«Handlovyja patoki buduć iści praz Hruziju i Kazachstan». Jak Biełaruś zmoža abychodzić bolšaść sankcyj Zachadu?
Kab kuplać aŭto, firmy rehistrujuć akaŭnty ŭ ZŠA. A staryja schiemy pa ŭvozie impartu naładžvajuć praz novyja krainy. «Naša Niva» raźbirałasia, jakija sankcyi źjaŭlajucca najbolš adčuvalnymi i jak ekanomika budzie vyžyvać va ŭmovach šmatlikich abmiežavańniaŭ.
Piersanalnyja sankcyi amal nie majuć sensu
Ekanamist Jarasłaŭ Ramančuk miarkuje, što častka sankcyj, jakija ŭvodziacca, majuć tolki psichałahičny abo dekaratyŭny charaktar. Da «psichałahičnych» jon u pieršuju čarhu adnosić piersanalnyja sankcyi.
«Kali ŭvodziać sankcyi suprać niejkich fizičnych asob, to treba razumieć, što jany faktyčna nie majuć istotnaha značeńnia. Časta jany navat ničoha nie mianiajuć u žyćci samich ludziej, jakija trapili ŭ sankcyjny śpis, nie kažučy ŭžo pra funkcyjanavańnie režymu. Jość šerah čynoŭnikaŭ i siłavikoŭ, jakija nikoli nie mieli rachunkaŭ u zamiežnych bankach, nie vałodali tam nieruchomaściu, nikoli nie jeździli ŭ Jeŭropu, ZŠA i naohuł naŭrad ci płanavali kali-niebudź heta rabić».
Ramančuk adznačaje, što sankcyi ŭvodziać z raźlikam na toje, kab paŭpłyvać na pavodziny Pucina i Łukašenki. Zychodziačy z hetaha, ekanamist prapanuje razhladać uviedzienyja zabarony i abmiežavańni mienavita z punktu hledžańnia taho, nakolki jany spryjajuć dasiahnieńniu ahučanych metaŭ.
«Kali my havorym ab sankcyjach u dačynieńni da tak zvanych «kašalkoŭ» Łukašenki, to my pavinny razumieć, što ŭ našaj krainie niama takich biznesoŭcaŭ, jakija mahli b choć jak-niebudź upłyvać na pryniaćcie rašeńniaŭ Łukašenkam. Jak, naprykład, u svoj čas heta moh rabić Barys Bierazoŭski.
Padobnyja «kašalki» dla režymu źjaŭlajucca prosta raschodnym materyjałam, jaki kaliści vykonvaŭ svaje funkcyi i pa pryčynach, viadomych tolki samomu Łukašenku, pierastaŭ ich vykonvać. Tamu, jak i ŭ vypadkach ź piersanalnymi sankcyjami ŭ dačynieńni da palitykaŭ i siłavikoŭ — heta nijak nie ŭpłyvaje na funkcyjanavańnie režymu».
U toj ža čas ekanamist vyłučaje sankcyi, jakija, na jaho dumku, sapraŭdy nanosiać surjozny ŭron. Siarod ich — zabarona litoŭskaha boku na vykarystańnie marskich partoŭ dla tranzitu kalijnych uhnajeńniaŭ.
«Adna hetaja miera akazałasia bolš dziejsnaj, čym usie papiarednija razam uziatyja.
Druhaja balučaja sankcyja — zabarona na hruzapieravozki ŭ krainach ES biełaruskim transpartnym kampanijam».
Staryja schiemy praz novyja krainy
U toj ža čas sankcyi, źviazanyja z zabaronaj na handal z asobnymi pradpryjemstvami, abychodziacca praź firmy-prakładki.
«Mnohija handlovyja patoki buduć vybudoŭvacca praz Hruziju, Armieniju, Kazachstan i Kyrhyzstan. Raniej dla abychodu sankcyj Rasija aktyŭna vykarystoŭvała Biełaruś, ale naša kraina taksama stała taksičnaj, jak suahresar. Tamu ŭ ciapierašnich umovach Rasija i Biełaruś buduć karystacca hetymi šlachami, i ŭvieś schiematoz, jaki pracavaŭ u 2014-2022 hadach praź Biełaruś, ciapier budzie dziejničać praz hetyja krainy.
