BiełTA vypuściła film pra karnicu Tońku-kulamiotčycu, ale daviałosia raspavieści, što ruskija nacysty źniščali mirnych palakaŭ

Nasupierak antypolskaj palitycy siońniašnich uładaŭ stvaralnikam filma taksama daviałosia raskazać, što ruskija kałabaracyjanisty źniščali mirnych palakaŭ, ale pra ich dziejnaść na Biełarusi zmaŭčali. Majecca ŭ im i pasył, što navat praź dziesiacihodździ pakarańnie nieminuča napatkaje karnikaŭ, jakija «prosta vykonvali svaju pracu».

Pavialičyć

Vidać, što sprava pošuku biełaruskich kałabaracyjanistaŭ, jakija «pad bečebe-ściahami spalvali vioski», zajšła ŭ tupik, i dziaržaŭnyja miedyja vyjšli na zusim niečakanaje pole ruskaha nacyzmu i kałabaracyjanizmu, jakija nijak nie ŭpisvajucca ŭ štučna vybudavanuju prapahandaj karcinu vajny.

Ekśpiertami ŭ filmie vystupili vykładčyki histaryčnaha fakulteta BDU Siarhiej Kaŭn i Siarhiej Aleksandrovič. Apošni taksama źjaŭlajecca staršynioj minskaha haradskoha hramadskaha abjadnańnia «Abaroncy pamiaci i praŭdy pra Vialikuju Ajčynnuju vajnu».

Antanina Makarava, taksama viadomaja jak Tońka-kulamiotčyca, jakoj i pryśviečany dakumientalny film, była adnoj z troch žančyn, jakich za ich złačynstvy rasstralali ŭžo paśla zakančeńnia stalinskich represij, ale šukali jaje bolš za 30 hadoŭ.

Spačatku dziaŭčyna mieła proźvišča Panfiłava, ale praz pamyłku stała Makaravaj. Hety fakt u dalejšym adyhraje važnuju rolu ŭ jaje paślavajennym žyćci. 

Z pačatkam vajny Antanina pajšła dobraachvotnicaj na front. Trapiła ŭ kacioł pad Viaźmaj, ale vyžyła. Dalej los jaje zanios u Łokackuju respubliku, utvoranuju ruskimi kałabaracyjanistami Vaskabojnikavym i Kaminskim na terytoryi, jakaja siońnia achoplivaje niekalki rajonaŭ Branskaj, Kurskaj i Arłoŭskaj abłaściej. Hetaje ŭtvareńnie znachodziłasia blizka frontu i pad pieradaču cyvilnaj administracyi nie papadała.

Pavialičyć

Tut Makarava dobraachvotna pajšła na słužbu ŭ łokackuju dapamožnuju palicyju. Obier-burhamistr Branisłaŭ Kaminski vydaŭ joj kulamiot maksim dla vykanańnia rasstrełaŭ, da jakich byli pryhavorany savieckija partyzany i členy ich siemjaŭ. Za vykanańnie śmiarotnych prysudaŭ, za jakija nichto asabliva nie chacieŭ bracca, jana atrymała prytułak. U dalejšym jana raspaviadzie na dopytach, što jaje nie mučyli zhryzoty sumleńnia, jana ličyła hetyja zabojstvy zvyčajnaj pracaj. Usiaho jana rasstralała kala 1500 čałaviek.

Praz svoj razhulny ład žyćcia atrymała sifilis i była nakiravanaja na lačeńnie ŭ tył, dziakujučy čamu paźbiehła zachopu partyzanami ŭ čas vyzvaleńnia Łokacia. Praz Ukrainu i Polšču pakručasty šlach pryvioŭ jaje ŭ niamiecki kancłahier pad Kionihśbierham. U 1945 hodzie vydała siabie pa padrobnych dakumientach za miedsiastru i paznajomiłasia z paranienym Viktaram Hinzburham, budučym svaim mužam.

Ale pry čym tut Biełaruś? Nasamreč i historyja Łokackaj respubliki, i historyja Makaravaj źviazanyja nie tolki ź Biełaruśsiu, ale, jak ni dziŭna, z adnym kankretnym miescam — Lepielem. 

Pavialičyć

U filmie hety fakt nijak nie adlustravany, ale ŭviesnu 1943 hoda tyłavaja Łokackaja respublika spyniła svajo isnavańnie ŭ vyniku nastupu Čyrvonaj Armii. Pamahatyja nacystaŭ nie mahli raźličvać na łasku savieckich uładaŭ. Uźnik płan evakuacyi administracyi samakiravańnia, bryhady RONA (Ruskaj vyzvolnaj narodnaj armii), stvoranaj Kaminskim, členaŭ siemjaŭ bajcoŭ i kamandziraŭ, a taksama ich majomaści kudy-niebudź padalej ad frontu.

Antypartyzanskuju dziejnaść ruskich kałabaracyjanistaŭ vyrašyli vykarystać hłyboka ŭ tyle niamieckich vojskaŭ, na terytoryi adnoj z najbujniejšych partyzanskich zon pad Lepielem. Mienavita tut mierkavałasia stvaryć «Lepielskuju respubliku» na terytoryi Lepielskaha, Sieńnienskaha, Čašnickaha i Biešankovickaha rajonaŭ. Hetaja terytoryja prymykała da Hienieralnaha kamisaryjata «Biełaruś», ale słužyła dla tyłavoha zabieśpiačeńnia niamieckaj armii.

