«Kot prymaje vyrab za sapraŭdnuju ptušku i pačynaje palavać». Ajcišnica ŭ volny ad asnoŭnaj pracy čas stvaraje ŭpryhožańni nievierahodnaj pryhažości
Kaciaryna Rafałovič paśpiachova sumiaščaje karjeru ŭ IT i ramieśnictva. Dniom majstrycha zajmajecca pracaj ź piersanałam, a pa viečarach vyrablaje realistyčnych ptušak i kvietki z faamiranu. Ptušynyja stvareńni słužać dla dekoru interjeru, a na navahodnija śviaty vydatna ŭpisvajucca va ŭbrańnie navahodniaj jalinki. Z vasilkoŭ majstar robić bukiety, broški, abadki i inšyja aksesuary dla vałasoŭ. Pra svoj brend Rafa crafta Kaciaryna raskazała Myfin.by.
«Sumiaščaju pracu pa najmie i ramiastvo»
Apošnija 13 hadoŭ žyvu ŭ Minsku, ale domam liču Paleski kraj — rodnuju Łuninieččynu. U 17 hadoŭ ja słaba ŭjaŭlała, kim chaču być, tamu było vyrašana atrymać śpiecyjalnaść, jakaja zmoža mianie prakarmić, pakul ja budu zajmacca pošukami siabie.
Tak ja pastupiła ŭ BDEU, atrymała śpiecyjalnaść ekanamista i adpracavała pa raźmierkavańni buchhałtaram. Niahledziačy na dobry kalektyŭ i dobraje staŭleńnie da mianie, ja adčuvała siabie nie na svaim miescy. Mnie nie chapała svabody i tvorčaści, tamu vyrašyła spačatku pasprabavać siabie ŭ łahistycy, a zatym — kardynalna źmianiła śfieru i apošnija 5 hadoŭ pracuju HR-śpiecyjalistam u IT-kampanii, sumiaščajučy asnoŭnuju pracu pa najmie i svajo ramiastvo.
Ja nie škaduju, što 5 hadoŭ majho pracoŭnaha žyćcia vypali na «nie tvorčyja» śpiecyjalnaści, bo dziakujučy hetamu atrymała nieacenny vopyt, jaki možna vykarystać i ŭ svaim ramiastvie. Naprykład, ja viedaju, jak raźličyć sabiekošt vyrabu i pryznačyć canu, jak i jakoj słužbaj adpravić zamovu ŭ inšuju krainu i mnohaje inšaje.
«Stvarała fantastyčnych istot: sojku-pieraśmiešnicu, Fieniksa i Siryna»
U maim žyćci zaŭsiody było miesca dla tvorčych mar i ambicyj. U svoj čas ja zachaplałasia mastackim rośpisam, papierklejem, papiarovaj skulpturaj. Ale pakazać svaje vyraby kamuści, akramia siamji i siabroŭ, ja advažyłasia tolki 3 hady tamu. U 2020-m ja zarehistravałasia jak ramieśnik, zaviała svaju tvorčuju staronku ŭ instahramie, na jakoj pačała publikavać svaje pracy. Sapraŭdny praryŭ zdaryŭsia, kali ja pakazała bukiet vasilkoŭ, jaki zrabiła, kab padniać sabie ž nastroj pachmurnaj zimoj.
Ideja vyrablać ptušak z faamiranu pryjšła z zachapleńnia papiarovaj skulpturaj. Mianie zachaplali pracy zamiežnych majstroŭ, jakija robiać z papiery ŭzrušalnaj pryhažości žyvioł, ryb, ptušak. Ja vyrašyła pasprabavać niešta padobnaje, ale zamianiła papieru na faamiran, kab zrabić vyrab nie takim dalikatnym i dadać jamu praktyčnaści.
Paźniej ja daviedałasia, što jość taki kirunak, jak fom-art, dzie z faamiranu vyrablajuć maski, śviacilniki, fihurki. Vychodzić, heta mienavita toje, čym ja ciapier zajmajusia.
Pieršaj ptuškaj była łastaŭka, za joj rušyli ŭśled sinica, malinaŭka, pinhvin i mnohija inšyja. A potym źjaviłasia taja samaja (najbolš papularnaja z maich ptušak) biełaja sava.
Ptušak stvaraju pa svaim žadańni abo na zakaz. Časam heta fantastyčnyja istoty, naprykład, u mianie zakazvali Fieniksa, sojku-pieraśmiešnicu, Siryna.
