Prastytucyja — instytut, aŭtar jakoha — mužčyna. Benedykt XVI patrabuje delehalizacyi prastytucyi, bo vieryć, što heta paźbiežnaje zło. Jak jaho papiaredniki vieryli ŭ paźbiežnaść pryhonu ci rabstva.
Piša Piotra Rudkoŭski OP.
«Mužčyny — kabiali. Dziarbań ich biaz žalu. Asabliva starych kazłoŭ. Zachočuć takuju lalu — raskašelacca», — pavučała Śvieta svaju siabroŭku ŭ mini-apaviadańni Leanida Kałodziežnaha «Plečavaja».
«Plečavaja» — adzin z seryi «abrazkoŭ» Kałodziežnaha, sabranych pad nazvaj «Šramy na sercy» i apublikavanych koliś u «LiMie».
Prastytucyja — heta isny «šnar na sercy» i vyklik dla kalektyŭnaha sumleńnia siońniašnich hramadztvaŭ. «Sučasnaja forma rabstva» — hetak nazvana prastytucyja ŭ vatykanskim kamunikacie, jaki staŭsia padahulnieńniem sympozijumu, praviedzienaha niadaŭna rymskaju kuryjaj pad patranatam papy Benedykta XVI. U zhadanym kamunikacie majecca taksama zaklik da ŭradaŭ krain śvietu pryniać admysłovyja zakony, karajučyja za naviedvańnie prastytutak.
Što aznačajuć sympozijum i kamunikat? Možna lohkaju rukoj nadać hetaj padziei čysta palityčnuju interpretacyju (niekatoryja mas-medyja tak i robiać): voś pryjšoŭ da ŭłady «žalezny kardynał», zaciaty kanservatar, i voś jaho pieršyja kroki — zamacavać kanservatyŭna-chryścijanskuju etyku ŭ śvieckich hramadztvach z dapamohaj dziaržaŭnych instytutaŭ. Chtości pry žadańni moh by nazvać heta «etyčnym imperyjalizmam» abo navat «nastupam inkvizycyi» na volny śviet. Pasprabujma ž, adnak, raskryć etyčnyja, antrapalahičnyja dy tealahičnyja akaličnaści hetaha «nastupu».
1. Tealohija cieła. Heta — adzin z abšaraŭ tealohii, jakomu pamierły Jan Pavał II nadavaŭ šmat uvahi. Cieła nierazryŭna źviazana z dušoju, złučana ź joj «na dobraje i złoje». Mienavita hetaja antydualistyčnaja akaličnaść (adychod ad supraćpastaŭleńnia dušy i cieła) i jość adnoj ź pieradumoŭ dla taho, kab supraćpastavicca prastytucyi. «Čałaviek — heta nia lalka, što składziena ź dźviuch pałovak, i duch jahony hetaksama cialesny, jak i cieła — aduchoŭlena», — pad hetymi słovami Jurja Rurykava, aŭtara «Trioch vlečienij», Karal Vajtyła — Jan Pavał II — peŭna abieruč padpisaŭsia b i dadaŭ, što abaim — dušy i ciełu — nakanavana złučycca paśla paŭsiudnaha źmiortvychpaŭstańnia i być razam viečna. Tamu kali cieła pradajecca, to i duša pradajecca. (Na hruncie dualizmu — ci to ŭ versii Dekarta, ci ŭ versii Hehiela — možna niejak apraŭdać prastytucyju: kali cieła addadziena ŭ rabstva mužčynskaj žadoby, duša moža zastacca śvietłaj i nieparušnaj. Voś ža duša nasamreč taksama «ŭciahnuta» ŭ hety haniebny handal. Prynižeńnie žančyny adbyvajecca na lubym uzroŭni — i duchoŭnym, i psychičnym, i cialesnym.)
2. Ordo amoris (dakł. «paradak kachańnia»). Specyfika kachańnia ŭ tym, što jano praduhledžvaje: a) poŭny dar z samoha siabie; b) płodnaść. Kachańnie — heta ŭzajemny dar, prastytucyja — uzajemnyja pretenzii, patrabavańni. Pryjarytet kachańnia — davać, adorvać, pryjarytet prastytucyi — biezabličnyja, biezymiennyja, biezasabovyja adnosiny. «Hałoŭnaje — valutaj zašamaciš», jak kaža Śvieta siabroŭcy ŭ cytavanym abrazku Kałodziežnaha. Strata cieła i dušy, defarmacyja pačućciaŭ, stały hvałt nad saboj — voś sutnaść prastytucyi.
