«Usie srodki apraŭdanyja, kali chočam zachavać dom». Były supracoŭnik kałonii idzie ŭ palityku
Ivan Paŭłoŭski — adzin z tych biełarusaŭ, jaki vyjšaŭ ź niepubličnaha cieniu dla ŭdziełu ŭ novych vybarach u Kaardynacyjnuju radu. Jon ličyć, što jak prafiesijny pradaviec zdolny zrabić lubyja pieramovy na karyść budučyni Biełarusi bolš efiektyŭnymi. Na vybary jon idzie ŭ kamandzie Alaksandra Azarava «Zakon i pravaparadak».
U svoj čas Ivan Paŭłoŭski pracavaŭ načalnikam atrada mahiloŭskaj papraŭčaj kałonii №15, a ŭ 2020-m paśla adnaho z maršaŭ byŭ źbity siłavikami tak, što nie moh samastojna chadzić: jaho špitalizavali z čerapna-mazhavoj traŭmaj i pierałomam chrybietnika.
U intervju «Našaj Nivie» Ivan raspavioŭ, čamu niadoŭha pratrymaŭsia na pracy ŭ kałonii, jaki momant u žyćci prymusiŭ jaho pierastać być apalityčnym i što kankretna jon chacieŭ by źmianić u stratehii demsiłaŭ.
«Apošniaj kroplaj dla mianie stała pabačanaje prymianieńnie fizičnaj siły da asudžanych»
Ivan naradziŭsia ŭ Mahilovie, skončyŭ fakultet fizvychavańnia ŭ miascovym univiersitecie. Paśla atrymańnia dypłoma ŭ jaho było niekalki varyjantaŭ raźvićcia dalejšaha losu.
«Pieršy — pajści pracavać u viosku, žyć u niejkaj babuli i vykładać piaci školnikam niekalki hod. Druhi — adpravicca słužyć na paŭtara hoda. I byŭ treci varyjant z ulikam taho, što na fakultecie ŭ mianie była vajskovaja kafiedra — pierakvalifikacyja ŭ Akademii MUS. Ja abraŭ apošniuju opcyju, zakryŭšy takim čynam pytańni z raźmierkavańniem i vojskam. Ale kali apynuŭsia ŭ hetaj sistemie, dosyć chutka zrazumieŭ, što z maim charaktaram tam niama čaho rabić», — zhadvaje Ivan.
Mužčyna pieraličvaje minusy pracy ŭ kałonii:
«Było šmat papiarovaj pracy. A 22-j hadzinie skančałasia źmiena, ale a 6-j užo treba być na dziažurstvie. Tamu ja časta zastavaŭsia nočyć prosta ŭ kałonii na kušetcy, kab zapoŭnić usie dakumienty. U niejki momant ja nie razumieŭ, chto tam sapraŭdny źniavoleny».
Majučy piedahahičnuju adukacyju, mužčyna imknuŭsia zastavacca piedahoham i ŭ kałonii, ale pabačyŭ, što tam vychavańnie nikomu nie patrebnaje.
«Usio heta, miakka skažam, vykonvałasia farmalna. Apošniaj kroplaj dla mianie stała pabačanaje prymianieńnie fizičnaj siły da asudžanych. Mianie vyklikali prynieści niejkija dakumienty na podpisy. Ja zajšoŭ u kabiniet — paprasili čakać zboku. Tam byŭ asudžany i niekalki supracoŭnikaŭ kałonii.
Alaksandr Karnijenka, jaki tady pracavaŭ u nas namieśnikam režymnaha adździeła, pačaŭ kryčać na źniavolenaha i nanios jamu niekalki ŭdaraŭ u hrudzi — toj prysieŭ. Ja razumieŭ, što heta ŭ tym liku była pakazalnaja akcyja dla mianie jak maładoha supracoŭnika: kab ja hladzieŭ i nie piarečyŭ. Maja psichika sapraŭdy pačała mianiacca, tamu ja vyrašyŭ zvalniacca, adpracavaŭšy mienš za dva hady».
