Jak trapić ź Minska ŭ Varšavu pa vadzie? Nialohka, ale tearetyčna mahčyma

Što vy ŭžo viedajecie pra biełaruskija reki

Raniej užo raskazvałasia, što pa Biełarusi prachodzić vodapadzieł, z-za čaho ŭsie biełaruskija reki ŭ vyniku akazvajucca ci ŭ Čornym mory, albo ŭ Bałtyjskim, pryčym traplajuć jany tudy ŭ asnoŭnym pry dapamozie Niomana, Vilii, Buha, Dźviny i Dniapra.

Choć z hetaj zaležnaści jość i vyklučeńni.

Naprykład, rečka Łovać. Jaje daŭžynia ŭ miežach Biełarusi ŭsiaho 45 kiłamietraŭ, a šyrynia ledźvie pieravyšaje niekalki mietraŭ abo niekalki dziasiatkaŭ mietraŭ. Dyk voś, pakinuŭšy Biełaruś, Łovać ciače dalej na poŭnač pa Pskoŭskaj i zatym Naŭharodskaj abłaściach Rasii. Prajšoŭšy pa rasijskaj terytoryi amal 500 kiłamietraŭ, jana ŭpadaje ŭ vielizarnaje voziera Ilmień. Ź Ilmieni, u svaju čarhu, vyciakaje raka Vołchaŭ, na jakoj staić Vialiki Noŭharad. Hetaja raka ciače dalej na poŭnač i ŭpadaje ŭ Ładažskaje voziera. Ź jakoha vyciakaje nievialikaja (naša Śvisłač roŭna ŭ 3 razy daŭžejšaja), ale nievierahodna mahutnaja raka pad nazvaj Niava. Tak-tak, taja samaja. I zakančvajecca, jak my viedajem, na bierazie Finskaha zaliva ŭ Sankt-Pieciarburhu.

Inšaja raka z padobnym losam — Siniucha, jakaja ciače z bałota pobač z Aśviejskim vozieram. Praź dziasiatak kiłamietraŭ jana pierasiakaje miažu i akazvajecca ŭ Łatvii, dzie mianiaje nazvu na Ziłupie (što pa-łatyšsku aznačaje «sini»). Papiatlaŭšy pa miažy z Rasijaj, zatym akazvajecca całkam na rasijskaj terytoryi, mianiaje nazvu na Siniaja i niedaloka ad horada Vostraŭ ulivajecca ŭ raku Vialikaja, na jakoj staić Pskoŭ. Raka Vialikaja, u svaju čarhu, upadaje ŭ Pskoŭskaje voziera, adkul idzie pratoka da Čudskaha voziera na miažy Rasii i Estonii. Z Čudskaha voziera vyciakaje raka Narva, jakaja ŭsiu darohu idzie pa miažy dźviuch dziaržaŭ i ŭpadaje ŭ Finski zaliŭ niedaloka ad haradoŭ Narva i Ivanhorad.

Usiaho na Bałtyjskim mory jość piać miescaŭ, kudy možna trapić, kali — tearetyčna — prosta sieści ŭ Biełarusi ŭ łodku i ŭvieś čas płyć uniz pa płyni.

A ciapier piarojdziem da apisańnia jašče niekalkich najcikaviejšych rek.

Skłali reki — skłali i nazvy

Usim viadoma, što Brest staić adrazu na dźviuch rekach: Buh (jon ža Zachodni Buh, kab nie błytać jaho z ukrainskim Paŭdniovym Buham) i Muchaviec. Pryčym u miežach horada mienavita Muchaviec, biahučy amal stroha z uschodu na zachad, źjaŭlajecca samaj šyrokaj i praciahłaj rakoj, ź plažami, karablikami, viaślarnym kanałam i daŭžeznymi mastami.

Pavialičyć

Muchaviec ciače praź niekalki haradoŭ Bresckaj vobłaści: akramia samoha abłasnoha centra, heta jašče Žabinka, Kobryn i Pružany. Daŭžynia raki da ŭpadzieńnia ŭ Buh — 113 kiłamietraŭ. A voś dzie jana pačynajecca?

