«Prafiesijny i niebiaśpiečny błazan». Što zamiežnaja presa pisała paśla pieramohi Łukašenki ŭ 1994-m
30 hod tamu zachodniaja presa nazyvała Łukašenku papulistam i demahoham z vulharnymi manierami, jaki moža adkinuć krainu ŭ minułaje «nie na adzin krok nazad, jak Kiebič, a na cełych dva», uzhadvaje «Svaboda».
«Alaksandar Łukašenka — niepradkazalny aparatčyk»
Infarmacyju pad takim zahałoŭkam, jakuju raspaŭsiudziła ahienctva Frans Pres, apublikavali šmatlikija francuskija hazety.
Frans Pres nazyvała Łukašenku «maładaśviedčanym i niepradkazalnym palitykam», jakomu «kamunisty dapamahli zrabić karjeru». Adnak «jahony pamahaty deputat-juryst padbiŭ jaho źlapić novy imidž — čałavieka, niezaležnaha ad kamunistaŭ. Aŭtar adznačaje, što šmat chto hetamu daŭ viery, asabliva pensijanery i sialanie. Frans Pres cytuje taksama adnaho zachodniaha dyplamata, jaki zajaviŭ pra Łukašenku: «Heta ŭ najvyšejšaj stupieni papulist, biaz dośviedu ŭłady, fenomen kštałtu Žyrynoŭskaha».
Le Monde pisała, što Zachad moža zusim adviarnucca ad Biełarusi
Karespandent Le Monde piša, što prahrama Łukašenki «naskroź demahahičnaja». Jana «pieravažna pabudavanaja na vobrazie hetkaha zmahara z karupcyjaj, jaki abiacaje ŭ vypadku pieramohi pasadzić u turmu premjer-ministra i jahonaje atačeńnie».
Analizujučy pieršy tur vybaraŭ, Le Monde adznačaje: paśla taho «jak demakratyčnaja apazycyja vybyła z baraćby, razam ź joju, miarkujučy pa ŭsim, źnikli nadziei na ekanamičnyja reformy i śćvierdžańnie nacyjanalnaj samabytnaści biełarusaŭ. Zachodnija krainy, jakija i biez taho addavali Biełarusi ŭvahu chiba što siarod inšych, paśla pieramohi Łukašenki mohuć stracić da jaje ŭsialaki intares». Imknieńnie Łukašenki da tak zvanaha ekanamičnaha sajuzu z Rasiejaj «moža pryvieści da chutkaj i poŭnaj straty niezaležnaści krainy», — pisaŭ karespandent Le Monde.
Liberation: «Prafesijny błazan»
«U druhim tury ŭ biełaruskich vybarcaŭ nie było nijakaha vybaru, — adznačaje francuskaja Liberation. — Abodva kandydaty vystupali za ščylny sajuz z Rasiejaj i viartańnie Biełarusi ŭ zonu rasiejskaha rubla».
Hetaja hazeta taksama nazyvaje Łukašenku papulistam i paraŭnoŭvaje jaho z Žyrynoŭskim. Liberation piša, što zamiežnyja dyplamaty, jakija pracujuć u Miensku, charaktaryzujuć Łukašenku jak «prafesijnaha błazna, prytym błazna niebiaśpiečnaha», ad jakoha nieviadoma čaho možna čakać.
Siarod inšaha aŭtar adznačaje, što nad Domam uradu ŭ Miensku trapiečacca nievialiki bieł-čyrvona-bieły ściažok, a pad im — vializnaja emblema BSSR, jakuju tak dahetul i nie prybrali. «Hetaja kraina pakul tak i nia vyrašyła, pa jakim šlachu joj iści».
Gazeta Wyborcza: «Pa Biełarusi suniecca buldozer»
Gazeta Wyborcza źmiaściła publikacyju pad krasamoŭnaj nazvaj «Chto bolš lubić Rasieju». Žurnalist infarmuje pra teledebaty Łukašenki i Kiebiča: Kiebič pierakonvaŭ, jak šmat zrabiŭ dziela intehracyi respubliki z Rasiejaj, a Łukašenka abvinavačvaŭ jaho ŭ chłuśni i abiacaŭ, što zrobić značna bolš.
«Pa Biełarusi suniecca buldozer» — tak nazyvaŭsia inšy artykuł u GW. «Na charakternuju postać Łukašenki ŭpieršyniu źviarnuli ŭvahu, kali jon byŭ abrany na pasadu staršyni parlamenckaj kamisii pa spravach karupcyi ŭ orhanach dziaržaŭnaj ułady. Tady złojazyčnyja žurnalisty nazvali jaho «Buldozeram». Dyrektar saŭhasu z-pad Mahilova sa svajoj łysinaj, na jakuju začesvaje redki kasmyl vałośsia, i biełaruska-rasiejskim dyjalektam, u Viarchoŭnym Saviecie chutka staŭ pradmietam dla kpinaŭ. «Dla ambitnaha dyrektara saŭhasu zdabyć uładu — nia srodak dziela dasiahnieńnia mety, a sama meta».