U 2021 hodzie Ivan apaznaŭ Alaksandra Karnijenku na videa, jakoje ŭłady apublikavali paśla śmierci aktyvista Vitolda Ašurki. Na toj momant Karnijenka byŭ načalnikam škłoŭskaj kałonii №17, dzie pamior Vitold.
Pieryjad pracy Ivana ŭ sistemie MUS vypaŭ na 2009—2011 hady, jakraz u hety pramiežak času adbylisia padziei Płoščy-2010. Ale surazmoŭca śćviardžaje, što jaho jany nie zakranuli.
«U maim atradzie palityčnych nie było. Adziny jarki ŭspamin, jaki ja pieraasensavaŭ užo praz čas — jak jašče ŭ akademii my vučylisia pracavać ščytami, razhaniać natoŭp, bić dubinkaj. Heta zajmała vialikuju častku navučańnia. Na majo pytańnie, navošta nam heta, my ž budziem pracavać u zakrytym pamiaškańni — mnie patłumačyli, što patrebna na vypadak buntaŭ u samoj kałonii. I tady my im vieryli — maładyja chłopcy 22-24 hadoŭ, jakija nie raźbiralisia ŭ palitycy. Ale kali ja pryjechaŭ na pracu ŭ kałoniju, nijakich ščytoŭ u mianie nie było.
Pa svaim prykładzie ja mahu zrazumieć, što adbyvajecca z chłopcami, jakija ciapier vučacca i pracujuć u MUS: prapahanda i ideałohija sapraŭdy dobra pracujuć, jakaja b adukacyja ŭ ciabie ni była».
«Hałoŭnaje — moj pobyt, kvatera i mašyna. Takija ŭ mianie byli pryjarytety»
Paśla zvalnieńnia z kałonii Ivan vyrašyŭ pasprabavać siabie ŭ śfiery prodažaŭ, i dosyć chutka z pasady handlovaha pradstaŭnika daros da kamiercyjnaha dyrektara.
«Ja dobra zarablaŭ i dumaŭ, što zmahu vyžyć u luboj sistemie. Niavažna — dyktatura ci demakratyja. Hałoŭnaje — moj pobyt, kvatera i mašyna. Takija ŭ mianie byli pryjarytety.
Ale ŭ 2018 hodzie naradziłasia dačka, i praź niejki čas ja zadumaŭsia: okiej, ja mahu vyžyć paŭsiul, a što maje dzieci? Ci chaču ja, kab jany žyli tut? Z taho času ja aktyŭna staŭ cikavicca historyjaj, pierahladzieŭ videa z 2010 hoda, film «Chrosny baćka». Jašče tady jakraz pačalisia maršy niedarmajedaŭ… Karaciej, ja padumaŭ, što ŭsio ž nie chaču, kab maja dačka rasła pry takoj uładzie i vyrašyŭ niejak dziejničać».
Pobač z asnoŭnym miescam pracy Paŭłoŭskaha funkcyjanavaŭ ofis «Havary praŭdu» — jamu spadabałasia prahrama partyi, i jon dałučyŭsia da jaje šerahaŭ.
«Udzielničaŭ u roznych mierapryjemstvach, debatach, kanfierencyjach. Mnie prapanoŭvali navat u deputaty iści, ale tady nie zachacieŭ. A pierad vybarami 2020-ha ŭvohule syšoŭ adtul: ja mocna debatavaŭ ź Dźmitryjevym, davodziŭ, što jon pavinien źniacca z vybaraŭ, kab być salidarnym ź inšymi, a jon nie chacieŭ. Karaciej, mnie nie spadabałasia jaho pazicyja, dzie ŭłasnyja ambicyi važniejšyja.
A potym adzin znajomy paprasiŭ dapamahčy sa zboram podpisaŭ za Cichanoŭskuju, tak ja apasrodkavana dałučyŭsia da «Krainy dla žyćcia» — choć niejkaja alternatyva. Ahułam jak čałavieku biznesu Viktar Babaryka mnie byŭ bolš pa dušy, kaniečnie».