Da taho ž my majem Kyrhyzstan, miežy jakoha źjaŭlajucca samaj vialikaj dzirkaj na miežach JEAES. Častka miažy faktyčna kantralujecca nie kirhizskimi mytnikami i pamiežnikami, a rasijskimi złačynnymi hrupoŭkami», — adznačyŭ ekśpiert.
Kažučy pra abychod sankcyj, možna zhadać dośvied Biełarusi ŭ abychodzie kontrsankcyj, uviedzienych RF. Niahledziačy na zabaronu impartu ź ES praduktaŭ charčavańnia rasijskim bokam, polskija jabłyki i hišpanskija mandaryny ŭsie hetyja hady praciahvali pastupać na rynak RF.
Vykarystoŭvalisia roznyja padychody. Naprykład, u vypadku z polskimi jabłykami mahła pracavać nastupnaja schiema: jabłyki z Polščy pa dakumientach jechali ŭ Biełaruś, tut razmytnivalisia, a paśla adpraŭlalisia ŭ Rasiju, tolki ŭžo pad vyhladam vyraščanych u Biełarusi.
Dla ŭvozu sadaviny i harodniny, jakija pa zrazumiełych pryčynach nie mahli być vyraščany ŭ Biełarusi, vykarystoŭvalisia inšyja schiemy, da jakich dałučalisia łatvijskija i litoŭskija firmy i składy. Ispanskija sadavina i harodnina dastaŭlalisia ŭ adnu z prybałtyjskich krain, dzie pradukty pierahružalisia ŭ inšyja fury, na inšyja palety, paśla čaho pa dakumientach heta ŭžo byli pradukty, vyraščanyja, naprykład, u Sierbii ci Čarnahoryi.
Z peŭnaj dolaj skiepsisu ekanamist stavicca i da sankcyj ad zamiežnych kampanij, jakija prypynili dziejnaść svajho biznesu na terytoryi Rasii.
«Z-za reputacyjnych ryzyk mnohija akazalisia ŭ stanoviščy, kali nielha hetaha nie zrabić, ale potym jany pačynajuć znachodzić šlachi adychodu. Naprykład, pieradajuć kiravańnie inšym kampanijam, kab asnoŭny brend nie byŭ zamazany ŭ hetym. Da taho ž, mnohija ŭsiaho tolki zajaŭlajuć ab spynieńni inviestavańnia ŭ novyja prajekty, ab zhortvańni rekłamnych prajektaŭ i h.d. Treba razumieć, što ŭ lubych krainach byli i jość ludzi, dla jakich hrošy važniejšyja za ŭsie pryncypy i maralnyja normy.
Da taho ž u hetym śpisie kala 500 kampanij, tamu jak minimum z-za ich vialikaj kolkaści pravieryć, nakolki jany vykonvajuć umovy sankcyj i ŭłasnyja abiacańni, vielmi składana», — adznačaje ekśpiert.
Tym nie mienš toj fakt, što častka sankcyj faktyčna nie maje nijakaha ŭpłyvu, a inšyja možna abyści, nie admianiaje kryzisu, jakija čakaje Biełaruś i Rasiju.
«Kali chtości i vyjhraje ad sankcyj, to heta budzie vuzkaje koła ludziej z namienkłaturnaha i siłavoha błokaŭ, a taksama nabližanych da ŭłady biznesoŭcaŭ, jakija buduć uzbahačacca šlacham vykarystańnia roznych schiematozaŭ. U hłabalnym sensie nijakaj karyści dla ekanomiki, viadoma, ž niama», — dadaŭ ekśpiert.
