U Burkina-Faso razharnułasia špijonskaja drama: ahienty francuzskaj raźviedki praviali hod u zakładnikach u prarasijskaha režymu. Zdavałasia, vyjścia niama, ale situacyju vyratavali ŭpartyja pieramovy i pasiarednictva Maroka.
Poźnim viečaram 18 śniežnia 2024 hoda pryvatny samalot Bombardier Challenger 604 pryziamliŭsia ŭ aeraporcie Uahaduhu, stalicy Burkina-Faso. Hety bort, jaki naležyć marakanskaj kampanii Air Ocean Maroc, byŭ nakiravany śpiecsłužbami Maroka z adnoj metaj: evakuacyja čatyroch ahientaŭ francuzskaj Hienieralnaj dyrekcyi zamiežnaj vyviedki (DGSE), jakija praviali bolš za hod u źniavoleńni.
Praz try hadziny paśla pryziamleńnia francuzskija ahienty padnialisia na bort, i ŭ 23.52 samalot uziaŭ kurs na Kasabłanku. U štab-kvatery DGSE u Paryžy ŭzdychnuli z palohkaj: zaviaršyłasia adna z samych składanych kryzisnych situacyj u historyi viedamstva. Jaje padrabiaznaści raskazvaje Le Monde.
Vytoki kryzisu
Ahienty DGSE prybyli ŭ stalicu Burkina-Faso Uahaduhu ŭ listapadzie 2023 hoda z karotkaterminovaj techničnaj misijaj, źviazanaj ź sistemami suviazi. Adnak praz dva dni jany byli zatrymanyja miascovaj słužbaj biaśpieki pa abvinavačańni ŭ špijanažy.
Prablemy ŭźnikli praz hrubyja pamyłki: u apieratyŭnikaŭ nie było dypłamatyčnych viz, a ich słužbovyja telefony źmiaščali nieabaronienyja danyja, uklučajučy fatahrafii stratehičnych abjektaŭ. Hetyja abstaviny stali pryčynaj ich aryštu i nastupnaha abvinavačańnia ŭ «destabilizacyjnaj dziejnaści».
Francyja rascaniła zatrymańnie jak zachop zakładnikaŭ i pasprabavała raźviazać kryzis dypłamatyčnymi mietadami. Adnak adnosiny pamiž Paryžam i Uahaduhu ŭ apošnija hady pahoršylisia: paśla pieravarotu 2022 hoda Burkina-Faso pad kiraŭnictvam kapitana Ibrahima Traare razarvała suviazi z byłoj mietrapolijaj, umacoŭvajučy supracoŭnictva z Rasijaj.
Niezadoŭha da aryštu va Uahaduhu prybyli kala dvaccaci aficeraŭ HRU dla pracy ź miascovaj raźviedkaj. Heta stała padstavaj dla Paryža padazravać u tym, što adbyvajecca, upłyŭ Maskvy.
Da siaredziny śniežnia 2023 hoda francuzskija ŭłady prymajuć rašeńnie evakujavać z Uahaduhu ŭsich ahientaŭ DGSE. Prezident Makron, razdražniony niazdolnaściu śpiecsłužbaŭ pradbačyć kryzisy, źniaŭ z pasady kiraŭnika DGSE Biernara Emje, zamianiŭšy jaho Nikala Lernieram, jaki da hetaha kiravaŭ unutranaj raźviedkaj.
Tym časam zatrymanych francuzaŭ paśla niekalkich dzion u izalacyi pieramiaścili ŭ sakretnyja viły elitnaha rajona Uaha-2000.
Niaŭdałyja sproby vyzvaleńnia
Francuzski bok zadziejničaŭ niekalki kanałaŭ pierahavoraŭ. Spačatku da miedyjacyi pryciahnuli prezidenta susiedniaj Toha Fora Hnasinhbe, jaki asabista adpraviŭ svaich dypłamataŭ da kapitana Traare.
Adnak pieramovy pravalilisia: Traare spačatku vystaviŭ patrabavańnie ab vydačy apazicyjanieraŭ, jakija znachodziacca ŭ Francyi. Paśla taho, jak Paryž u hetym admoviŭ, jon zapatrabavaŭ kala 150 miljonaŭ jeŭra. I hetym razam francuzski bok admoviŭ.