Pieršapačatkova ja zadumvała svaich ptušak mienavita jak jołačnyja cacki, ale ŭžo potym stała jasna, što jany vydatna ŭpisvajucca i ŭ štodzionny interjer. Ja vielmi lublu jołačnyja cacki ručnoj raboty i prytrymlivajusia dumki, što heta vydatny varyjant nievialikaha navahodniaha prezienta siabru, kalehu abo małaznajomamu čałavieku.
Płastykavy šaryk naŭrad ci pakinie vialikaje ŭražańnie. Inšaja reč — cacka ručnoj raboty.
Maje ptušački ździviać, nadaduć domu kazačnaści i ažyviać jalinku. Jany nie bjucca pry padzieńni i nie patrabavalnyja ŭ dohladzie; paśla śviata mohuć być vykarystanyja jak elemienty dekoru interjeru (nitku možna admacavać, ptuška ŭpeŭniena staić na pavierchni).
«Asnoŭnaja krynica natchnieńnia — heta pryroda»
U Biełarusi šmat majstroŭ, jakija zajmajucca kvietkami z faamiranu. I, treba pryznać, heta vielmi mocnyja raboty. Ja razumieła, što kankurencyja ŭ hetaj nišy vielmi vysokaja, u joj składaniej vyłučycca. Pa hetych pryčynach ja vyrašyła zahłybicca ŭ spravu pa stvareńni ptušak.
Ja nie viedaju majstroŭ u našaj krainie, jakija zajmajucca anałahičnaj pracaj, ale varta adznačyć, što i nie šukała ich. Viedaju, što ŭ Rasii jość mocnyja majstry fom-artu, ale ja nie saču za ich tvorčaściu.
Asnoŭnaja krynica majho natchnieńnia — heta pryroda. Raznastajnaść i pryhažość žyviolnaha śvietu nie dajuć sumavać i siadzieć bieź idej. Časam maje siabry navat dasyłajuć mnie fatahrafii jarkich trapičnych ptušak jak ideju dla novaj pracy.
Praŭda, u tvorčaści nie byvaje biez vyharańnia. Časam jano spałučana z tym, što ja sumiaščaju ramiastvo z asnoŭnaj pracaj i, jak praviła, pieradśviatočny siezon zamoŭ vypadaje na pavyšanuju nahruzku na pracy.
«Spačatku vyvučaju ptušku: jaje pamiery, budovu cieła i malunak pioraŭ»
Materyjały zakuplaju ŭ śpiecyjalizavanych kramach dla tvorčaści. Zvyčajna ź imi nie było prablem, ale niekalki miesiacaŭ tamu z prodažu źnik faamiran, jaki byŭ idealny pa kolery i taŭščyni dla maich vasilkoŭ. Ja pierasprabavała mnostva inšych varyjantaŭ, ale nivodnym nie zastałasia całkam zadavolenaja. Ciapier ja vykarystoŭvaju blizki anałah, ale vielmi spadziajusia, što raniejšy materyjał usio ž taki źjavicca ŭ prodažy.
Taksama była situacyja, kali pierad navahodnimi śviatami raskupili patrebny mnie bieły faamiran, ź jakoha ja rablu sovaŭ — najbolš papularnuju pazicyju da Novaha hoda. Heta navučyła mianie rabić zapasy, asabliva da śviataŭ.
Stvarajučy novuju dla siabie ptušku, ja spačatku vyvučaju jaje pamiery, budovu cieła, malunak pioraŭ, formu dziuby. Zatym dla paŭnaty karciny čytaju, dzie ptuška vodzicca, čym siłkujecca, što cikavaha jość u jaje zvyčkach. Kali daśje sabrana, pradumvaju, jakija materyjały vykarystoŭvać, u jakim paradku lapić detali i čym taniravać.
Vychodzić doŭha, ale heta vielmi cikavy praces. I ja vielmi radujusia, kali vynik kaštavaŭ hetych namahańniaŭ.
«Nabyvali maje vyraby navat z Aŭstralii i Indaniezii»
Maje asnoŭnyja pakupniki — heta žančyny. Časam i mužčyny robiać zamovy, jak praviła, u jakaści padarunka dla svajoj kachanaj. Čaściej za ŭsio nabyvajuć ź Biełarusi, ale taksama maje vyraby žyvuć u Litvie, Polščy, Rasii, Hruzii i navat dalokich Indaniezii i Aŭstralii.
Cikavaja asablivaść u tym, što paštovych sovaŭ ź listami z Chohvartsa zamaŭlajuć u asnoŭnym u padarunak sabie ci siabram darosłyja ludzi. Tolki nievialikaja častka maich sovaŭ lacić, kab paradavać maleńkich čaraŭnikoŭ.
