Музыка22

«Мне казалі, што я дурная і мне трэба ў спецшколу». 18-гадовая рокерка — пра дыслексію, падлеткаў і дэпрэсію

Ульяна Паўловіч — хіба не наймаладзейшая рокерка Беларусі: дзяўчына пачала спяваць у сваім гурце Atesta, калі ёй было ўсяго 13. Паралельна яна змагалася з дыслексіяй — і гэта зусім не проста. Пагутарылі з Уляй пра яе гісторыю і гурт.

«Думаеш: можа, я сапраўды дурная, не магу літаркі адрозніваць»

Ульяна спявае з 2018 года, тады ж і з'явіўся гурт Atesta. Яна ў гурце з першых дзён і называе сябе адной з яго арганізатарак: дзяўчына піша песні, часткова робіць аранжыроўкі. 

«У мяне тата займаецца музыкай ужо шмат гадоў, мае ў гэтым вялікі досвед. Мы жылі ва ўласным доме, і прыбудова да яго — наша ўласная студыя, яна ў бацькі ўжо даўно. Так што я проста была ў гэтай тусоўцы з дзяцінства і ў пэўны час пайшла спяваць.

Так склалася, што музыка была для мяне найбліжэйшая і найбольш зразумелая за ўсё астатняе».

Як узнік гурт? Спачатку Ульяна прапрацоўвала татаў матэрыял са старых малавядомых праектаў, а потым з’явіліся музыкі. Бацька дзяўчыны, Аляксей Паўловіч, на той час граў у металёвым гурце «Тарнада». Ён пачаў падпісваць музыкаў адтуль: маўляў, запішыце нам гітару, сыграйце з намі на канцэрце.

Потым з’явіліся ўласныя песні дзяўчыны. Гурту патрэбная была назва, і каманда ўзяла слова Atesta — гэта назва аднаго са старых праектаў Аляксея. Тата выступае разам з Ульянай. 

Чаму выбралі менавіта рок? «Мне здаецца, мая музыка больш падобная да індзі, а то і на поп-музыку, як бы я ні хацела ад гэтага адмовіцца. Ды і ўсё жыццё каля мяне быў рок — гэта нешта блізкае, зразумелае. Гэта цяпер я вучуся іншым стылям, нешта само нараджаецца ў мяне ў сэрцы», — тлумачыць Ульяна.

У школе Ульяна не была выдатніцай. І рэч не толькі ў музыцы, а ў тым, што ў дзяўчыны дыслексія — а з гэтым парушэннем няпроста вучыцца:

«Большасць маіх школьных настаўнікаў проста не ведала, што гэта такое. Калі я спрабавала ім патлумачыць, мне казалі, што я дурная і мне трэба ў спецшколу. Вельмі хутка зразумела, што нічога тлумачыць не трэба, буду проста хадзіць у школу і атрымоўваць свае двойкі. Тым больш час у мяне быў заняты музыкай, я вучылася спяваць, граць на гітары, пісаць, а хатняе заданне рабіла на перапынках. 

Дыслексія і дагэтуль перашкаджае жыццю. Калі я зразумела, што яна ў мяне ёсць, я ўсвядоміла, як з ёй трэба працаваць, а калі ты яе не ўсведамляеш, думаеш — можа, я сапраўды дурненькая, не магу літаркі адрозніваць. Па факце яны проста скачуць перад табой, словы блытаюцца. Калі я бачу слова, я яго не чытаю і не складаю з літарак, я яго проста дазнаюся. Словы, падобныя паміж сабой, я магу паблытаць».

Настаўнікі дзяўчыны доўгі час казалі ёй, што ў іх няма ніякай праграмы для дыслексікаў, што толькі ў спецшколе могуць дапамагчы Ульяне. Хоць такая сістэма адукацыі ёсць: там крыху іншыя заданні і сістэма праверкі ведаў.

Цяпер беларуска вучыцца ў польскай паліцэальнай школе і дзівіцца паважліваму стаўленню настаўнікаў, нягледзячы на яе дыслексію. 

І гэта вельмі важна, тлумачыць Ульяна: «Калі жывеш з дыслексіяй, пачынаеш не верыць у сябе, бо табе кажуць, што дыслексіі не існуе і ты проста дурная. А потым трапляеш у сітуацыю, дзе людзі ведаюць, што такое існуе і гэта нармалёва, і тады вучышся давяраць сваім адчуванням, думкам, нават проста вачам. З аднаго боку, дыслексія — гэта вельмі непрыемна і цяжка, а з іншага — цікавы досвед, калі ён ужо перажыты і ў ім ужо не знаходзішся».