Adnak sproba stvareńnia Lepielskaj respubliki pravaliłasia, bo administracyja Kaminskaha nie zmahła zaachvocić miascovaje nasielnictva da kałabaracyjanizmu i łokackich biežancaŭ da praciahu supracoŭnictva.

Pavialičyć

Na admovu supracoŭničać ruskija kałabaracyjanisty abvinavacili biełarusaŭ u dapamozie partyzanam i raźviazali teror, aryštoŭvali i navat rasstrelvali ŭsich padazronych, što vyklikała niezadavolenaść nasielnictva. Pra heta ŭ filmie nie abmovilisia ni słovam.

Jašče bolš napružańnie padvysiła žadańnie Kaminskaha adabrać u sialan častku ziamli i nadzialić joju svaich ludziej. 

Kaminaŭcy byli vymušanyja rušyć dalej, u Dziatłava, adkul ich paśla pierakinuli ŭ Varšavu, dzie RONA ŭdzielničała ŭ kryvavym zdušeńni paŭstańnia žycharoŭ horada. Hety fakt zhadvajecca i ŭ filmie, niahledziačy na rusafilskuju i antypolskuju rytoryku ciapierašniaj dziaržaŭnaj prapahandy.

U toj ža Lepiel, na radzimu novaha muža, pierajechała paśla vajny i Makarava. Usia siamja Viktara Hinzburha była zabitaja karnikami. U šlubie jana naradziła dvuch dziaciej, pracavała kantraloram jakaści ŭ šviejnym cechu i ličyłasia frantavičkaj, była ŭznaharodžanaja miedalami i ordenami.

Uvieś hety čas jaje šukali jak Makaravu. Ale pa mietrycy jana była Panfiłavaj, a pa mužu — Hinzburh. «Zdaŭ» jaje brat, jaki, zapaŭniajučy ankietu na vyjezd za miažu, paznačyŭ, što ŭsie jaho braty majuć proźvišča Panfiłaŭ i tolki siastra Antanina maje proźvišča Makarava. Hety fakt zacikaviŭ savieckija orhany dziaržaŭnaj biaśpieki. 

Nie majučy dastatkovych dokazaŭ suprać pavažanaj frantavički, śpiecsłužby arhanizavali za joj sačeńnie, a paśla patajemna pryvieźli na apaznańnie niekalki śviedak, jakija paćvierdzili jaje asobu. U źniavoleńni jana viała siabie choładna, ličyła, što atrymaje maksimum try hady źniavoleńnia praz daŭnaść tych padziej, była niezadavolenaja tym, što joj zaraz daviadziecca źjechać ź Lepiela, kab palcam na vulicy nie pakazvali. Nijakaha raskajańnia jana nie adčuvała da apošniaha, jana ličyła, što vykonvała zvyčajnuju pracu. Ale jaje čakańni nie spraŭdzilisia, i a 6-j hadzinie ranicy 11 žniŭnia 1979 hoda jana była rasstralanaja.

Pavialičyć

«Sprava vyklikała šmat dyskusij. Adny kazali, što nielha asudžać dziaŭčynu, jakaja vyžyvała jak mahła. Inšyja ličyli jaje sadystkaj. Navat u mirny čas Tońka-kulamiotčyca nie pierastała być katam: u mužu i dočkach jana nazaŭždy zabiła vieru ŭ ludziej», — padsumoŭvajuć u kancy filma.

Film nie maje toj ludažernaj antybiełaruskaj skiravanaści, charakternaj dla biełaruskaj prapahandy apošnich hadoŭ, ale, vierahodna, tolki tamu, što ŭ im nie raskryvajecca ničoha sutnasna novaha, a siužet idzie roŭna pa tekście adpaviednaha artykuła ŭ «Vikipiedyi», dla jakoha charakternaja niejtralnaść vykładańnia faktaŭ. Tolki acenačny kamientaryj Aleksandroviča pra psichałahičnuju niedaraźvitaść Makaravaj, jakoj «ciapier by, mabyć, pastavili ZPR» (zatrymka psichičnaha raźvićcia — sastareły saviecki termin, vyviedzieny ŭ 1990-ja z užytku jak miedycynski (psichijatryčny) dyjahnaz. — «NN»), vybivajecca na hetym fonie.

U cełym ža film padvodzić da dumki pra nieminučaść pakarańnia za ŭčynienyja złačynstvy, niahledziačy na dziesiacihodździ, jakija na heta spatrebiacca. Ale niečakana dla prapahandystaŭ hety tezis kładziecca zusim nie na tuju hlebu, na jakuju jany raźličvali, bo mocna pierahukajecca ź siońniašnim dniom: tyja, chto z 2020 hoda dzień pry dni «prosta vykonvali svaju pracu», urešcie atrymajuć za jaje zasłužanuju adpłatu.

• 32
• 0
• 4
• 2
• 6
• 2
• 12
• 0