Rzeczpospolita aceńvaje vybar biełarusaŭ: «Dla ludziej, jakija za jaho hałasujuć, jon — narodny hieroj, biełaruski Robin Hud, jaki zabiare ŭ bahatych — spekulantaŭ, mafii — narodnaje dabro i addaść biednym, to bok sumlennym pracaŭnikam i pensijaneram».
Życie Warszawy pisała: «Apazycyja suciašajecca tym, što pieršamu prezydentu nakavana być «źjedzienym», bo jon zmušany prymać vielmi niepapularnyja rašeńni».
«Adnak zastajecca pytańnie: ci pahodzicca pieršy prezydent Biełarusi na «źjadzieńnie», pierš čym Biełaruś addaduć na «źjadzieńnie» Rasiei».
«Palityka, ad jakoj vałasy dybaram stanoviacca» — brytanskaja presa
«Prasaviecki refarmatar vyjhraŭ biełaruskija prezydenckija vybary», — pad takim zahałoŭkam nadrukavała infarmacyju londanskaja Times. Jana piša, što Łukašenkavy «dzikija abiacańni» dali padstavu zachodnim ahladalnikam nazvać mahčymuju liniju novaha prezydenta «palitykaj, ad jakoj vałasy dybaram stanoviacca». Adnak «inšyja kažuć, što jon pavinien budzie ŭziać bolš prahmatyčny kurs», — adznačaje Times.
Financial Times ličyć, što pieramoha Łukašenki «pahražaje pahoršyć ekanamičnyja prablemy Biełarusi, kali novy prezydent vykanaje svaje abiacańni zmahacca suprać karupcyi i rynkavaj ekanomiki».
Guardian nazyvaje Łukašenku «nachabnym papulistam z małym palityčnym dośviedam». «Nichto nia viedaje, što budzie rabić Łukašenka z uładaj, jakuju jon atrymaŭ u jakaści pieršaha prezydenta krainy».
«Balšynia biełarusaŭ pavodzić siabie tak, nibyta nia choča žyć ani ŭ niezaležnaj, ani ŭ demakratyčnaj dziaržavie», — niamieckaja presa
Bonskaja General Anzeiger, viadomaja svajoj nabližanaściu da MZS Niamieččyny, piša, što vyniki vybaraŭ u Biełarusi byli «ŭdaram hromu nadzvyčajnaj siły» nia tolki dla «zvykłaha da ŭłady, panuraha i svarlivaha Kiebiča», ale i jahonych «niazhrabnych maskoŭskich pamočnikaŭ na vybarach pad kiraŭnictvam Čarnamyrdzina». Kiebič byŭ dla Maskvy «całkam pradkazalny», Łukašenka «takim nia budzie», — ličyć General Anzeiger.
Hazeta Frankfurter Allgemeine nazvała pieramohu Łukašenki z takoju pieravahaju «sensacyjnaj». Padobna da taho, adznačajecca ŭ kamentary, što Biełaruś i Ŭkraina, mocna zrusyfikavanyja, pačynajuć ruchacca «nazad u imperyju». Kali b u hetych dziaržavach byŭ ekanamičny ŭzdym, to ani Kučma, ani, vidać, navat Łukašenka nia stali b prezydentami. Jany abodva skazali svaim narodam, što ŭ sajuzie z Rasiejaj spravy pojduć uharu, adnak jany nie skazali, što ŭ samoj Rasiei ekanomika staić. Kali narody Biełarusi i Rasiei rasčarujucca ŭ svaich prezydentach, to padymiecca «novaja nacyjanalnaja chvala». Biełaruś, jak adznačajecca, budzie znoŭ «šukać dystancyju» ad Rasiei. Što ž da Ŭkrainy, to niajasna, ci zastaniecca jana celnaju dziaržavaju.
Na dumku hazety, zastajecca tajamnicaju, čamu vybarcy Biełarusi padčas pieršych svabodnych vybaraŭ addali hałasy Łukašenku, jaki, «jak miarkujuć, zaviadzie niezaležnuju dziaržavu nie na adzin krok nazad u minuŭščynu, jak Kiebič, a na cełyja dva». Vychad ź ciažkaha ekanamičnaha kryzisu Łukašenka bačyć u tym, kab uzmacniać rolu dziaržavy ŭ cenaŭtvareńni i zachoŭvać dziaržaŭnuju ŭłasnaść u pramysłovaści i sielskaj haspadarcy. Heta aznačaje, što navat samyja ścipłyja sproby rynkavych reformaŭ buduć strymlivacca. Adnym słovam, ličyć Frankfurter Allgemeine, Łukašenka prapanuje staryja idei ŭ «papulisckaj upakoŭcy».
