Upraŭleńnie architektury Mahiloŭskaha harvykankama vyvučaje hramadskaje mierkavańnie nakont pierajmienavańnia skviera imia Hiercena ŭ Teatralny. Na adpaviednaj staroncy na sajcie vykankama možna prahałasavać tolki za adzin z dvuch varyjantaŭ, stary ci novy. Ciapierašniaja prapanova ŭładaŭ, vidać, źviazanaja z rekanstrukcyjaj skviera i prylehłaj vulicy Kamsamolskaj.
Skvier zakładzieny ŭ 1829 hodzie pa zahadzie mahiloŭskaha hubiernatara Michaiła Muraŭjova na miescy byłoha Blizkaha vała, jaki atačaŭ Stary horad i mieŭ u hetaj častcy dźvie bramy — Karaleŭskuju i Vietranuju. U kancy XVIII — pačatku XIX stahodździa vał užo straciŭ abarončaje značeńnie i značna zaminaŭ rostu i raźvićciu horada. Skvier pa imieni zasnavalnika nazyvaŭsia Muraŭjoŭskim. Paśla na pasadzie vilenskaha hienierał-hubiernatara Muraŭjoŭ prasłaviŭsia nadzvyčaj žorstkim zadušeńniem vyzvolnaha paŭstańnia 1863—1864 hadoŭ, za što atrymaŭ mianušku «Viešalnik».
U 1886—1888 hadach na adnym kancy skviera, jaki pa sutnaści byŭ bulvaram, pabudavali budynak haradskoha teatra, jaki zachavaŭsia dahetul.
Paśla balšavickaha pieravarotu ŭ 1917 hodzie imia Muraŭjova z nazvy skviera prybrali, jon staŭ nazyvacca Dniaproŭskim. A ŭžo ŭ 1919 hodzie skvieru prysvojena imia ruskaha publicysta-revalucyjaniera siaredziny XIX stahodździa Alaksandra Hiercena. Hiercen naležaŭ da krajnie levych palitykaŭ svajho času i krytykavaŭ manarchičny ład rasijskaj dziaržavy, vystupajučy za sacyjalistyčnyja pieraŭtvareńni, tamu balšaviki prymali jaho za svajho papiarednika.
Pad hetaj nazvaj skvier praisnavaŭ bolš za stahodździe, choć siarod mahiloŭcaŭ jana nie vielmi viadomaja: zvyčajna jaho zhadvajuć u źviazcy z teatram, za jakim skvier raźmieščany. Harvykankam, vidać, vyrašyŭ zamacavać aficyjna «narodnuju» nazvu, miakka «dekamunizavaŭšy» histaryčny skvier.
Heta nie pieršaja prapanova pierajmienavać skvier. U 2018 hodzie mahiloŭskija aktyvisty da 750-hodździa horada skłali pietycyju, u jakoj źviartali ŭvahu na poŭnaje źniščeńnie haradskoj tapanimiki za savieckim časam i prapanoŭvali ŭvieści ŭ abarot zabytyja histaryčnyja taponimy, daŭšy novyja nazvy haradskim skvieram. U svajoj prapanovie aktyvisty spasyłalisia na pazityŭny dośvied Minska. Skvier Hiercena musiŭ stać Farnym skvieram pa histaryčnaj naźvie vulicy Bołdzina, na jakuju jon vychodzić, i katalickim kaściole, jaki raźmieščany pobač u dvarach.
Mahiloŭskija haradskija ŭłady tady admovili pa ŭsich prapanovach ab źmienie savieckich nazvaŭ, a novyja nazvy dla jašče bieznazoŭnych zialonych zon pakłali ŭ šufladu. Na hety momant nivodnaja z prapanavanych nazvaŭ nie była aficyjna prysvojenaja.
Ale ŭžo ŭ 2019 hodzie hramadzianskaja supolnaść naniesła ideołaham udar u adkaz. Inicyjatyva praŭładnych hramadskich arhanizacyj nibyta «pa šmatlikich prośbach vieteranaŭ» pierajmienavać hałoŭny (i faktyčna adziny) park «Padmikolle» (heta staradaŭniaja nazva pradmieścia, pa naźvie znakamitaha pravasłaŭnaha manastyra) u honar Pieramohi, byŭ uspryniaty haradžanami ŭ štyki.
U adnoj z samych masavych haradskich pietycyj mahiloŭcy zajavili, što horad i tak pieranasyčany pamiaćciu pra vajnu i dalejšaje nakručvańnie vajennaj tematyki moža vyradzicca ŭ ideałohiju «pobiedobiesija» (što ŭrešcie i adbyłosia). Haradskija ŭłady byli vymušanyja pryznać, što inicyjatyvu ŭ horadzie nie padtrymlivaje litaralna nichto, i adstupilisia.
Ciapier ža ad pryncypovaj pazicyi nie čapać savieckija nazvy, vidać, adyšli. Ale prapanavanaja nazva, na našu dumku, niaŭdałaja, bo nazvu Teatralnaja ŭžo nosić płošča pierad teatram — nijakaha sensu množyć padobnyja biezabličnyja najmieńni ŭ histaryčnym centry horada niama. U hetym vypadku varta źviarnucca da raniej prapanavaj nazvy Farny skvier abo ŭviekaviečyć pamiać pra Blizki vał, jakomu skvier abaviazany svaim źjaŭleńniem.
Kamientary