3. Učałaviečańnie seksu. Niama inšaha sposabu ŭčałaviečyć seks, jak tolki praz kachańnie. Cikava skazaŭ adzin słynny psychijatar, Roła Mej: «Eras ad nas uciakaje, a seks efektyŭna spryjaje hetamu». Voś jak: seks moža stacca voraham erotyki, i hetak faktyčna adbyvajecca, kali jon źviedzieny da žyviolnaha ŭzroŭniu. Źviary nia viedajuć, što takoje eras. Prastytucyja admaŭlaje erotyku i defarmuje seks, zvodzić jaho da zvyčajnaj i banalnaj chimičnaj reakcyi.
4. Vyzvaleńnie žančyny. «Mužčyna-anioł, apantany žančynaj-demanam», — takoje myśleńnie jaskrava prasočvajecca jak u hreckich filozafaŭ, tak i ŭ knihach Staroha zapavietu. «Chto z vas biez hrachu, chaj pieršy kinie ŭ jaje kamień», — niečakana kaža Chrystos hrupie fanatyčnych mužčynaŭ, hatovych ukamienavać złoŭlenuju «na haračym učynku». «Fanatyčnych» — heta ź siońniašniaj perspektyvy tak možna skazać, a ŭ tyja dalokija časy ich pavodziny byli, badaj, całkam «pravilnyja». Ale Nastaŭnik z Halilei ŭžo ŭ tyja dalokija časy radykalna mianiaje maralny dyskurs. «Chto z vas biez hrachu» — biaz hetaha hrachu? Prastytucyja — heta instytut, aŭtaram jakoha, akazvajecca, jość mužčyna, a žančyna — usiaho tolki vykanaŭcam.
U śviatle sfarmulavanych zaŭvah (1, 2, 3, 4) možam hlanuć na zhadany sympozijum i zaklučny kamunikat jak na častku maralna-relihijnaje misii, jakuju ŭskłaŭ na carkvu Isus Chrystos. Niama padstaŭ, kab razhladać heta jak «pravy revanš» kanservatyŭnaha kryła Katalickaje carkvy. A kali ŭžo i prymianiać palitalahičnyja katehoryi, to hety krok Benedykta XVI možna biesprablemna kvalifikavać i jak prajavu «levaliberalnaje» palityki! «Levaja» — bo skiravana na abaronu słabiejšaha (varta ŭvahi, što ŭ kamunikacie pastulujecca karać nie žančyn-prastytutak, a mužčynaŭ-klijentaŭ). «Liberalny» — bo za hetym staić etyka persanalizmu («čałaviek — najvyšejšaja kaštoŭnaść» u procivahu inšym pryncypam: «instynkt — najvyšejšaja kaštoŭnaść» abo «valuta — najvyšejšaja kaštoŭnaść»).
Možna, adnak, spasłacca na veberaŭskuju hramadzka-etyčnuju refleksiju i zapytacca, ci nie biare tut «etyka pierakanańniaŭ» vierch nad «etykaj adkaznaści». Ci nie pryviadzie poŭnaja delehalizacyja prastytucyi da roskvitu padpolnaha handlu žanočym ciełam? Maŭlaŭ, lehalnuju pratytucyju lahčej uziać pad kantrol i takim čynam, prynamsi, załahodzić formy ekspluatacyi? Mo jakraz lehalizacyja prastytucyi — prajava «etyki adkaznaści», u procivahu «etycy pierakanańniaŭ», sutnaść jakoj — vyklučna paćviardžeńnie vyznavanaje maralnaje normy, nie zvažajučy na vyniki?
Na maju dumku, prastytucyja, hetaksama jak narkabiznes, — heta dastatkova destruktyŭnaja źjava, kab być pa-za ŭzroŭniem hramadzkaj talerancyi. Inakš kažučy, «patencyjał zła» lehalizacyi prastytucyi našmat bolšy, čymsia «patencyjał zła» jaje delehalizacyi. Šmat, adnak, zaležyć ad taho, ci my siońnia vierym, što prastytucyja — heta ŭsio ž «paźbiežnaje» zło, hetaksama jak koliś vieryli našy papiaredniki, što možna paźbiehnuć masavaj halečy, admovicca ad instytutu pryhonnaha prava i pieraadoleć niepiśmiennaść nižejšych słajoŭ, choć jašče paru stahodździaŭ nazad heta zdavałasia niemahčymym.
Kamientary