamu moža prosta nie być roźnicy, ci zarobić jon jašče trochi. Tym bolš, što zaraz Rasii hrošaj na vajnu chopić, a dla Pucina jakraz hetaja vajna i źjaŭlajecca samym važnym tut i ciapier, mienavita vajna, a nie niejki tam dabrabyt rasijskaha nasielnictva».
Jak hramadskaja dumka ŭ Hiermanii aceńvaje siońnia toje, što pryviazka da rasijskich enierhanośbitaŭ nijak nie vyrašałasia, navat paśla ŭsich «zvanočkaŭ», kštałtu Kryma, atručvańnia Navalnaha?
«Kaniečnie, ludzi ŭsprymajuć heta vielmi krytyčna, — kaža Frydman. — Niadaŭna «Le Mond» apublikavała intervju z eks-prezidentam Francyi Alandam. I jon tam padzialiŭsia ŭražańniami pra Pucina — a Aland apošni raz kantaktavaŭ z Pucinym moža ŭ 2016 ci 2017 hodzie.
I jon prahavorvaje ŭsio toje, što my bačym siońnia: što Pucin — heta toj čałaviek, ź jakim niemahčyma damaŭlacca. Uźnikaje pytańnie: čamu toj ža Aland u svoj čas rabiŭ staŭku na enierhietyčnaje supracoŭnictva z Rasijaj? Čamu heta rabiŭ i niamiecki bok?
Pakul hetyja pytańni zastajucca biez adkazaŭ. Adziny, chto pasprabavaŭ na ich adkazać, heta byŭ Štajnmajer, prezident Hiermanii. Jamu faktyčna pryjšłosia pasypać hałavu popiełam i tłumačyć, što jon pamylaŭsia, što ličyŭ Pucina bolš racyjanalnym i bolš prahmatyčnym. Mahčyma, Štajnmajer musiŭ heta zrabić prosta dla ŭłasnaj palityčnaj budučyni, ale hety jaho ŭčynak byŭ uspryniaty hramadstvam vielmi stanoŭča.
Ale jość i inšyja prykłady. Šroder byŭ prosta amaralnym rasijskim łabistam i zaraz uvohule staŭ prablemaj dla ŭłasnaj partyi, jon ciapier nastolki niehatyŭny faktar dla sacyjał-demakrataŭ, što, vierahodna, jaho mohuć prosta vyklučyć z partyi.
Jość i Anhieła Mierkiel, jakaja 16 hadoŭ była va ŭładzie. Uvieś čas jana kazała, što Pucin chłusić, ale praciahvała supracoŭnictva z Rasijaj. I ź jaje boku pakul nie było nijakaha publičnaha pieraasensavańnia svaich dziejańniaŭ.
Kirujučaja partyja siońniašniaha ŭrada, sacyjał-demakraty, taksama vystupała za supracoŭnictva z Rasijaj, zhadajem toj ža «Paŭnočny patok — 2». Dla ich hetyja pytańni vielmi niepryjemnyja, i jany pakul taksama marudziać ź pieraasensavańniem — ale biez hetaha nie abyjdziecca».
Taksama Alaksandr Frydman rastłumačyŭ, navošta siońnia jeŭrapiejcy masava vysyłajuć rasijskich dypłamataŭ:
«Heta taksama adkaz na Buču. Palityka — usio ž sprava vielmi cyničnaja. Situacyja siońnia takaja: adbyłasia Buča, vialikaja trahiedyja, ale, chutčej za ŭsio, trahiedyja nie apošniaja. My jašče daviedajemsia pra inšyja harady, pra toje, što adbyvałasia ŭ Maryupali, i nas čakajuć, vierahodna, našmat bolš žachlivyja rečy.
Jakija mahčymaści ŭ Zachadu jość adkazvać? Sankcyi, spynieńnie enierhietyčnaha supracoŭnictva z Rasijaj i vysyłka dypłamataŭ. Apošniaje i było zroblenaje, značnuju kolkaść rasijskich dypłamataŭ vysłali, vierahodna varta čakać i admovu ad vuhalu. Značyć, na budučyniu zastajecca admova ad nafty i hazu. Zachad razumieje, što buduć jašče rečy, jakija buduć patrabavać adkazu.
