Nieŭładkavanaść i mały zarobak, abo Čamu maładyja śpiecyjalisty biahuć ź vioski
«Sovietskaja Biełoruśsija» ž tłumačyć deficyt kadraŭ pierakosami ŭ sistemie adukacyi.
16 lutaha ŭ «SB» byŭ nadrukavany artykuł «Pastukali nie ŭ tyja dźviery». U im viadziecca pra deficyt śpiecyjalistaŭ u sielskaj miascovaści — ahranomaŭ, vieterynaraŭ, sacyjalnych piedahohaŭ.
Pryčynaj hetamu — pierakosy ŭ sistemie, miarkuje aŭtar artykułu. Maŭlaŭ, jurystaŭ i ekanamistaŭ šmat, a ahranomaŭ i zaatechnikaŭ nie chapaje. Jak i matematykaŭ z sacyjalnymi piedahohami ŭ Mahiloŭskaj vobłaści. Pryvodzicca statystyka: kala 40% budučych studentaŭ abirajuć ekanamičny profil.
«Moža, pryjšoŭ čas VNU padkarektavać nabor na niekatoryja śpiecyjalnaści? Na adny — skaracić kolkaść pastupajučych. Vydzielić lhoty tym, chto choča vučycca, a hałoŭnaje — pracavać u sielskaj haspadarcy»,— prapanuje aŭtar artykuła.
«SB» zakranaje važnuju prablemu, adnak, jak vyhladaje, nazyvaje nie ŭsie pryčyny, čamu maładyja ahranomy i vieterynary nie zatrymlivajucca ŭ vioscy paśla adpracoŭki dypłoma. A takich, pa źviestkach Biełaruskaj dziaržaŭnaj sielhasakademii (Horki), kala pałovy. Hazieta cytuje rektara akademii, pa słovach jakoha ŭ svoj čas sielskahaspadarčuju VNU palubili «dzieci asfaltu» — haradžanie. Jakija vučacca dobra, ale nie prystasavanyja da ciažkaj pracy na ziamli. Ale, jak śviedčyć sacyjałahičnaje apytańnie studentaŭ usio toj ža akademii,
pytańnie, ci zastanucca jany pracavać pa miescy raźmierkavańnia dalej, zaležyć ad taho, ci zadavolić ich pamier zarobka, žyllo i kiraŭnik.Mahčyma, heta i jość klučavyja faktary, na jakija ŭ pieršuju čarhu varta źviarnuć uvahu, kab likvidavać deficyt śpiecyjalistaŭ.
Pra «dziaciej asfaltu» ŭ intervju «Biełhazietie» kazaŭ i hałoŭny vietdoktar Tałačynskaha rajona Barys Zakryžeŭski. Jon taksama kaža pra nieabchodnaść konkursu i pilnaha adboru, bo «na vieterynaraŭ iduć da 80% haradskich žycharoŭ, nie śviadomych usioj śpiecyfiki, da taho ž bolšaść ź ich — žančyny, jakim nie zaŭsiody pa siłach hety praca». Pry hetym jon padkreślivaje, što
na adtok kadraŭ upłyvajuć nie tolki niesuvymierna nizkija zarpłaty, ale i ciažkaja fiznahruzka.
Pra toje, čamu ź vioski biahuć maładyja śpiecyjalisty, karespandentu «NN» raskazała supracoŭnica adnaho ź sielhaspradpryjemstvaŭ Brestčyny, u jakim jana adpracoŭvaje dypłom. Jana vieterynar z vyšejšaj adukacyjaj, pierad hetym atrymała adpaviednuju prafiesiju ŭ siarednieśpiecyjalnaj navučalnaj ustanovie.
«Pieršaja i hałoŭnaja pryčyna takich uciokaŭ — niepavaha z boku kiraŭnictva. I nie tolki da nas, maładych śpiecyjalistaŭ, jakija tut — faktyčna nichto, a absalutna da ŭsich padnačalenych».Dziaŭčyna kaža, što ŭ jaje na pracy panuje poŭnaja abyjakavaść: źviarnucca pa dapamohu ŭ ciažkuju chvilinu niama da kaho, bo śpiecyjalistaŭ niama, a inšym da jaje prablem niama spravy. A praca i sapraŭdy nadzvyčaj ciažkaja.
Nie zadavalniaje jaje i pamier zarobku. «Nam abiacali, što z pačatku hoda pačniom atrymlivać bolš za miljon, ale nasamreč zarobak i da miljona nie daciahvaje».
Pobytavyja ŭmovy taksama vyklikajuć pytańni.
«Dom dali, tak. Ale na hetym — usio. Paliva treba narychtavać samastojna i za svoj košt. Pasprabujem zahavaryć pra heta z načalnikam, a jon u adkaz — heta nie naša prablema».
Dziaŭčyna ćviorda vyrašyła źjechać z hetaj haspadarki paśla adpracoŭki. Ale prafiesiju kidać nie źbirajecca, budzie šukać lepšaha miesca. «Nie dla taho ja atrymlivała vyšejšuju adukacyju».
Z kamientaroŭ na sb.by
Čamu nie chapaje śpiecyjalistaŭ sielskaj haspadarki? Dy tamu, što ŭsia sprava nie ŭ śpiecyjalistach, a ŭ materyjalnaj bazie sielskaj haspadarki, jakaja vielmi dalokaja ad daskanałaści ... Ujavicie maładoha śpiecyjalista, jaki pryjechaŭ pracavać na sielhaspradpryjemstva. Skažam, vieterynaram. Nahruzka na jaho — 600 hałoŭ bujnoj rahataj žyvioły. A heta i pryščepki, i ahlady. Ale jon ža ŭ razradzie hałoŭnych śpiecyjalistaŭ (paśla vietakademii). Jamu akramia bydła treba zajmacca i abkosam fiermaŭ, i žyviołami pryvatnych padvorkaŭ, i sačyć za maładniakom, i zajmacca zdačaj na miasakambinat, i pracaj ź miedpreparatami, i, akramia taho, być «adkaznym dziažurnym» u vychodnyja. Inšymi słovami, žyć jak na froncie, nie bačačy ni volnaha času, ni siamji ... Pra apłatu navat i razmova nie idzie. A pa televizary pakazvajuć śviaty horada, spartyŭnyja i inšyja, pakazvajuć adpačynak haradžan. A tut da łožka b dapaŭźci. I chto ž pahodzicca na takoje žyćcio? Tolki fanaty... A ich u naš čas stanovicca ŭsio mienš...
Kamientary