«Mianie nieśli ŭ bus, jak Romu Bandarenku, tamu ja ŭjaŭlaju, što adbyvałasia ź im tam»
Paśla adnaho z maršaŭ Ivana zatrymali i žorstka źbili — nastolki, što z Akreścina jaho zabrali ŭ balnicu chutkaj dapamohi, dyjahnastavaŭšy tam čerapna-mazhavuju traŭmu ź pierałomam chrybietnika. U takim stanie jaho paśpieli asudzić, choć detali jon pamiataje ćmiana. Jak i svajo znachodžańnie ŭ RUUS, dzie jaho ablivali vadoj, kab pryvieści ŭ prytomnaść.
«U kastryčniku ja jašče chadziŭ na ŭsie maršy pryncypova — chacia ŭžo i nie bačyŭ u ich sensu. Zaŭsiody byŭ na čale kałony, vidać, hetym źviarnuŭ na siabie ŭvahu.
Mianie adsačyli, jak ja ŭžo paźniej daviedaŭsia pa videa, dvoje maładych ludziej, cicharoŭ, ź bieł-čyrvona-biełymi ściahami. Paśla marša ja zajšoŭ u kramu pa marožanaje i vadu, užo viartaŭsia da mašyny, jak mianie zatrymali.
Ja apynuŭsia ŭ busie adzin, tak što ŭ siłavikoŭ nie było nijakich strymalnych faktaraŭ. Pach ziamli z-pad kresła zastaŭsia sa mnoj na ŭsio žyćcio. Ja pamiataju, jak praź niekalki tydniaŭ hladzieŭ videa z Romam Bandarenkam — jak jaho zabirali z płoščy Pieramien i jak nieśli ŭ bus. Mianie nieśli pryblizna hetaksama, tamu ja ŭjaŭlaju, što adbyvałasia ź im u busie».
«Ź siaredziny lutaha mianie pačali ciahać u Śledčy kamitet na «razmovy», zapaŭnieńnie ankiet a-la «suprać Łukašenki ci za». Adzin sa śledčych u vyniku pa-čałaviečy patłumačyŭ mnie za zakrytymi dźviaryma, što žorny pracujuć i što da mianie adnojčy dojdzie čarha.
Apošni raz ja pryjšoŭ u SK nakont zajavy pa fakcie naniasieńnia mnie pabojaŭ. Śledčaja Kaciaryna Azarka — ja jaje dobra zapomniŭ — pačała kryčać na mianie: «Maŭlaŭ, jakija zajavy, ty što, chočaš sieści?» Kali jana vyjšła z kabinieta, ja trochi pačakaŭ i raptam zadumaŭsia: «A čaho ja tut siadžu?» Vyjšaŭ u kalidor — tam nikoha. Tak i pajšoŭ dadomu. Užo ŭviečary my ź siamjoj jechali ŭ bok Bresta».
Na miažy Paŭłoŭskich trymali 12 hadzin, pieratreśli ŭsiu mašynu. Ivan byŭ upeŭnieny, što čas zaciahvajuć, čakajučy milicyju, jakaja zabiare jaho na nieadbytyja da kanca 15 sutak, ale ŭ vyniku mytniki ŭsich prapuścili.
«Moh sieści ŭ turmu jak pieravozčyk nielehałaŭ»
Siońnia Ivan žyvie va Urocłavie, padpracoŭvaje ŭ taksi i paralelna zdaje mašyny ŭ arendu dla inšych kiroŭcaŭ. Niadaŭna skončyŭ kursy na futbolnaha treniera, tak što pa viečarach jašče treniruje dziaciej.
«Uładkavańnie ŭ emihracyi zajmaje šmat času. Ale ja nie mahu nie dumać pra Biełaruś. U čałavieka, jaki prajšoŭ praz taki bus z katavańniami, dla hetaha asablivyja pryčyny. Toj bus źmianiŭ mianie jak asobu», — tłumačyć svaju matyvacyju ŭdzielničać u vybarach surazmoŭca.
