Baraćba z parnikovym efiektam: u Isłandyi navučylisia pieratvarać vuhlakisły haz u minierał
Vuhlakisły haz, jaki ŭvachodzić u skład parnikovaha hazu, možna zapampavać ŭ padziemnyja śvidraviny, dzie jon pieratvorycca ŭ karbanaty.
Miesca praviadzieńnia ekśpierymientu ŭ Isłandyi / Juerg Matter/Science
Ekśpierymient praviali niepadalok ad hieatermalnaj elektrastancyi Chedlischejdzi ŭ Isłandyi. Mižnarodnaja hrupa daśledčykaŭ u ramkach prajekta Carbfix zakačała tony vuhlakisłaha hazu pad ziamlu. Za 2 hady jon pieratvaryŭsia ŭ pryrodnyja minierały. Pra heta sa spasyłkaj na The Guardian piša «Novoje vriemia».
Udzielniki prajektu źmiašali 230 ton SO2 z vadoj i zapampavali atrymany rastvor u śvidravinu hłybinioj 400—500 mietraŭ. Pad ziamloj haz ustupiŭ u reakcyju z bazaltavaj parodaj, što pryviało da farmiravańnia karbanataŭ (pryrodnych minierałaŭ).
«Nam treba niejak zmahacca z pavyšeńniem uzroŭniu škodnych vykidaŭ, a pieratvarać ich u kamień, značyć stvarać pastajannaje schovišča», — raspaviadaje Jurh Mater z Ssaŭthiemptanskaha ŭniviersiteta ŭ Vialikabrytanii.
Daśledčyki śćviardžajuć, što za dva hady prykładna 95% SO2 pieratvaryłasia ŭ karbanaty. Takaja chutkaść uraziła navukoŭcaŭ, jakija mierkavali, što hety praces zojmie sotni ci navat tysiačy hadoŭ.
«Heta byŭ vielizarny siurpryz dla ŭsich udzielnikaŭ prajekta, — kaža Mater. — My padumali: «Uch ty! Heta vielmi chutka»».
Navukoŭcy miarkujuć, što prydumanaja imi technika pazbaŭleńnia ad SO2 moža znajści prymianieńnie nie tolki ŭ Isłandyi, pakolki bazaltavaja paroda šyroka raspaŭsiudžanaja ŭ śviecie.
«U budučyni my možam vykarystoŭvać hety mietad na elektrastancyjach u tych miescach, dzie šmat bazaltu, a takich miescaŭ davoli šmat», — ličyć Marcin Stut z Kałumbijskaha ŭniviersiteta, jaki taksama ŭdzielničaŭ u prajekcie.
Adzinym niedachopam novaha mietadu źjaŭlajecca toje, što dla jaho patrabujecca šmat vady: na kožnuju tonu SO2 patrebna 25 ton vady. Adnak pa słovach Matera, u pracesie moža vykarystoŭvacca marskaja vada, i, pa mienšaj miery, na prybiarežnych učastkach prablemy ŭ jaje niedachopie nie budzie.
Pieršy pośpiech pryvioŭ da pašyreńnia maštabu prajekta. Ciapier jaho aŭtary płanujuć prybirać pad ziamlu pa 10000 ton SO2 štohod. Jany taksama źbirajucca vykarystoŭvać svoj mietad, kab pazbaŭlacca ad sieravadarodu.
Kamientary