Zrobim nievialikaje adstupleńnie. Jość takoje sakretnaje praviła ŭ rekach. Kali rečka mienšaha pamieru źlivajecca z rečkaj bolšaha — to dalej hetaja sumiesnaja raka niasie nazvu bolš bujnoj ź ich dvaich. Skažam, minskaja Śvisłač upadaje ŭ Biarezinu, i pakolki ŭ miescy źlićcia Biarezina vidavočna bolšaja (daŭžejšaja, paŭnavodniejšaja), — to dalej ciače ŭžo abjadnanaja Biarezina. Jakaja, u svaju čarhu, upadaje ŭ našmat bolš paŭnavodny i praciahły Dniapro, z-za čaho dalej na poŭdzień ciače mienavita Dniapro.

Ale z hetaha praviła byvajuć vyklučeńni. Napeŭna, možna adšukać prykłady taho, jak bolš drobnaja račułka ŭpadaje ŭ bolš bujnuju i dalej ciače ŭsio adno pad svaim imiem.

Ale ŭ vypadku z Muchaŭcam usio inakš. Tut usio padzialili (a dakładniej, skłali) paroŭnu. Na paŭnočny zachad ad Pružanaŭ, u vioscy Novyja Zasimavičy, pačynajecca nievialikaja račułka Mucha. Jaje poŭnaja daŭžynia — 5,7 km, i na ŭsim svaim praciahu jana pieraŭtvoranaja ŭ kanał: rečyšča spramlenaje, usie pavaroty jak pad transparcir namalavanyja. Adnak heta raka, chaj i kanalizavanaja.

A jašče krychu na poŭnač ad Novych Zasimavičaŭ lažyć vioska Lažajka, u vakolicach jakoj pačynajecca jašče adzin z mnohich kanałaŭ. Tut, u viarchoŭjach Jasieldy, kanałaŭ sotni, kali nie tysiačy — nijakaja Vieniecyja i pobač nie stajała. Dyk voś, kanał kala vioski Lažajka, jaki kaliści taksama byŭ zvyčajnaj rakoj, ale potym trapiŭ pad kanalizacyju, nazyvajecca Viec. Jahonaja daŭžynia 14 kiłamietraŭ.

Raka Viec i raka Mucha źlivajucca ŭ Pružanach, i pakolki Viec utraja daŭžejšy, to dalej na poŭdzień pavinna była b ciačy mienavita raka Viec. Ale tut prosta ŭziali i skłali i reki-kanały, i ich nazvy: Mucha+Viec = Muchaviec!

Pavialičyć

Raka, jakaja ŭpadaje, a potym vypadaje

U Biełarusi jość dźvie raki, jakija źlivajucca dvojčy. Pryčym mianiajucca ich roli: spačatku pieršaja ŭlivajecca ŭ druhuju, potym jany razychodziacca, a potym užo druhaja ŭlivajecca ŭ treciuju, a treciaja ŭ pieršuju. Usio składana!

Pryčym heta nie jakija-niebudź drobnyja račułki ŭ nietrach Paleśsia. Zusim nie: heta bujnyja reki Pina i Prypiać, i adbyvajecca heta ŭsio ŭ Pinsku. Takim čynam, uzdoŭž daloka vyciahnutaha Pinska ciače raka Pina — mienavita tak horad i atrymaŭ svajo imia, pa naźvie raki. A prykładna nasuprać samoha centra horada — tam, dzie ciapier park Dniaproŭskaj fłatylii — pad vuhłom u 45 hradusaŭ u Pinu ŭlivajecca Prypiać. Ale ŭsiaho praź dźvieście mietraŭ, zrabiŭšy 90-hradusny pavarot, Prypiać vyciakaje ź Piny nazad. Źmiešvać, ale nie boŭtać!

Pavialičyć

A Pina tolki praz 12 kiłamietraŭ upadzie ŭ Jasieldu, jakaja, u svaju čarhu, jašče praz 22 kiłamietry ŭpadzie ŭ Prypiać. Voś taki voś kruk u 34 kiłamietry prachodziać vody Piny dla taho, kab paŭtorna sustrecca z vodami Prypiaci.