I pytańnie, jakoje siońnia zadajecca: a čym Zachad zmoža adkazać na Maryupal? Varyjantaŭ zastajecca niašmat — pavialičyć dapamohu hrašyma i zbrojaj Ukrainie, novyja sankcyi suprać nafty i hazu i samaje apošniaje — heta spynieńnie dypłamatyčnych znosinaŭ z Rasijaj. Ale i tut, miarkuju, inicyjatyva budzie iści ad Rasii».
Niamieckaje hramadstva, biezumoŭna, na baku Ukrainy ŭ hetaj vajnie. Ale čamu tady prychilnikam Pucina dazvalajuć masavyja aŭtaprabiehi pa Bierlinie?
Kadr ź niadaŭniaha aŭtaprabiehu ŭ Bierlinie pad rasijskimi ściahami i pieśni Hazmanava
Takija akcyi nie zabaraniajuć, bo Hiermanija — heta demakratyja, kaža Frydman.
«Ale niešta taksama robicca: zabaranili vykrystańnie simvała Z u publičnaj prastory, — adznačaje jon. — Što da akcyj, to jany prachodzili tut i raniej, ale byli bolš łakalnymi. I hetyja ludzi taksama arhanizavanyja, jość hrupy ŭ telehramie, jość razumieńnie niamieckich zakonaŭ, suviaź z pravaradykalnymi palitykami.
U hetych aŭtaprabiehach udzielničajuć u asnoŭnym vychadcy z Rasii, Kazachstana. Cikava, što ŭdzielniki akcyj žyvuć u Hiermanii ŭžo pa 10, 20 hadoŭ, a to i bolš, niekatoryja navat nie vielmi dobra ŭžo razmaŭlajuć na ruskaj i ŭjaŭleńnie pra siońniašniuju Rasiju ŭ ich vielmi sumnieŭnaje.
Ale jość i inšaja katehoryja: tyja, chto nie vychodzić, ale doma hladzić rasijskaje TB i całkam padzialaje rasijskija pohlady, takich taksama chapaje. Ja skažu tak: siarod ruskamoŭnaha nasielnictva značnaja kolkaść padtrymlivaje Pucina, prosta jość razumniejšyja, jakija heta publična nie pakazvajuć, a jość bolš radykalnyja ludzi, jakija ŭdzielničajuć u hetych prabiehach, niahledziačy na asudžeńnie z boku niamieckaha hramadstva.
Heta taki voś śpiecyfičny prarasijski patryjatyzm: hetyja ludzi lubiać Pucina, lubiać Rasiju, vielmi nie lubiać Hiermaniju i demakratyčny ład Jeŭropy, ale pry hetym žyć u Rasii čamuści nie žadajuć.
Zhadajcie mužčynu, jaki arhanizoŭvaŭ apošni bierlinski aŭtaprabieh u padtrymku Rasii. Hety čałaviek navat paśpieŭ adsłužyć u Bundeśviery, jon žyvie 20 ci bolš hadoŭ u Hiermanii — i ciapier ładzić akcyju z rasijskimi ściahami.
Sacyjałahična zrazumieć, chto jany kankretna, pakul vielmi ciažka. Ale heta vyklik dla niamieckaha hramadstva. I hetyja pikietoŭcy pavodziać siabie aściarožna: nie vykarystoŭvajuć zabaronienuju simvoliku, nie vykrykvajuć niejkich łozunhaŭ, jakija mahli b parušyć zakon. Niejkija miežy pakul jany nie pierachodziać — i niamieckaja palityka razumieje, što heta ŭsio absalutna amaralna, što hetaha być nie pavinna, ale nie viedaje, jak heta spynić. Što zrabić, kab jany nie vychodzili? Zabaranić rasijski ściah? Ciažki krok.
A jašče ž napieradzie 9 Maja, dzień, kali i tak zvyčajna pravodziacca rasijskija akcyi ŭ Hiermanii. Vidavočna, što sioleta varta čakać vialikuju prapucinskuju akcyju na 9 Maja. Što zrabić, kab jaje nie było — niemcy i sami nie viedajuć.
