Płanietołahi znajšli pryčynu taho, što Ziamla nie Vieniera
U nas moh by być piakielny parnik płanietarnych maštabaŭ.
Umovy farmavańnia Ziamli i jaje susiedki Vieniery byli davoli padobnyja, a adlehłaść miž imi nie takaja i vialikaja. Płanietołahi ŭ novym daśledavańni, apublikavanym u časopisie Nature Geoscience, nazvali pryčynu, praź jakuju adna z płaniet pieratvaryłasia ŭ sapraŭdnaje piekła.
Atmaśfiera Vieniery maje tempieraturu kala 462°C i składajecca zbolšaha z vuhlakisłaha hazu, na pavierchni amal niama vady, zatoje jość bieźlič vułkanaŭ. Navukoŭcy kažuć, joj prosta nie paščaściła być abstralanaj asteroidami ci sutyknucca sa spadarožnikam.
Amierykana-kanadskaja hrupa daśledčykaŭ praanalizavała izatopny skład mantyi Ziamli i znajšła zamała niekatorych redkaziamielnych mietałaŭ, ułaścivych asteroidam-chandrytam, «budmateryjałam» płaniet. Častka kolišniaj materyi Ziamli, nasyčanaj radyjeaktyŭnymi elemientami, što dali b hetyja izatopy, niekudy źnikła.
Raźliki pakazali, što masiravany abstreł asteroidami albo sutyknieńnie z hipatetyčnaj płanietaj Teja (heta adna z teoryj ab pachodžańni Miesiaca), što źnieśli častku pieršasnaj materyi Ziamli, dali cikavyja efiekty.
«Vybivańnie» ź Ziamli pieršasnaj materyi achaładziła płanietu na pačatku jaje isnavańnia dy zapuściła tektaničnyja pracesy. Tektonika ŭ svaju čarhu jašče bolš achaładziła płanietu: lišniaja enierhija traciłasia na ruch plit i vybivałasia vonki praz vyviaržeńni vułkanaŭ.
Vieniery nie «paščaściła» być pad takim abstrełam: ciepłynia ŭ joj doŭha nazapašvałasia, kab zatym vyrvacca maštabnymi vyviaržeńniami vułkanaŭ pa ŭsioj pavierchni. Vułkany vykinuli ŭ atmaśfieru bahata siery i vuhlekisłaty, što stvaryła značny parnikovy efiekt. Vieniera ciapier maje samuju ščylnuju atmaśfieru siarod viadomych čałavieku ziemlepadobnych płaniet, atmaśfierny cisk u ledź nie 100 raz vyšejšy za ziamny.
Pavodle raniejšych hipotez, na Vieniery niekali mahła navat być vada (choć cełyja akijany), ale «razahretaja» płanieta vyparyła jaje ŭ atmaśfieru, a praz słaboje mahnitnaje pole nie ŭtrymała — vadu źniesła soniečnym vietram, atmaśfiera Vieniery dahetul hublaje vadarod i kisłarod.
Tak ci inačaj, kali b nie parnikovy efiekt, Vieniera mieła b tempieraturu pavierchni ŭsiaho kala 80°C — pry takoj lohka mahło b uźniknuć arhaničnaje žyćcio.
Dakładnaje vyznačeńnie pryčyny ŭźniknieńnia takoha efiektu dapamoža zvuzić śpis kandydataŭ u prydatnyja dla čałavieka ekzapłaniety.
Kamientary