Biełarusy chacieli nieadkładnaj źmieny ŭłady. Abraŭšy Łukašenku, jany pavodziać siabie tak, «nibyta balšynia narodu nia choča žyć ani ŭ niezaležnaj, ani ŭ demakratyčnaj dziaržavie», robić vysnovu Frankfurter Allgemeine.
Hazeta Welt paviedamiła, što Łukašenku paraŭnoŭvajuć z Žyrynoŭskim za «demahahičnyja vykazvańni». «Zastajecca pad vialikim pytańniem jahonaja zdolnaść prysutničać na mižnarodnaj arenie z takimi, časta vulharnymi, manierami vykazvać svaje dumki».
Z prychodam Łukašenki «ŭzrastaje niebiaśpieka i chaos». Znoŭ da ŭłady pryjšoŭ «krasamoŭny papulist, jahonaja minuŭščyna lažyć u kamuniźmie, a sučasnaść składajecca z vyrazaŭ-zahadaŭ». Łukašenka — heta čałaviek, «čyj pocisk ruki spryčyniaje bol». Na Zachadzie taksama adčuvajecca «pierapałoch»: mienski lidar jašče maje jadziernuju zbroju.
Na dumku Handelsblatt, da ŭłady ŭ Biełarusi pryjšoŭ čałaviek, jaki «šmat razoŭ mianiaŭ pierakanańni». Hazeta padkreślivaje: «U ekanomicy Łukašenka maje namier adrazu ž zrabić pradpryjemstvy prybytkovymi. Heta trojčy niemahčyma. Pa-pieršaje, pradpryjemstvy Biełarusi, u svajoj balšyni zaryjentavanyja na vajskovuju pradukcyju, jašče nikoli nie prynosili prybytku. Pa-druhoje, kiraŭničy aparat jość i zastajecca karumpavanym, bo Łukašenka ŭ bližejšaj budučyni nia zmoža znajści čynoŭnikaŭ. Narešcie, u jahonaj kamandzie niama sapraŭdnych prafesijanałaŭ.
Pieradusim, ličyć Handelsblatt, u Biełarusi razhorniecca «žorstkaja baraćba za ŭładu». Kiebič, jaki paciarpieŭ parazu, zusim nie admoviŭsia ad «instrumentaŭ staroha aparatčyka». «Premjer-ministram jon byŭ tolki na pavierchni».
U Maskvie zajaŭlali, što «mieli dačynieńnie da palityčnaj minuŭščyny Łukašenki»
Jak paviedamiła ITAR-TASS, «dobrym varyjantam» dla Rasiei nazvaŭ vyniki prezydenckich vybaraŭ u Biełarusi namieśnik staršyni Dziaržaŭnaj Dumy Alaksandar Vienhieroŭski. Spasłaŭšysia na słovy lidera ŁDPR, namieśnikam jakoha jon źjaŭlajecca, Vienhieroŭski adznačyŭ, što «na pieršych prezydenckich vybarach, jak praviła, pieramahaje čałaviek, jaki bolš za ŭsich i vielmi kanstruktyŭna krytykavaŭ ułady».
U svaju čarhu, kaardynatar dumskaj frakcyi «Vybar Rasiei» Barys Załatuchin padkreśliŭ, što «isnuje vialikaja roźnica pamiž kandydatam u prezydenty i samim prezydentam». Spyniŭšysia na apošnich vykazvańniach Łukašenki ŭ Dumie pra toje, što jon imkniecca da denansacyi Biełavieskich pahadnieńniaŭ, Załatuchin adznačyŭ, što «ad prezydenta luboj dziaržavy nie zaležyć denansacyja mižnarodnych pahadnieńniaŭ — heta zaležyć ad parlamentu».
Kaardynatar dumskaj frakcyi «Jabłoko» Ihar Jakavienka zaŭvažyŭ, što «maje peŭnaje dačynieńnie da palityčnaj minuŭščyny spadara Łukašenki».
Kamientary
A narod, jak pisaŭ Bykaŭ, "mieŭ kłopat nia tak z prablemaj adradžeńnia, jak z prablemaj vyžyvańnia (...) Narod pajšoŭ za žorstkim, nachabnym, prahmatyčnym dyrektaram saŭhasu, idei jakoha byli prostyja, jak myčeńnie karovy i zrazumiełyja darešty".