Jon dałučyŭsia da kamandy Alaksandra Azarava, bo jany ŭžo byli znajomyja, pryčym źviali ich dosyć ekstremalnyja abstaviny.
«Ja dapamahaŭ evakujavacca ź Biełarusi błohieru Maksimu Šabuckamu, zaŭsiody byŭ ź im u kantakcie. Arhanizavać niezakonnaje pierasiačeńnie miažy z terytoryi Polščy dosyć składana. Nas zatrymała polskaja palicyja, amal na sutki ja trapiŭ u izalatar, prajšoŭ praz dopyty. Moh sieści ŭ turmu jak pieravozčyk nielehałaŭ. Ale dobra spracavała biełastockaja dyjaspara i jakraz Azaraŭ, jaki padklučyŭsia da spravy.
U vyniku nas z Maksimam adpuścili. Usio ž situacyja: biełarus pad mižnarodnaj achovaj u polskaj turmie, jaki ratavaŭ inšaha biełarusa — dumaju, im takoj patencyjna rezanansnaj spravy nie chaciełasia».
«Naša Niva»: Ci nie źbiantežyŭ vas skandał u asiarodździ eks-siłavikoŭ, jaki pryvioŭ da raskołu arhanizacyi na «Bajpoł» i «Biełpoł»?
Ivan Paŭłoŭski: Da ŭsich aktyŭnych biełarusaŭ u mianie avansam kredyt davieru. Ja viedaju ludziej z abiedźviuch arhanizacyj, ale nie viedaju ŭnutranaj kuchni. U Alaksandra Azarava jość svaje plusy i minusy, jak va ŭsich nas. Ale jaho nastrojenaść supraćdziejničać režymu Łukašenki i, samaje hałoŭnaje, praktyčna na jaho ŭździejničać (nie prosta razmovy, a dziejańni — i rejkavaja vajna, i taja akcyja ŭ Mačuliščach), jaho rašučaść nie słovam, a spravaj kusać režym Łukašenki mianie padkuplaje.
Azaraŭ dla mianie — adzin z tych lidaraŭ, jaki nastrojeny dziejničać kankretna pa režymie Łukašenki. Tamu ja dałučyŭsia da jaho kamandy.
«NN»: Kali vy źbirajeciesia dalej uździejničać na režym praktyčna — značyć, u tym liku rukami biełarusaŭ unutry krainy. Ale heta pryviadzie da taho, što ludzi znoŭ buduć ciarpieć. Ci apraŭdanyja tut takija achviary?
IP: Kožny čałaviek sam robić vybar. Pad rulaj pistaleta nichto nie vykonvaje nijakija zadańni. Heta poklič serca asobnych ludziej, jakija asensoŭvajuć ryzyki. U vypadku niaŭdačy jany ciarpiać ad režymu Łukašenki, a nie ad nas. I tak, na moj pohlad, siońnia takija srodki apraŭdvajuć metu. Padziei, jakija adbyvajucca apošnija try hady — vajna, katavańni, — pakazvajuć, što našaj nacyi moža nie być.
Historyja ścirała z tvaru ziamli cełyja cyvilizacyi, i kali my nie budziem kłapacicca pra našu nacyju, Biełarusi taksama moža nie stać. Kali my chočam zachavać svoj dom, radzimu, usie srodki apraŭdanyja. Ja asabista vielmi chaču mieć mahčymaść pryjazdžać na Radaŭnicu da svaich dziadoŭ i pradziedaŭ. Heta moj pryjarytet.
«NN»: Adzin z punktaŭ vašaj prahramy dziejańniaŭ — «raspracoŭka kancepcyi refarmavańnia pravaachoŭnych orhanaŭ». Jak čałaviek, što pracavaŭ u kałonii, jakoj vy bačycie reformu mienavita pravaachoŭnaj sistemy?