Fłahmany, jakija ekspartavali pradukcyju, trapili ŭ łahistyčnuju błakadu z-za vajny va Ukrainie
Padobnaje mierkavańnie datyčna abychodu sankcyj i zarobku na hetym vykazali ŭ ekanamičnaj słužbie Narodnaha antykryzisnaha ŭpraŭleńnia.
«Biełaruski biznes, asabliva blizki da ŭłady, vielmi daŭno ŭ temie abychodu sankcyj, tut dobra dapamahaje šmathadovy dośvied kantrabandy. U ich dobra vybudavanaja łahistyka, jość łancužki firmaŭ-prakładak, kiravanaja mytnia.
Kali ES začyniŭ tranzit naftapraduktaŭ, jany pasprabavali ŭžyć schiemu z rastvaralnikami, padobnuju na tuju, što vykarystoŭvali kab padmanvać RF. Heta chutka raskryłasia dziakujučy dyjaspary, žurnalistam, dy i my viedali, na što źviartać uvahu. Pradpryjemstvy pasprabavali pieraaryjentavać jeŭrapiejski tranzit praz Ukrainu: na biełaruska-ŭkrainskaj miažy bienzin maskiravaŭsia pad inšyja pradukty, a na ŭkrainska-polskaj abo vienhierskaj znoŭ pieratvaraŭsia ŭ bienzin», — kažuć u NAU.
Pry imparcie tavaraŭ vykarystoŭvajucca inšyja schiemy. Pradukt idzie tranzitam na padstaŭnuju firmu ŭ Kazachstanie, ale ŭ vyniku fura hublajecca na prastorach Biełarusi.
Adnak, zaŭvažajuć u NAU, za apošnija dva miesiacy situacyja kardynalna źmianiłasia.
«Ciapier skłałasia biesprecedentnaja situacyja, spravicca ź jakoj budzie vielmi składana, a ŭ niekatorych vypadkach niemahčyma.
Našy fłahmany, jakija ekspartavali pradukcyju na Zachad, trapili nie tolki pad sankcyi, ale i pad łahistyčnuju błakadu z-za vajny va Ukrainie.
Sutnaść u tym, što biełaruskaja naftachimičnaja pramysłovaść mieła vielizarny prybytak nie z-za svajoj efiektyŭnaści, a pa pryčynie taho, što ekspartnaja pošlina ličyłasia ŭ buchhałtarskim sensie prybytkam hetych pradpryjemstvaŭ. Pradukcyja «Hrodna Azota» była kankurentazdolnaj tolki za košt cany na haz, nieparaŭnalnaj z canoj kankurentaŭ u Jeŭropie. Ciapier ža, kali hetuju pradukcyju niemahčyma adpravić u Jeŭropu (mahčymyja abjomy ekspartu na Zachad upali ŭ razy), jana stanovicca nieprydatnaj navat na Uschodzie, bo i haz daražejšy, i vieźci dalej. A kali, naprykład, adpraŭlać bienzin, zrobleny z rasijskaj nafty nazad u Rasiju, prybytkovaść zavodaŭ ŭpadzie ŭ 10 razoŭ, pakolki źnikaje prybytak, jaki davała niavypłata pošliny».
Zabarona na pracu biełaruskich i rasijskich transpartnych kampanij mahła by surjozna ŭskładnić schiemu abychodu sankcyj, ale i tut biełaruski bok znajšoŭ vyjście. Biełaruś nie stała ŭvodzić lusterkavyja sankcyi, pakolki heta pryviało b da praktyčna poŭnaj błakady impartu i ekspartu. Tamu naš bok nie zabaraniŭ ujezd na svaju terytoryju transpartu, zarehistravanaha ŭ ES. Adnak Biełaruś abmiežavała jaho hłybiniu praniknieńnia ŭ krainu 50 kiłamietrami.
Čytajcie: Biełaruskija transpartniki raźličvajuć uzbahacicca na fonie jeŭrapiejskich sankcyj suprać pieravozčykaŭ, i heta mahčyma. Tłumačym niuansy
«U hetaj 50-kiłamietrovaj zonie pavinna budzie adbycca pieračepka abo pierahruz tavaru, što stvaraje spryjalnuju hlebu dla abychodu sankcyj. Akramia taho, taki padychod dazvolić biełaruskim transpartnym kampanijam nie zastacca biez pracy», — adznačyli ŭ NAU.