«Пад’ехаў незнаёмы мужчына ў чорным, сфатаграваў дом і сцяг»

2020 год пачынаўся для гурта добра, і здавалася, што гэта час росту. А потым здарыліся пандэмія, выбары і пратэсты ў Беларусі, і выступаць камандзе стала значна цяжэй. Складаней стала атрымаць гастрольнае пасведчанне, паменшала клубаў, дзе можна выступаць, ды і проста ўзнік фактар небяспекі.

«Пасля 2020-га былі канцэрты, ад якіх мы адмаўляліся, бо разумелі, што можам з гэтага канцэрта з’ехаць у аўтазаку, гэта для нас небяспечна. Давялося выступаць падпольна, канцэртаў стала менш — напрыклад, мы ладзілі дваравыя выступы ў Зацані, дзе я жыла.

У Беларусі пасля 2020-га стала так: калі ты недзе выстрэльваеш, на цябе звяртаюць увагу не толькі слухачы, але і мянты. Ты бачыш, што не ва ўсіх пабліках цяпер можна даваць рэкламу, не з усімі гуртамі спяваць, бо да іх на канцэрт прыйдзе мент, і калі гэта вельмі бачны гурт, ніхто не ведае, што з гэтага выйдзе. Зніклі амаль што ўсе фестывалі, а на тыя, што засталіся, нас не бралі. Мы маглі толькі выступаць у клубах накшталт «Графіці» або TNT, а на такія канцэрты прыходзіць толькі твая аўдыторыя», — згадвае Ульяна.

А потым сям’я стала заўважаць, што імі цікавяцца ўлады. На доме Паўловічаў вісеў бел-чырвона-белы сцяг, і аднойчы, калі ўнутры нікога не было, да хаты пад’ехаў незнаёмы мужчына ў чорным, падобны да ціхара. Ён сфатаграваў дом і сцяг ды павартаваў крыху ля плота.

Потым ва Ульяны ўзніклі праблемы ў школе — не толькі праз гурт, але і з-за яе пазіцыі: «У беларускіх школах ёсць такая «школа актыўнага грамадзяніна». То-бок да нас раз на паўгода прыязджаў дзядзечка і распавядаў, які Уладзімір Пуцін малайчынка і што Расія — наш сябар, а ўсе палякі і католікі — свалата. Амаль што ўся мая паралель была апазіцыйна настроеная, і ў яго першы прыезд мы з ім паразмаўлялі са свайго пункту гледжання, і я тады была ў першых шэрагах. Наступны раз, калі ён прыязджаў, мяне на яго выступ не пусцілі». 

Калі дзяўчына скончыла 11 класаў, трэба было здаваць іспыты, і яна мусіла выбіраць паміж экзаменам па рускай ці беларускай мове. З усёй паралелі Ульяна адзіная выбрала беларускую мову, і план іспыту рабілі пад яе — педагогі не былі ад гэтага ў захапленні. Яшчэ за паўгода да іспыту яны пачалі ўпрошваць дзяўчыну: маўляў, ну ты ж разумееш, давай зменім мову. 

Калі Ульяна скончыла школу, яна пачала рыхтавацца да ўступных іспытаў у Акадэмію мастацтваў, якія здала добра, але для паступлення гэтага не хапіла. Ёй прапаноўвалі працу ў кавярні, куды ходзяць толькі сілавікі — не тое, да чаго імкнулася дзяўчына.

У бацькоў Ульяны быў уласны бізнэс — яны прадавалі тавары для дзіцячай творчасці, працавалі ў невялікіх павільёнах. Маці дзяўчыны не падоўжылі арэнду аднаго з іх, і Ульяна ўпэўненая, што гэта звязанае з дзейнасцю гурта.

Спланаваць ад'езд было складана: у Беларусі сям’я мела вялікі дом, двух сабакаў, трох катоў, папугая і акварыум. 

2 верасня 2022-га Ульяна з бацькам пакінулі Беларусь: «Нам прапанавалі ехаць на фестываль «Грай», і мы хутка пагадзіліся. У нас з татам было па гітары і па скрыні з працоўнымі рэчамі — ноўтбук, прылады для гітары, шнуры. Таксама мы мелі па заплечніку ўласных рэчаў, збіраліся на дзень-два, і ўжо ў аўтобусе зразумелі, што будзем у Польшчы купляць новыя рэчы. Проста пабачылі, па якіх пабліках ідзе рэклама фестывалю, то-бок на 90% па экстрэмісцкіх.

Пазней маці таксама з’ехала з Беларусі разам з сабакамі і катом. А мы ўжо тады ў аўтобусе зразумелі, што калі мы вернемся ў Беларусь, нас недзе забяруць, невядома толькі, ці паспеем даехаць дадому». 