IP: Ni dla kaho nie sakret, što Biełaruś — lidar pa kolkaści siłavikoŭ na dušu nasielnictva. Treba skaračać ich kolkaść, za košt hetaha padniać apłatu pracy, ale pakinuć prafiesijanałaŭ svajoj spravy, jakija ščyra joj apantanyja. Abaviazkova prybrać pałačnuju sistemu jak toje, što vyznačaje efiektyŭnaść pracy. Likvidavać unutranyja vojski, čornym pa biełym zabaranić udzieł u palityčnym žyćci krainy — u razhonach mitynhaŭ i hetak dalej. A achova prezidenta nie pavinna padnačalvacca tolki prezidentu.
Što jašče ja razumieju na siońnia, dyk heta toje, što my jak kraina pavinny vynajści svoj šlach pracy z tymi, chto spatyknuŭsia.
Ludzi musiać panieści niejkuju adkaznaść, ale pry hetym u novaj Biełarusi jany pavinny być pryniatyja i atrymać pavahu znoŭ. Navat jašče bolš — za toje, što jany pakajalisia. Dla ich varta budzie stvaryć usie sacyjalnyja ŭmovy dla intehracyi, kab jany nie byli vymušanyja biehčy z krainy, jak my. U tym liku ja maju na ŭvazie siłavikoŭ. Paviercie, jak čałavieku, što prajšoŭ praz bus, takaja vysnova dałasia mnie nialohka.
«Kali b my dziejničali pa-inšamu, my b siońnia žyli ŭ svabodnaj krainie»
Paŭłoŭski idzie na vybary ŭ tym liku kirujučysia praviłam: «nie padabajecca, jak robiać inšyja — zrabi sam». Što kankretna jon maje na ŭvazie?
«Ja, moža, zanadta ambicyjny, ale, kali b my dziejničali pa-inšamu, my b siońnia žyli ŭ svabodnaj krainie. Što kankretna robicca nie tak? Pryviadu paru tezisnych prykładaŭ. Na moj pohlad, demakratyčnyja siły pracujuć ź jeŭrapiejskimi partniorami z vyprašalnaj i spačuvalnaj pazicyi. Jak prafiesijny pieramoŭščyk mahu skazać, što pieramovy z pazicyi «prosta prasić» zaŭsiody skančajucca niaŭdačaj. U vas pavinien być puł arhumientaŭ, čamu z vami maje sens mieć spravu. Śviatłana Cichanoŭskaja sprabuje tušyć toje, što ŭžo adbyłosia — taja ž dapamoha palitźniavolenym — heta ŭžo praca sa śledstvam, a nie pryčynami. Na moj pohlad, Śviatłana Hieorhijeŭna nie vykarystoŭvaje dadzieny joj biełarusami mandat napoŭnicu, jana bolš sfakusavanaja na mižnarodnym paradku dnia i partniorach, a nie na prablemach biełarusaŭ.
Kaliści ja staŭ śviedkam, jak u Cichanoŭskaj spytali: kali my vierniemsia ŭ Biełaruś? Jana adkazała: kali zachočuć usie biełarusy. Ja viarnuŭsia dadomu i da troch nočy nie spaŭ, dumaŭ nad hetym adkazam: voś Łukašenka — taksama biełarus, i jon pavinien hetaha zachacieć? A prablema ŭ tym, što heta nie meta, a mara. Pa adnoj pryčynie: mety staviać pa formule SMART, dzie apošniaja litara aznačaje «tajm» — čas.
Mety pavinnyja być abmiežavanyja ŭ časie. Umoŭna: u 2025 hodzie my pavinny być doma. A dalej — praca na hetuju metu. Ni ad adnaho palityka ja nie čuŭ akreśleny čas dla zadač. Mnie padajecca, ja zmahu tut zrabić svoj uniosak u hetuju spravu».
Źniavoleny raskazaŭ, jak siadzieŭ u kałonii ŭ Hłybokim u susiedniaj kamiery sa Statkievičam2
Kamientary