Zaŭsiody vielmi pryjemna nazirać, kali vyraśli na filmach pra Hary Potera chłopčyki i dziaŭčynki, a ciapier lekary, bankaŭskija rabotniki, pradprymalniki i inšyja surjoznyja ludzi raspłyvajucca va ŭśmiešcy, adkryvajučy skrynku sa svajoj savoj.
«Damoviłasia z «tarakanami» ŭ hałavie i padniała ceny»
U mianie było mnostva pamyłak u pačatku šlachu, ale z časam ja ŭsio hetak ža praciahvaju vučycca.
Da prykładu, na starcie ŭ mianie nie było razumieńnia, chto maja aŭdytoryja i što prapanuju, bo ja chacieła raspylacca adnačasova na mnohija idei. Ciapier u mianie jość pastajannyja pazicyi, jakija karystajucca najbolšym popytam, a paralelna ź imi ja sprabuju niešta novaje.
Raniej ja bajałasia stavić na vyraby realnuju, raźličanuju zychodziačy z usich vydatkaŭ canu, bo ličyła, što za hetyja hrošy nichto nie kupić, što ja niedastatkova dobraja i daśviedčanaja jak majstrycha, kab brać takija hrošy za svaju pracu.
U vyniku nievysokaja cana vyrabaŭ spravakavała ažyjataž, ź jakim ja spraŭlałasia, zasiedžvajučysia za pracaj da poźniaj nočy i vyšukvajučy čas dla šmatlikich pajezdak pa horadzie, kab razvozić zamovy.
Atrymaŭšy vyharańnie, ja ŭśviadomiła, što nie chaču tak pracavać, damoviłasia z «tarakanami» ŭ hałavie i padniała ceny. U vyniku kolkaść zamoŭ źmienšyłasia, ale vyras dachod.
«Nadaju vialikuju ŭvahu pieršamu ŭražańniu zamoŭcaŭ»
Majo ramiastvo nie patrabuje vialikich startavych układańniaŭ. Usio nieabchodnaje ja kuplała z zarobku ad asnoŭnaj pracy.
Spačatku nabyła asnoŭnyja instrumienty, jakimi karystajusia pa siońnia: kancylarskija i manikiurnyja nažnicy (kala 30 rub), klejevy pistalet (15 rubloŭ). Z materyjałaŭ vykarystoŭvaju faamiran roznych koleraŭ, pastajanna dakuplajučy i abnaŭlajučy najaŭnaść (6 rub. za list adnaho koleru), klejevyja stryžni (3 rub. za ŭpakoŭku) — ich kuplaju pačkami, drot roznaj taŭščyni (4 rub. za ŭpakoŭku), vočy dla ptušak (ad 2 da 15 rub. za paru ŭ zaležnaści ad typu i pamieru), furnituru dla kvietkavych aksesuaraŭ (abadki, macavańni dla brošak, špilki).
Dla taniravańnia ŭ mianie nabor akryłavych farbaŭ (30 rub.), 2 vidy pasteli (kala 50 rub.), nabor pendźlaŭ roznaj taŭščyni (kala 60 rub.) — hetyja pazicyi taksama davodzicca pieryjadyčna abnaŭlać.
Vialikuju dolu ŭ častcy materyjałaŭ zajmaje ŭpakoŭka: skrynki ad 4 da 10 rub. u zaležnaści ad pamieru, napaŭnialnik — kala 3 rub. na skrynku, puzyrčataja plonka — 3 rub. na skrynku, šnur i dekaratyŭnyja elemienty, tematyčnyja dapaŭnieńni (naprykład, list z Chohvartsa — heta kanviert, sam list, kalarovy kvitok na ciahnik, surhučnaja piačatka) — ja nadaju vialikuju ŭvahu ŭpakoŭcy, cełasnaści pry dastaŭcy i pieršamu ŭražańniu maich zamoŭcaŭ.
«Nievialiki, ale pryjemny dadatak da zarobku»
Siaredni ček na vasilkovyja aksesuary (broški, špilki, abadki) — 35 rubloŭ, na ptušak — 150 rubloŭ. Najbolš papularnyja pazicyi — vasilkovyja špilki i broški (viasna i leta), a taksama sovy (u asnoŭnym vosień-zima).
Na biahučy momant u mianie niama stabilnaha zarobku ad tvorčaści, jon vielmi zaležyć ad siezonnaści. Naprykład, za śniežań minułaha hoda z ulikam pavyšanaha pieradśviatočnaha popytu ja zmahła apracavać 12 zamoŭ na «ptušynyja» jełačnyja cacki i zarabić kala 800 rubloŭ (čystaha prybytku).
