Archieołahi śćviardžajuć, što staražytny horad na Miency ŭźnik u kancy X stahodździa
Zahadčyk adździeła archieałohii Siarednich viakoŭ i Novaha času Instytuta historyi NANB Andrej Vajciachovič, pad kiraŭnictvam jakoha prachodziać raskopki na Miency, paviedamiŭ, što archieołahi dakazali ŭźniknieńnie staražytnaha Mienska ŭ kancy X stahodździa, piša BiełTA.
U 2022 hodzie premjer-ministr Biełarusi Raman Hałoŭčanka daručyŭ historykam razabracca, dzie mienavita zaradziŭsia Minsk. Dla hetaha byŭ składzieny płan archieałahičnych daśledavańniaŭ kompleksu na Miency. U 2023 i 2024 hadach raboty išli pad kiraŭnictvam archieołaha Andreja Vajciachoviča, ich płanujecca praciahnuć i ŭ 2025-m.
Padčas raskopak znajšli ŭnikalnyja draŭlanyja kanstrukcyi i artefakty, jakija dazvolili zrabić novyja vysnovy pra historyju biełaruskaj stalicy. Navukoŭcy pryjšli da vysnovy, što staražytny Miensk zaradziŭsia na Miency i potym byŭ pieraniesieny na miesca źlićcia Śvisłačy i Niamihi.
«My za dva hady raskopak užo atrymali asnoŭnyja vyniki i šmat čaho dasiahnuli. U pieršuju čarhu my praviali daśledavańni ŭnutryvalnych kanstrukcyj i całkam vyvučyli ich vonkavaje abličča, kanstruktyŭnyja asablivaści, čas ich uźviadzieńnia i dalejšy los.
I my možam sa stoadsotkavaj upeŭnienaściu śćviardžać, što heta typovyja dreva-ziemlanyja ŭmacavańni dla staražytnaruskaha horada, jakija byli ŭźviedzienyja ŭ samym kancy X — pačatku XI stahodździa. Heta značyć, horad zaradziŭsia ŭ 990-ja hady.
Hetyja ŭmacavańni byli sapraŭdy značnymi i pa svaich pamierach nie sastupali ŭmacavańniam, vyjaŭlenym u Minsku na Śvisłačy. Heta ŭ pryncypie raŭnacennyja pa mahutnaści haradskija ścieny, ale jany stvoranyja pa roznych technałohijach, bo budavalisia ŭ rozny čas. Na Miency horad źjaviŭsia raniej. Tut kłasičnaja haradskaja struktura — heta dziaciniec, vakolny horad i haradskija pasady», — raskazaŭ Andrej Vajciachovič.
Archieołahi taksama viali raboty na pasadach, na dziacincy małoha haradzišča i vyjavili ślady pražyvańnia družyny — redkija elitarnyja rečy, darahuju zbroju. Jany zafiksavali šerah pažaraŭ, vyklikanych vajennym umiašańniem, i ŭziali ŭzory na radyjevuhlarodny analiz, kab atrymać dakładnuju datu, kali tut rabilisia vajennyja napady, kab potym supastavić z histaryčnymi padziejami.
«My možam na 100% śćviardžać, što heta bujny horad, roskvit jakoha prypaŭ na XI stahodździe. U kancy XI stahodździa jon pastupova pryjšoŭ u zaniapad, i da siaredziny XII stahodździa žyćcio tut całkam spyniłasia. My možam heta źviazvać z uźniknieńniem novaha horada na Śvisłačy, bo centr byŭ pieraniesieny tudy», — padkreśliŭ navukoviec.
Pavodle jaho słoŭ, adno pytańnie jašče zastałosia niavyśvietlenym.
«Padčas raskopak my znajšli pachavańni, jakich tam być nie pavinna. Zvyčajna pachavańniaŭ nie ładzili na terytoryi, dzie žyli ludzi, jany mahli ŭźnikać tolki ŭ adnym vypadku — kali na hetym miescy stajaŭ chram. Tamu jość takaja hipoteza, što kala paŭdniovaha ŭvachodu ŭ haradzišča była draŭlanaja carkva, vakoł jakoj rabilisia pachavańni ŭ XI-XII stahodździ. Kab dakazać hetuju viersiju abo abvierhnuć, my na nastupny hod zapłanavali raskopki na mierkavanym miescy znachodžańnia chrama. Darečy, viersija paćviardžajecca tym, što my letaś znajšli niedaloka pieranosnaje kadziła», — źviarnuŭ uvahu Andrej Vajciachovič.
Paśla zaviaršeńnia bujnych raskopak na Miency płanujecca stvaryć muziej. Jak adznačajuć navukoŭcy, heta znakavaje miesca nie tolki dla Biełarusi, ale i dla ŭsioj Uschodniaj Jeŭropy.
Hałoŭčanka paabiacaŭ stvaryć muziej na haradziščy na Miency
U raskopkach na Miency čarhovaja siensacyja: znajšli mohiłki XI stahodździa
Mienka ci Śvisłač? Navukoŭcy Akademii navuk, zdajecca, pastavili kropku ŭ dyskusii, dzie zaradziŭsia staražytny Miensk
Na raskopkach na Miency znajšli tysiačahadovy huzik z pazałotaj
Na Miency raskapali ŭžo try rady hakavych draŭlanych kanstrukcyj FOTA
«Unikalnaje spałučeńnie dźviuch roznych tradycyj». Pry raskopkach staražytnaha Mienska vyjavili dadatkovuju liniju abarony
Siensacyjnaja znachodka na Miency — dla čaho našy prodki vykarystoŭvali hetu fihuru 1000 hadoŭ tamu?
«Heta sapraŭdnaja siensacyja». Pry raskopkach na Miency znajšli zaamorfnuju fihuru, jakoj 1000 hadoŭ
Milicyja vypadkova apublikavała VIDEA dla ŭnutranaha karystańnia — instrukcyju, jak treba pavodzić siabie z nasielnictvam1
Kamientary
A hety anttynacyjanalny prem jer tolki dziasiaty viek.