Biełarusy karystajucca akaŭntami, jakija zarehistravanyja ŭ ZŠA, Hruzii abo Litvie
Niekatoryja sankcyi, jakija na pieršy pohlad mohuć pakazacca strohimi, možna abyści chutka i navat praktyčna biez strat. Takim prykładam moža być błakiroŭka biełaruskich i rasijskich akaŭntaŭ na amierykanskich aŭkcyjonach pa prodažy aŭto. A taksama zabarona na ekspart tavaraŭ raskošy, u śpis jakich traplaje šerah aŭtamabilaŭ.
Zaraz biełaruskija i ruskija hulcy vymušany karystacca akaŭntami, jakija zarehistravanyja ŭ samich Štatach, Hruzii abo Litvie. Hety momant nijak nie ŭpłyvaje na praces pakupki. Apłata za łoty taksama pravodzicca praz Hruziju, Litvu i inšyja krainy.
Adzinaja niazručnaść, jakuju dadajuć hetyja abmiežavańni, — niemahčymaść niepasrednaj dastaŭki aŭto ŭ kantejniery ŭ Minsk bieź pierahruzki ŭ partu Kłajpiedy. Ale varta adznačyć, što i raniej vialikaja kolskaść mašyn razhružałasia ŭ Litvie, a adtul užo dastaŭlałasia na aŭtavozach. Takim čynam, uviedzienyja sankcyi pa hetym kirunku amal nijak nie adabjucca na pracy kampanij i košcie dastaŭki, bo sumy ŭ 100-200 dalaraŭ u canie aŭto možna nazvać niezaŭvažnymi.
Ale kali raptam i na hetym šlachu ŭźniknuć dadatkovyja składanaści, biełarusy ŭsio adno nie zastanucca biez amierykanskich aŭto. Bo budzie mahčymaść vazić ich u Biełaruś i Rasiju praz Hruziju.
Pra toje, što Biełaruś i Rasija zacikaŭleny ŭ šerych schiemach ŭvozu tavaraŭ na svaju terytoryju, uskosna śviedčyć i toj fakt, što z 15 krasavika byŭ pavialičany biazmytny paroh uvozu tavaraŭ dla asabistaha karystańnia, jaki pieravozicca ŭ bahažy. Raniej biazmytny paroh składaŭ 500 jeŭra i 25 kh. Ciapier suma pavialičanaja da 1000 jeŭra, a limitavaja vaha da 31 kiłahrama.
Akramia taho, z 200 da 1000 jeŭra pavialičany limit biaspošlinnaha ŭvozu tavaraŭ dla fizičnych asob, jakija dastaŭlajucca pieravozčykam abo ŭ paštovyja adpraŭleńni. Dadzienyja miery časovyja, jany buduć dziejničać da 1 kastryčnika biahučaha hoda. Pradstaŭnik JEEK Ija Małkina adznačała, što heta dazvolić padtrymać hramadzian va ŭmovach sankcyjnaha cisku i paźbiehnuć deficytu tavaraŭ pieršaj nieabchodnaści i tavaraŭ krytyčnaha impartu.
«Naša Niva» adnaŭlaje zbor danataŭ — padtrymać prosta
Čytajcie taksama:
Biełaruskija NPZ z-za sankcyj pracujuć na ŭnutrany rynak
Na hranicy z Polščaj i Litvoj viarnulisia vielizarnyja čerhi ź lehkavikoŭ. Kolki času zajmaje pierasiačeńnie miažy?
«Nadyšoŭ toj momant, kali adbyvajecca libieralizacyja niechacia» — ekanamičny ekśpiert
Pieršaja vice-mer Minska Nadzieja Łazarevič prajšła praz zatrymańnie, muž zastaŭsia ŭ SIZA11
Kamientary