U pačatku 2024 hoda Francyja źviarnułasia pa dapamohu da AAE, ale i hety šlach akazaŭsia biezvynikovym. Zatrymanych tym časam raździalili na dźvie hrupy pa dva čałavieki i zamknuli ŭ asobnych pakojach na roznych viłach. Ich stan zastavaŭsia zdavalniajučym: im akazvali miedycynskuju dapamohu pry małavažnych prablemach sa zdaroŭjem, karmili i karektna abychodzilisia, praŭda, nie dazvalali vychodzić na dvor.
Adzinyja vizity, jakija jany mieli — heta redkija sustrečy z konsułam i advakatam, arhanizavanyja francuzskim pasolstvam. Ale i hetyja sustrečy časta admianialisia ŭ apošni momant biez tłumačeńniaŭ.
Situacyja zajšła ŭ tupik, i da pačatku viasny francuzskija śpiecsłužby pačali rychtavacca da mahčymaj siłavoj apieracyi. U sakaviku raźviedka identyfikavała viły, dzie byli raźmieščanyja ahienty.
Byŭ raspracavany detalovy płan šturmu z vykarystańniem viertalotaŭ z susiedniaj krainy. Adnak apieracyju paličyli zanadta składanaj i niebiaśpiečnaj — jak z humanitarnaha, tak i z palityčnaha punktu hledžańnia.
Udzieł Maroka
Klučavym momantam u vyrašeńni, zdavałasia b, tupikovaj situacyi stała padklučeńnie Maroka, ź jakim u Burkina-Faso histaryčna skłalisia dobryja adnosiny. Kapitan Traare prachodziŭ navučańnie ŭ Maroka ŭ 2014 hodzie i vysoka caniŭ supracoŭnictva z hetaj krainaj.
Akramia taho, u Maroka prachodzili navučańnie pradstaŭniki burkinijskaj raźviedki, uklučajučy dziejnaha kiraŭnika Ahienctva nacyjanalnaj raźviedki (ANR, Agence nationale de renseignement) Burkina-Faso Oŭmaru Jabry. Hety fakt, a taksama asabistyja suviazi Jabry z marakanskimi kalehami robiać Rabat (stalica Maroka) idealnym sajuźnikam dla Paryža.
Francyja, u svaju čarhu, u 2024 hodzie pajšła na palityčny krok, pryznaŭšy suvierenitet Maroka nad Zachodniaj Sacharaj — rehijonam, jaki jašče z 1970-ch hadoŭ imkniecca da niezaležnaści. Heta palepšyła dvuchbakovyja adnosiny i adkryła darohu dla ŭzajemadziejańnia raźviedvalnych słužbaŭ.
Na praciahu nastupnych miesiacaŭ marakanskija pradstaŭniki nieadnarazova sustrakalisia z burkinijskimi ŭładami. U śniežni pieramovy pryviali da raptoŭnaha pośpiechu. 18 śniežnia francuzskija ahienty byli vyzvalenyja.
Košt vyzvaleńnia
Umovy ździełki zastajucca zahadkaj. Pavodle infarmacyi krynic, Maroka vypłaciła 60 miljonaŭ jeŭra i vydzieliła Burkina-Faso abstalavańnie. Adnak aficyjnyja asoby Francyi admaŭlajuć vypłatu vykupu. Dla francuzskich śpiecsłužbaŭ hetaja sprava stała ŭrokam, jaki padkreślivaje važnaść pradumanaha padychodu da apieracyj u niestabilnych rehijonach.
Siarhiej Łaŭroŭ staŭ kavaleram ordena Žarabca
Makron abviaściŭ pra zakančeńnie epochi «francuzskaj Afryki»
U Litvie aryštavali 82-hadovaha byłoha ssylnaha za špijanaž na karyść Rasii
Rasijskuju špijonku, jakaja źbirałasia spakusić i vykraści žurnalista Hrozieva, pry aryšcie zaśpieli ŭ łožku ź inšym ahientam Kramla
Prapahandystka ANT Natalla Stelmach źmianiła imia na Naci Ryšna i zarablaje ŭ Mieksicy na šamanach i narkatyčnych hrybach45
Kamientary