Цяпер Паўловічы жывуць ля Варшавы і робяць далей сваю музыку. У гурта ёсць некалькі песень з правакацыйнымі для ўлады тэкстамі. Але Ульяна не згодная, што яе песні можна назваць пратэснымі — пратэст у іх ёсць, але гэта не тое, на чым пабудаваная ўся яе творчасць: ёсць песні і пра каханне, і пра надзею, і пра свабоду, і пра зялёныя дрэвы.

«Прачыналася, ела, працавала і засынала, не мела часу і сіл на творчасць»

Як гэта — эміграваць у 17? «Першыя паўгода ў Польшчы ў мяне была дэпрэсія. У Беларусі акрамя сябровак, родных, сабак і дома застаўся мой гурт, і гэта быў мой самы вялікі боль. Пераехалі мы з татам, пераехала гітара і ноўтбук, у якім усё было, але тагачасны склад гурта застаўся ў Беларусі. Гэта была сапраўдная сям’я, часам да нас падыходзілі людзі і пыталіся, ці мы з музыкамі сваякі. 

Мая кроўная сям’я вялікая, але не з усімі сваякамі я размаўляю, лічу гэта нармальным выбарам. А вось Atesta — тая сям’я, якую я абрала, самыя блізкія для мяне людзі, і тады яны засталіся ў небяспецы, бо мы з’ехалі з не найлепшым бэкграундам», — перажывае Ульяна.

У нейкі момант дзяўчына злавіла сябе на думцы, што быццам памерла. Яна кантактавала праз тэлеграм з сяброўкай і музыкамі з гурту, але гэта ўсё адчувалася так, быццам яе аплакваюць. 

Ульяна засталася адна — яе бацька з’ехаў па працы, удзельнічаў у вялікіх турах. У дзяўчыны не было сяброў, з якімі можна было б пабачыцца афлайн, не было вучобы, яна нічога не рабіла і сядзела падоўгу дома. Беларуска знайшла працу на медычным складзе, але хутка сышла адтуль, бо на працы ў яе пачаліся панічныя атакі.

Дзяўчына згадвае той цяжкі час: «Прачыналася, ела, працавала і засынала, не мела часу і сіл на творчасць, на кантакт з беларускімі знаёмымі, бо калі я прачыналася, яны ўжо спалі. Дапрацавала на складзе да канца выпрабавальнага тэрміну і сышла адтуль. Гэта не было вартае ніякіх грошаў, ды і мне ёсць, чым займацца, акрамя працы. Толькі працаваць і спаць — гэта ўвогуле не мой стыль жыцця, не разумею, як можна так жыць.

Было цяжка, і, напэўна, трэба было прымаць меры, але я выплыла з гэтага сама. Ужо не буду сябе адчуваць так, як адчувала да пераезду, але я ўсё ж такі вырасла з гэтага, ды і цяпер я не такое дзіцё, як тады». 

Асобная гісторыя — тое, як у эміграцыі знаходзіць новых сяброў. Ульяна згадвае, што часам ёй пісалі і запрашалі сустрэцца. А яна, хаця і было самотна, знаходзіла падставу не адкрывацца людзям: маўляў, мне трэба галаву памыць, у мяне шкарпэткі не высахлі. Гэта, упэўнена дзяўчына, не тое, што павінна стрымліваць ад знаёмстваў з новымі людзьмі. 

Рэч і ў страхах: «Думала, што зараз я пазнаёмлюся з новымі людзьмі і трэба будзе з імі развітвацца, бо так усё ў маім жыцці адбываецца. Прыдумвала сабе прычыны, чаму я не павінна ні знаёміцца з кімсьці новым, ні заводзіць новыя сяброўскія адносіны. Лепш я пачакаю, можа, прыедуць старыя знаёмыя і я ўсё перажыву, а калі не перажыву, дык і добра. Так з сабой ніколі нельга рабіць».

Выбрацца з дэпрэсіі дапамог гурт: з Мінска прыехаў бубнач Atesta, знайшоўся новы гітарыст і пачаліся рэпетыцыі, як раней. Таксама Ульяна знайшла новую працу — цяпер яна грумерка, то-бок цырульніца для сабак.

«Калі што, няхай усё гарыць сінім полымем, я пайду тусавацца!»

Адной з праблем эмігрантаў-падлеткаў спявачка лічыць абясцэньванне ўласных праблем — як ад іншых людзей, так і са свайго боку, калі ты не разумееш, што табе таксама можа быць дрэнна: «Адразу сыходжу з кампаній, дзе абясцэньваюць, бо не хачу тлумачыць, што ў мяне не так, і не лічу, што людзі могуць мяне зразумець — калі б яны маглі, яны б так не казалі. Але я сама часам упадаю у такі стан, гляджу на сваіх знаёмых — а ім трэба і за кватэру заплаціць, і дзяцей накарміць, дарослае жыццё.

