Byłaja palitźniavolenaja Hanna Kurys: Ja płakała, bo mnie nie dali ni z kim pa-ludsku raźvitacca

Sama Hanna kaža, što apynułasia za kratami «za toje, što vajnu nazvała vajnoj», a svajo vyzvaleńnie ŭspaminaje jak načny padjom, kajdanki i darohu ŭ nieviadomaść — biez mahčymaści raźvitacca, paviedamlaje «Biełsat».

— Hanna, raskažycie krychu pra siabie.

— Mnie 23 hady, ja z Baranavičaŭ. Vučyłasia ŭ Baranavickim dziaržaŭnym univiersitecie na śpiecyjalnaści «vykładańnie sučasnych zamiežnych moŭ» — pavinna była stać vykładčycaj anhlijskaj. 

— Na jakim vy byli kursie, kali vas zabrali?

— Na trecim.

— Vas sudzili pavodle čatyroch artykułaŭ. Pa jakich?

— Art. 370 (ździek ź dziaržaŭnych simvałaŭ), art. 368 (abraza Alaksandra Łukašenki), art. 130 (raspalvańnie varožaści) i art. 369‑1 (dyskredytacyja Biełarusi). 9 śniežnia 2024 hoda mnie vynieśli prysud — dva hady.

Pavialičyć

— Jak vas zatrymali?

— Usio pačałosia z administracyjnaha aryštu. Da mianie pryjechali prosta dadomu ludzi ŭ cyvilnym ź milicyi, i skazali, što ja pavinna adpravicca ź imi ŭ HUUS «litaralna na paru słoŭ». Ja była sonnaja, naohuł nie mahła zrazumieć — chto hetyja ludzi, čamu ja pavinna jechać u milicyju i hetak dalej.

U milicyi ŭ mianie zabrali telefon, znajšli niejkuju vyjavu, skazali, što heta administracyjny artykuł i pasadzili ŭ štrafny izalatar. Potym byŭ sud, mnie dali 10 dzion aryštu.

Ale pakolki jany ŭ mianie zabrali telefon, to ŭ hetym telefonie jany ŭžo znajšli ŭsio, što chacieli — na ŭsie maje čatyry kryminalnyja artykuły. Zajšli ŭ moj archiŭ historyi ŭ Instagram. To-bok usie maje «ekstremisckija materyjały» byli nie ŭ adkrytym dostupie na staroncy, ale byli ŭ archivie.

U pryncypie možna skazać, što ja sieła za toje, što vajnu nazvała vajnoj.

Pavialičyć

— Jak prachodziŭ praces vašaha «vyzvaleńnia»?

— Da mianie pryjšli apoŭnačy. Ja spakojna spała, pačuła, niešta niechta šumić u našaj siekcyi. Raspluščvaju vočy, baču našaha apieratyŭnaha kuratara i jašče adnaho supracoŭnika kałonii. Jon śviecić mnie lichtarykam u tvar i na maju birku na łožku. Potym kaža: «Źbirajsia, idzieš dadomu». Ja dumaju: što? Što adbyvajecca naohuł? Jon kaža: «Heta nie žart, źbiraj usie rečy i vychodź u kalidor».

Ja ŭstaju, mianie prosta trasie, ja prosta nie vieru ŭ toje, što adbyvajecca. Razam sa mnoj byli jašče dźvie žančyny, nas adviali ŭ karancinnaje pamiaškańnie. Zabrali ŭ nas formiennaje adzieńnie, nahrudnyja birki parezali i vykinuli. Ranicaj pryjšoŭ namieśnik načalnika pa apieratyŭnaj pracy. Jon skazaŭ, što nas, chutčej za ŭsio, vyviezuć. I dadaŭ: «Kali pryjedziecie, na vas nakinuć hetyja BČB-šnyja anučy. Nie paddavajciesia. Zrabicie pravilny vybar».

Potym nas zakavali ŭ kajdanki, pasadzili ŭ aŭtobus i my prosta pajechali ŭ nieviadomaść.

Pa darozie ja płakała, čym ździŭlała supravadžalnikaŭ — ciabie ž vyzvalajuć, što ty ravieš? Ale ja płakała, bo mnie nie dali ni z kim pa-ludsku raźvitacca.

Pryvieźli na niejkuju pustku, źniali kajdanki, potym paprasili vyciahnuć ruki i prosta zamatali ich skotčam. Ščyra kažučy, milhanuła dumka, što mianie prosta rasstralajuć tut i ŭsio. Ale nas pierasadzili ŭ inšy aŭtobus.

— Kali vy daviedalisia, što vas viazuć mienavita va Ukrainu?

— Kali ŭbačyli tabličku «Sardečna zaprašajem va Ukrainu».

— Vy niekalki dzion praviali ŭ Čarnihavie. Jak heta — być u krainie, dzie idzie vajna?