Pavialičyć

Padobnuju karcinu možna nazirać niedaloka ad Pinska, na terytoryi Ukrainy: tam amal hetak ža sama źlivajucca, a potym raźlivajucca reki Prypiać i Stachod.

Raka, jakaja ciače pa Biełarusi dvojčy

U Biełarusi jość niekalki rek, jakija ciakuć pa terytoryi našaj krainy dvojčy. Jany na niejki čas vyciakajuć u susiedniuju krainu, a potym viartajucca. I tut my navat nie budziem razhladać reki, jakija svaim rečyščam utvarajuć miažu dźviuch dziaržaŭ (jak, naprykład, Dźvina na miažy z Łatvijaj ci Buh na miažy z Polščaj).

U Klimavickim rajonie Mahiloŭskaj vobłaści pačynajecca raka Ipuć. Praz 25 kiłamietraŭ ruchu na paŭnočny ŭschod jana pierasiakaje miažu Rasii, dzie praciahnie svajo vielmi vialikaje padarožža pa Smalenskaj i Branskaj abłaściach. Sumarna pa Rasii Ipuć nakručvaje jašče 418 kiłamietraŭ, prymajučy ŭ siabie vody dziasiatkaŭ rek, paśla čaho viartajecca ŭ Biełaruś, prarablaje tut apošnija 70 kiłamietraŭ i ŭpadaje ŭ Sož prosta ŭ Homieli. Heta značyć, čverć usioj svajoj praciahłaści Ipuć prachodzić u Biełarusi, pryčym u dva etapy, a try čverci prypadajuć na Rasiju.

Pavialičyć

Jość jašče niekalki rek, jakija vyciakajuć ź Biełarusi ŭ Rasiju, a potym viartajucca — ale ŭžo pad inšymi nazvami. Tak, raka Suchaja Paleńnica pačynajecca ŭ Loźnienskim rajonie Viciebskaj vobłaści i nieŭzabavie pierasiakaje miažu. Tam jana ŭpadaje ŭ Rutavieč, Rutavieč upadaje ŭ Kasplu, a Kaspla ciače nazad u Biełaruś i ŭ horadzie Suraž ulivajecca ŭ Dźvinu.

Ci, skažam, raka Harodnia pačynajecca dzieści na ŭskrainie Horackaha rajona Mahiloŭščyny, potym zachodzić na Smalenščynu i tam upadaje ŭ Vichru, jakaja prychodzić u Biełaruś i za Mścisłavam upadaje ŭ Sož.

Ź Minska ŭ Varšavu

Dziŭna, ale ŭ teoryi ź Minska možna prypłyści nie tolki ŭ Sankt-Pieciarburh, pra što my ŭžo raskazvali, ale navat i ŭ Varšavu! Choć Śvisłač, jak my pamiatajem, naležyć nie da Bałtyjskaha, a da Čarnamorskaha basiejna.

Jak heta mahčyma? Dziakujučy Dniepra-Buhskamu kanału, jaki prachodzić pa Bresckaj vobłaści. Adrazu ahavorymsia: hetaja mahčymaść čysta tearetyčnaja. Naŭrad ci ŭ vas atrymajecca sapraŭdy paŭtaryć hety maršrut, bo na rekach niama pamiežnych punktaŭ propusku.

Navat u ryb naŭrad ci atrymajecca, bo ŭ niekatorych miescach šluzy i płaciny pierakryvajuć reki i kanały. Zrešty, dla niekatorych vidaŭ ziemnavodnych, vierahodna, heta nie stała b pieraškodaj. Ale čałavieku hety maršrut možna pieraadoleć tolki abstraktna.

Siadajem na našu ŭmoŭna-tearetyčnuju łodku ŭ Minsku na Śvisłačy i płyviom uniz pa ciačeńni. Ličym kiłamietraž ad praśpiekta Niezaležnaści. Praz 224 kiłamietry, u vioscy Śvisłač Asipovickaha rajona, my traplajem na raku Biarezina.

Pavialičyć

Jašče praz 224 kiłamietry — voś dzie supadzieńnie! — my apynajemsia na Dniapry ŭ łandšaftnym zakaźniku Smyčok. Praciahvajem ruch pa Dniapry, i praz 118 kiłamietraŭ prypłyvajem u Łojeŭ.