Kab vy razumieli padychod niemcaŭ: urad zakryŭ Russia Today i Sputnik, na niamieckaj jany bolš nie dastupnyja. Ale heta była prapahanda dla niamieckamoŭnych. A ŭsie tyja rasijskija prapahandysckija kanały, što viaščajuć na ruskaj, absalutna dasiažnyja. I hetyja ludzi, jakija vychodziać u Hiermanii na prapucinskija akcyi, hetyja rasijskija kanały jakraz i hladziać.
I kali adbyłasia Buča i ŭ toj ža dzień hetyja prychilniki Pucina vyjšli na svaju akcyju, ad niamieckaha ŭrada byŭ zvarot da ruskamoŭnych Hiermanii: kali łaska, karystajciesia inšaj infarmacyjaj, čytajcie niamieckija ŚMI. Ale ž zrazumieła, što hety zvarot — ništo dla tych, chto hladzić Sałaŭjova, Kisialova i inšych.
Tak što niamiecki ŭrad budzie vymušany prymać niejkija składanyja rašeńni suprać rasijskaj prapahandy».
Jak, na dumku Alaksandra Frydmana, ciapierašniaje staŭleńnie Hiermanii da Rasii adabjecca na Biełarusi?
«Pakul, hledziačy na presu, na zajavy palitykaŭ, Biełaruś zastajecca trochi ŭbaku. Biełaruś usprymajecca saŭdzielnikam, jaki dapamahaje ahresaru, heta vidavočna. Ale vobraz Biełarusi ŭsio ž adroźnivajecca. Kali pahladzieć niamieckuju presu, to tam pišuć pra toje, što značnaja kolkaść biełarusaŭ nie padtrymlivaje vajnu, pišuć pra biełaruskich dobraachvotnikaŭ, jakija zmahajucca va Ukrainie, — zaŭvažaje Frydman. —
Kali havorka idzie pra Rasiju, to tam usio całkam zrazumieła, a Biełaruś — bolš składanaja historyja, u tym liku i dla ŭsprymańnia niemcami. Bo, z adnaho boku, jość režym, jaki całkam na baku Rasii, ale jon ža nie ŭvodzić vojski i biełaruskaje hramadstva nie padtrymlivaje vajnu. Siońnia šmat vyrašajuć emocyi i tut usio čorna-biełaje: Rasija heta čornaje, Ukraina — biełaje.
A Biełaruś — składany i niezrazumieły kiejs. Tamu biełaruskaja tema ŭ Hiermanii tak aktyŭna nie prysutničaje, i, miarkuju, dla Biełarusi heta i dobra. Bo ŭ tych ludziej, jakija čytajuć jeŭrapiejskuju presu, niama ŭražańnia pra aktyŭny ŭdzieł Biełarusi ŭ vajnie, što dobra z histaryčnaha punktu hledžańnia, možna spadziavacca na toje, što hetaja vajna dla jeŭrapiejcaŭ i zastaniecca vajnoj Rasii suprać Ukrainy.
Vielmi važna, kab usie hetyja plamy rasijskich złačynstvaŭ nie zapeckali i Biełaruś. I pakul tak i adbyvajecca, pakul usie žachi i brud vajny ŭsprymajucca mienavita jak rasijskaja historyja».
Naprykancy Alaksandr Frydman adznačaje:
«Pohlad na Hiermaniju ŭkrainski, polski, litoŭski vielmi krytyčny. I hetaja krytyka šmat u čym słušnaja. Ale ŭ hetych krainach pišuć šmat pra toje, čaho niemcy nie robiać. A voś pra toje, što jany sapraŭdy robiać, pišuć našmat mienš. Naprykład, pra pastaŭki miedykamientaŭ, pra toje, što niemcy prymajuć uciekačoŭ i buduć prymać, — pra heta nie tak šmat publikacyj.
Tak, Hiermanija robić mienš, čym jana mahła b zrabić, ale bolš, čym ad jaje mahčyma było čakać u siońniašniaj situacyi».
«Naša Niva» adnaŭlaje zbor danataŭ — padtrymać prosta
Hienadź Koršunaŭ: Pieradumoŭ dla sapraŭdnaha supraćstajańnia ŭ hramadstvie ja nie baču