Taksama naziraju pavyšany popyt na kvietkavyja aksesuary da 8 sakavika i ŭ letnija miesiacy.
U astatni čas moj dachod mocna varjirujecca i chutčej źjaŭlajecca pryjemnym, ale nievialikim dadatkam da zarobku na asnoŭnym miescy pracy — atrymlivajecca kala 100-300 rubloŭ u miesiac.
«Z tarhietavanaj rekłamaj praściej i tańniej znachodzić pakupnika»
U minułym śniežni ja ŭpieršyniu ŭdzielničała ŭ vystavie «Čaroŭny młyn». Heta byŭ novy i cikavy vopyt, ale pakul vyrašyła na hetym skončyć, bo ŭdzieł patrabuje vialikich finansavych układańniaŭ (apłata ŭdziełu, arendy abstalavańnia, afarmleńnie stenda, taksi) i maralnych siłaŭ (treba vystajać uvieś dzień na stendzie i mieć znosiny ź vialikaj kolkaściu ludziej).
Paśla vystavy viarnułasia dadomu ź nievialikim plusam i ŭśviedamleńniem, što dziakujučy tarhietavanaj rekłamie ja praściej i tańniej znachodžu svajho pakupnika. Ja nie vykarystoŭvaju rekłamu ŭ sacsietkach na pastajannaj asnovie, chutčej zapuskaju napiaredadni śviataŭ i vydatkoŭvaju na heta da 35 dalaraŭ. Taksama vialiki pracent maich pakupnikoŭ viartajecca z paŭtornaj zamovaj.
Raspaviadu i pra niekatoryja paciešnyja situacyi, jakija adbyvajucca ŭ majoj pracy. Adnojčy pad fatahrafijaj majoj łastaŭki dziaŭčyna napisała, što heta nie cacka, a žyvaja istota, a značyć, jaje nielha tak prosta pradavać — jana pryniała maju ptušku za sapraŭdnuju.
A jašče ŭ mianie jość videa, dzie ja sadžu na ziamlu svaju sinicu, i kot, pryniaŭšy jaje za sapraŭdnuju ptušku, pačynaje palavać. Užo dvojčy prarablała hety truk, a jon pa-raniejšamu na jaho viadziecca.
«Na vyrab adnoj ptuški sychodzić minimum 15 hadzin»
Pakolki ŭ mianie jość asnoŭnaja praca, ja mahu vydzielić na svajo ramiastvo tolki kala 3-4 hadzin viečaram, a taksama vychadnyja. U siezon vysokaha popytu pracuju kožny viečar, paśla jaho mahu dać sabie adpačyć.
Ale, akramia samoha pracesu vyrabu vyrabaŭ, jość jašče fotazdymka, napisańnie tekstaŭ, zakupka materyjałaŭ — na heta taksama sychodzić čas.
Dola materyjałaŭ u canie vyrabu ŭ siarednim kala 35%. Pry nievialikim košcie materyjałaŭ maje pracy vielmi pracajomkija i karpatlivyja. Naprykład, na vyrab adnoj ptuški ŭ mianie sychodzić minimum 15 hadzin aktyŭnaj pracy (vyrazańnie detalaŭ, źleplivańnie, zborka, afarboŭvańnie). Tamu asnoŭnaja častka vydatkaŭ u sabiekošcie maich vyrabaŭ — heta moj čas. Taksama ja płaču 10% padatkaŭ z kožnaha prodažu — ź lipienia hetaha hoda mianie pieraviali z ramiesnaha zboru na padatak na prafiesijny dachod.
U najbližejšych płanach u mianie pašyreńnie aŭdytoryi, vychad na dastupnyja mižnarodnyja placoŭki (na žal, bolšaść ź ich niedastupnyja praz sankcyi), palapšeńnie vizuału i pavyšeńnie pieryjadyčnaści publikacyi kantentu ŭ sacsietkach. Paralelna z hetym napramkam chacieła b pasprabavać niešta inšaje, naprykład, viarnucca da papierkleju i realizavać daŭnija zadumki.
Jak siamiejnaja para kinuła pracu ŭ teatry, kab adkryć svaju spravu. Ciapier jany robiać aniołaŭ
«Majoj idejaj było dać staroj vopratcy novaje žyćcio». Žycharka Baranavič z nošanaha adzieńnia stvaraje dyzajnierskaje
«Nie spraŭlaješsia z zamovami i biehaješ, jak udžaleny». Kaval z Mahiloŭščyny raskazaŭ, jak zrabiŭ chobi prafiesijaj
Pieršaja vice-mer Minska Nadzieja Łazarevič prajšła praz zatrymańnie, muž zastaŭsia ŭ SIZA11
Kamientary