Pačynajučy adhetul, Dniapr źjaŭlajecca miažoj pamiž Biełaruśsiu i Ukrainaj. Płyviem jašče 117 kiłamietraŭ i narešcie apynajemsia ŭ susiedniaj krainie. A praz 16 kiłamietraŭ nas čakaje losavyznačalny pavarot. Tut, u viarchoŭjach Kijeŭskaha vadaschovišča, u Dniapro ŭpadaje Prypiać. Nam treba paviarnuć na Prypiać, pryčym z hetaha času pryjdziecca płyć uvierch pa ciačeńni.

Praz 68 kiłamietraŭ viartajemsia nazad u Biełaruś, praciahvajem ruch. Jašče praz 445 kiłamietraŭ, prapłyŭšy mima Naroŭli, Mazyra, Pietrykava, Turava, my prypłyvajem u Pinsk — u toje samaje miesca, dzie Prypiać sychodzicca i razychodzicca ź Pinaj, pra što my havaryli vyšej. Praciahvajem płyć pa Pinie — znoŭ suprać ciačeńnia — i praz 40 kiłamietraŭ trymajemsia praviej, kab paviarnuć na Dniepra-Buhski kanał.

Ciačeńnia ŭ kanale niama, dalej płyć pavinna być (tearetyčna) lahčej. Praz 93 kiłamietry prypłyvajem u Kobryn, dzie kanał upadaje ŭ Muchaviec, toj samy Muchaviec, pra jaki my taksama ŭžo raskazvali. I ciapier stanie lahčej: znoŭ płyviem uniz pa ciačeńni. Praz 61 kiłamietr Muchaviec upadaje ŭ Buh.

Zusim chutka my apynajemsia ŭ Polščy i praciahvajem płyć uniz pa ciačeńni, pakul praz 284 kiłamietry Buh nie pryviadzie nas u raku Naraŭ. Jašče 37 kiłamietraŭ — i voś my ŭžo prosta pasiarod Visły. Ciapier treba znoŭ uziacca za viosły i viesłavać uvierch pa płyni, i praź niejkich 40 kiłamietraŭ my apynajemsia ŭ samym centry Varšavy, kala Łazienkaŭskaha mosta. Razam — usiaho 1768 kiłamietraŭ ad centra Minska da centra Varšavy i ŭvieś čas pa race.

Ci možna ŭpravicca chutčej?

Jość i alternatyŭny maršrut. Dla hetaha daviadziecca startavać nie ŭ centry Minska, a za niekalki kiłamietraŭ ad MKAD. Vyjazdžajem pa Bresckaj trasie i siadajem u łodku na race Pcič. Praz 469 kiłamietraŭ jana nas vyvodzić prosta ŭ Prypiać, bieź vializnaha kruka pa Dniapry praz Ukrainu.

Dalej znoŭ uvierch pa ciačeńni Prypiaci — ale ŭžo nie da Pinska, a krychu bližej, da ŭpadzieńnia ŭ jaje Jasieldy. Heta 264 kiłamietry. A ciapier uvierch pa Jasieldzie da samych jaje viarchoŭjaŭ — heta jašče 233 kiłamietry. Jakraz u hetym miescy, jak my kazali, sietka kanałaŭ niejmavierna hustaja, i adzin ź ich, daŭžynioj litaralna ŭ 500 mietraŭ, vyviedzie nas da raki… Naraŭ. Tak-tak, toj samaj raki Naraŭ, jakaja ciače praz Polšču da Visły. Praŭda, apošni dziasiatak-druhi mietraŭ ad Jasieldy da Narava pryjdziecca praciahnuć našu łodku vołakam.

Pavialičyć

A ciapier uvieś čas uniz pa Naravie da ŭpadzieńnia ŭ Visłu — heta 508 kiłamietraŭ. I apošnija 40 kiłamietraŭ uvierch pa Viśle da centra Varšavy. Razam — 1515 kiłamietraŭ.

Jaki varyjant abirajecie?

• 15
• 0
• 2
• 1
• 0
• 0
• 0
• 1