Проста сама часам забываю, што маё адчуванне сусвету не такое, як у іншых людзей. Наогул у 17-18 гадоў свет успрымаецца не так, як у 30-40. Ёсць іншыя праблемы, але і іншая эмацыйная ўстойлівасць. І калі насамрэч ёсць праблемы, лепш іх прыняць, чым чуць ад кагосьці, што яны нявартыя ўвагі». 

Atesta прыняла ўдзел у ліпеньскім марафоне салідарнасці з палітвязнямі, і за гэта Ульяна аказалася падазраванай у крымінальнай справе. Афіцыйна дзяўчыну абвінавачваюць у «фінансаванні экстрэмісцкай дзейнасці». Беларуска ўсміхаецца — на крыміналку адрэагавала з радасцю: «Калі на мяне заводзяць крымінальную справу, значыць, я раблю ўсё правільна і мяне заўважылі і баяцца. Дык супер, вось ён — вынік маёй працы! Вяртацца ў Беларусь я [ўсё роўна] не планавала. Ёсць страх, што мая крымінальная справа можа камусьці нашкодзіць, але тое, што на мяне ёсць справа — добры знак».

У пачатку лістапада Atesta прадставіла кліп «Дзьмухаўцы» — пра беларускіх падлеткаў-эмігрантаў. Ульяна ўпэўненая: гэтыя дзеці хочуць вярнуцца ў Беларусь. На думку дзяўчыны, іх лёс — гэта хутчэй лёс людзей, якія да апошняга будуць стаяць за сваю мову, культуру, і нават хадзіць на канцэрты старых музыкаў, бо гэта частка культуры.

Наказ ад Ульяны — варта не забываць, што трэба працягваць жыць нават у эміграцыі і цяжкія часы: «Бывае, гэта вылятае з галавы, асабліва калі ты шмат працуеш або мусіш займацца дакументамі. У маёй маці такі перыяд цяпер, што яна жыве ў рытме праца-крама-дом, і гэта цяжка. Трэба, каб каля цябе былі людзі, і ты сам разумеў: калі што, няхай усё гарыць сінім полымем, я пайду тусавацца! Бо ў гэтым жыццё, у тусоўках — новыя людзі, якія ў маім выпадку разам са старымі знаёмымі выцягнулі мяне.

Толькі калі ты пачнеш імкнуцца да таго, каб жыць і насалоджвацца жыццём, толькі тады ты вернешся ў тое камунікатыўнае поле, якое ў цябе было. Ні ў якім выпадку нельга адгароджвацца ад людзей, і наўрад ці да цябе будуць проста так цягнуцца людзі, цягніся да іх сам, і тады яны будуць магніціцца». 

«Наша Нiва» — бастыён беларушчыны

ПАДТРЫМАЦЬ

«Былых панкаў не бывае». Плэйліст блогеркі Лізы Ветравай

«Не заўжды». Спявак Vinsent прэзентаваў кранальную песню пра вяртанне дадому

Топ беларускіх артыстаў, каго слухаюць у Spotify

Каментары2

  • Малойчык
    25.12.2023
    Будучая суперзорка з вялікай перспектывай
  • Ноўнэйм
    26.12.2023
    Посьпехаў, Ульяна!

Прапагандысты заявілі пра разгром сеткі салідарнасці і арышт яе ўдзельнікаў10

Прапагандысты заявілі пра разгром сеткі салідарнасці і арышт яе ўдзельнікаў

Усе навіны →
Усе навіны

Больш за 100 сайтаў за 12 хвілін. Hoster.by расказаў пра масавую атаку на беларускія сайты

Вольга Лойка: Усё ідзе да таго, што Беларусь не давядзецца далучаць сілай — яна сама ўпадзе ў рукі Расіі15

У Беларусі ловяць усё больш нарказакладчыкаў з Расіі1

Расійскі анархіст атрымаў 16 гадоў калоніі і скончыў жыццё самагубствам у той жа дзень

Пільны рыэлтар у Мінску пераканаў пенсіянерку не прадаваць кватэру махлярам1

Расійскі вайсковец, які атрымаў тыдзень адпачынку, сустрэўся з сям'ёй, зарэзаў дачку і пакончыў з сабой8

Муж палітзняволенай журналісткі Слаўнікавай дзякуе Лукашэнку і крытыкуе Ціханоўскую22

У Лошыцкай сядзібе ў суботу пройдзе баль па матывах «Дзікага палявання караля Стаха»3

Памёр шматгадовы намеснік начальніка міліцыі Салігорска. Яму было 49 гадоў5

больш чытаных навін
больш лайканых навін

Прапагандысты заявілі пра разгром сеткі салідарнасці і арышт яе ўдзельнікаў10

Прапагандысты заявілі пра разгром сеткі салідарнасці і арышт яе ўдзельнікаў

Галоўнае
Усе навіны →