Dacki farmhihant zachoplivaje śviet lekami ad atłuścieńnia, ale ekanomika Danii pad pahrozaj. Jak tak?
Pa viersii časopisu Science hałoŭnym navukovym adkryćciom 2023 hoda stali leki ad atłuścieńnia dackaj kampanii. U čym ich papularnaść?
Pa źviestkach Suśvietnaj arhanizacyi zdaroŭja, prablemy ź lišniaj vahoj majuć kala miljarda čałaviek. Tolki ŭ ZŠA jany składajuć 42% nasielnictva. I ich kolkaść pastajanna raście.
Raniej ličyłasia, što lačyć atłuścieńnie vielmi składana i małaefiektyŭna. Adnak preparaty, raspracoŭščykam jakich vystupiła dackaja kampanija Novo Nordisk, źmianili heta ŭjaŭleńnie. Ab hetym piša vydańnie «Ekanamičnaja praŭda».
Čym admietnyja novyja leki
Šeść hadoŭ tamu na rynku źjaviŭsia preparat dla injekcyj Ozempic. Jaho pryznačali dla lačeńnia dyjabietu druhoha typu. Amal adrazu byŭ zaŭvažany i spadarožny efiekt — u pacyjentaŭ źnižałasia vaha. U vyniku Ozempic pačali vykarystoŭvać usio bolš ludziej, jaki nie pakutavali na dyjabiet, ale mieli prablemy ź lišniaj vahoj. Praź niekalki hadoŭ vytvorca staŭ vypuskać preparat Wegovy, jaki ŭžo byŭ zarehistravany jak leki dla źnižeńnia vahi.
Hetyja leki źmiaščajuć siemahłucyd — rečyva, dziakujučy jakomu źnižajecca apietyt i padaŭžajecca pieryjad adčuvańnia sytaści. Dziejańnie preparata zaklučajecca ŭ zapavolvańni stravavańnia, što dazvalaje ježy daŭžej zastavacca ŭ straŭniku. Siemahłucyd imituje funkcyi harmonu hlukahonapadobnaha pieptydu-1 (GLP-1), jaki sintezujecca ŭ kišečniku i prymušaje padstraŭnikavuju załozu vypracoŭvać insulin, a taksama dapamahaje kletkam zasvojvać jaho.
Daśledavańni taksama pakazali, što hetyja preparaty nie tolki dapamahajuć pachudzieć, ale i majuć stanoŭčy efiekt u lačeńni inšych prablem sa zdaroŭjem, što supravadžajuć ludziej, jakija pakutujuć ad lišniaj vahi. Siarod ich — źnižeńnie sardečnaj niedastatkovaści, ryzyki sardečna-sasudzistych zachvorvańniaŭ (infarktu i insultu). Jany taksama akazvajuć stanoŭčaje ŭździejańnie pry lačeńni chvarobaŭ orhanaŭ dychańnia.
U apošni čas zjavilisia danyja ab tym, što GLP-1 preparaty pakazali svaju efiektyŭnaść u lačeńni nyrkavaj niedastatkovaści i, vierahodna, mohuć dapamahčy pazbavicca ałkaholnaj, nikatynavaj i hulniavoj zaležnaści. Kali takoje paćvierdzicca, to hetyja leki mohuć prynieści vytvorcy załatyja hory.
Ale pakul pra hetyja efiekty piša sam vytvorca, spasyłajučysia na ŭłasnyja daśledavańni. Akramia hetaha, nie poŭnaściu vyvučanyja doŭhaterminovyja pabočnyja efiekty. Niekatoryja daśledčyki zajaŭlajuć, što preparaty mohuć pavysić ryzyku raźvićcia pankreatytu, kišačnaj nieprachodnaści i navat paraliču straŭnika.
Leki ad atłuścieńnia — «mara vytvorcy» i pahroza ekanomicy
Vialiki minus hetych preparataŭ — nieabchodnaść užyvańnia na praciahu ŭsiaho žyćcia. Ale hety minus pieratvarajecca ŭ vialiki plus — sapraŭdnyja «leki mary» — dla vytvorcy.
Niahledziačy na ryzyki, papularnaść GLP-1 preparataŭ raście va ŭsim śviecie. Heta zrabiła vytvorcu Novo Nordisk samaj darahoj kampanijaj u Jeŭropie.
Paśla taho, jak stała viadoma, što pryvatnyja strachavyja kampanii roznych krain stanuć pakryvać vydatki pacyjentaŭ na Wegovy i jaho anałahi, rynkavaja kapitalizacyja Novo Nordisk u kancy 2023 hoda, jak piša Jeŭrańjus, pieravysiła 418 miljardaŭ jeŭra. Za čatyry hady košt akcyj kampanii vyras u 4 razy i, jak śćviardžajuć analityki, budzie raści i nadalej.
Ale taki pośpiech Novo Nordisk stavić pad pahrozu ekanomiku krainy. Vytvorca stanovicca monahulcom na rynku krainy, zabiaśpiečvajučy joj ekanamičny rost. Jaho kapitalizacyja pieravyšaje VUP Danii, a centralny bank krainy vymušany trymać bolš nizkija pracentnyja staŭki. U vyniku razryŭ pamiž pracentnymi staŭkami ŭ Danii i astatniaj častki ES pavialičvajecca, a nizkija staŭki źnižajuć dla inviestaraŭ pryvabnaść miascovaj valuty.
Ekanamisty papiaredžvajuć ab mahčymaści «hałandskaj chvaroby» — fienomienu, kali ekanomika mocna zaležyć ad ekspartu adnaho ci niekalkich vidaŭ syraviny, jakija zabiaśpiečvajuć značnuju dolu nacyjanalnaha prybytku.
Adkryćcio hałandcami radoviščaŭ nafty ŭ Paŭnočnym mory pryviało da rostu naftavaha ekspartu i padaražeńnia hałandskaj valuty. U vyniku inšy ekspart staŭ zanadta darahim i niekankurentazdolnym, što ŭ kančatkovym vyniku padarvała hałandskuju ekanomiku.
Ale vytvorca nie spyniajecca. U jaho płanach vyprabavańni, jakija mahli b dapamahčy zrazumieć, čamu niekatoryja ludzi bolš schilnyja da naboru lišniaj vahi. Heta moža dapamahčy raspracoŭcy pieršych lekaŭ dla pieraduchileńnia atłuścieńnia.
U kancernie ŭžo stvorana padraździaleńnie, jakoje zajmajecca pošukam mietadaŭ «prafiłaktyki transfarmacyi» z dapamohaj štučnaha intelektu, kab zrazumieć, u kaho raźvivajecca atłuścieńnie i što charaktaryzuje hetych pacyjentaŭ.
Čytajcie jašče:
Jak popyt u ZŠA na preparat dla pachudzieńnia pryvioŭ da rostu ekanomiki Danii
Na biełaruska-polskaj miažy zatrymali leki ad dyjabietu na 570 tysiač rubloŭ
Kamientary