— Ja adčuła paćviardžeńnie taho, što siadžu za praŭdu. Za toje, što nazvała vajnu vajnoj. I samaje dziŭnaje — u krainie, dzie idzie vajna, ja adčuvała siabie ŭ bolšaj biaśpiecy, čym u krainie z «mirnym niebam».

Tam było čałaviečaje staŭleńnie, padtrymka. Heta byli vielmi dziŭnyja adčuvańni.

Nas «vyzvalili» 13 śniežnia, a 15‑ha ŭ mianie byŭ dzień naradžeńnia. I vałanciory padnieśli mnie tort. Heta było niečakana i vielmi pryjemna. Ahułam staŭleńnie da nas było vielmi dobrym.

Pavialičyć

— Raskažycie pra kałoniju. Jakija tam umovy?

— Pra heta možna raspaviadać hadzinami. U 13‑m atradzie, dzie była ja, byli dobryja bytavyja ŭmovy — kuchnia, santechnika, dušavyja. U inšych atradach časta navat prybiralniaŭ narmalnych niama — prosta dzirka ŭ padłozie. U 21‑m stahodździ — prosta dzirka ŭ padłozie. Što tyčycca staŭleńnia z boku administracyi, jano było roznym. Niekatoryja staralisia pavodzić siabie niejtralna, ale byli i tyja, chto padkusvaŭ pastajanna — maładaja, darevalucyjanieryłasia?

— Jak składvalisia adnosiny ź inšymi źniavolenymi?

— U atradzie ŭ nas była strohaja načalnica, tamu atmaśfiera była spakojnaja. Ale, viadoma, vielmi šmat palitviaźniaŭ — Kacia Andrejeva, Lena Malinoŭskaja i inšyja.

— Kali paraŭnoŭvać IČU, SIZA i kałoniju, dzie daviałosia ciažej za ŭsio?

— Napeŭna, u SIZA — ja była i ŭ bieraściejskim, i ŭ baranavickim. U bieraściejskim praktyčna adsutničała mieddapamoha, i mnie z maimi prablemami sa zdaroŭjem było ciažka, ale niekatorym było jašče horš. Dziaŭčyna z pazamatačnaj ciažarnaściu ledź nie syšła kryvioj, joj nie akazvali miedyčnuju dapamohu i admaŭlalisia vyklikać chutkuju.

Ale naohuł, kožnaje ź miescaŭ źniavoleńnia — heta maleńki filijał piekła. Naprykład, u IČU ŭ Baranavičach, dzie ja adbyvała «sutki», ja spała ŭ lohkim kambiniezonie na padłozie. Vielmi choładna, batarei nie hrejuć, vady haračaj niama. Pieradaču ź ciopłym adzieńniem nie pieradali. Na dziasiaty dzień mnie stała drenna, ja stała zadychacca, mianie zabrali na chutkaj u lakarniu. A potym pryvieźli nazad, dabyvać niekalki hadzin aryštu.

U kałonii žudasnyja ŭmovy na fabrycy.

— Ciapier vy ŭ Vilni. Dzie vy žyviacie?

— Mnie źniali žyllo ŭ kalivinhu. Ujaŭlajecie, ja žyvu adna. Paśla paŭtara hoda, praviedzienaha ŭ źniavoleńni, kali ty pastajanna pobač z kimści, heta znoŭ ža vielmi dziŭnyja adčuvańni.

— Chto ŭ vas zastaŭsia ŭ Biełarusi?

— U mianie składanaja situacyja napraŭdu, tamu što ŭ mianie jość i mama, i tata, i brat małodšy, babula. Ale kamunikuju ja tolki z bratam i z tatam. Tamu što mama ŭ mianie… nie viedaju, jana vielmi baicca, napeŭna, naohuł usioj hetaj situacyi. Jana mianie pierakonvaje, što treba terminova viartacca ŭ Biełaruś.

— Płanujecie?

— U hetuju Biełaruś — dakładna nie. Za niekalki dzion da majho «vyzvaleńnia» ja razmaŭlała ź inšaj źniavolenaj — kazała joj, što vyzvalusia i budu naładžvać svajo žyćcio ŭ Biełarusi — bo nikoha ŭ mianie za miažoj niama. Ale raz jany vyrašyli za mianie — značyć, heta znak.

— Jakija płany na najbližejšuju budučyniu?

— Čakaju pryjezdu taty. Vielmi daloka bajusia zazirać. U mianie niama adukacyi, niama pracy, dy i ahułam ničoha niama. Ale i tam u mianie ničoha niama.

— Ci jość adčuvańnie ejfaryi ad svabody?

— Jaje taksama niama. Choć heta vydatna — być u krainie, dzie možna adčuvać siabie svabodnaj. I nie bajacca.

• 9
• 0
• 0
• 0
• 0
• 10
• 0
• 5