Pajšoŭ z žyćcia vybitny hłybocki krajaznaŭca Jazep Bunto
Sumnaja viestka pryjšła z Vałahodčyny — na 91-m hodzie žyćcia pamior Iosif Uładzimiravič Bunto (Bunta). Viadomy hłybocki krajaznaŭca, juryst, historyk.
Aŭtar sotniaŭ artykułaŭ u encykłapiedyčnych zbornikach: BiełSE, «Zbor pomnikaŭ historyi i kultury Biełarusi. Viciebskaja vobłaść», knih «Pamiać» Hłybockaha, Miorskaha i Brasłaŭskaha rajonaŭ udzielnik šmatlikich historyka-krajaznaŭčych kanfierencyj u Hłybokim, Brasłavie, Miorach, adzin ź pieršych stvaralnikaŭ Hłybockaha krajaznaŭčaha muzieja, aŭtar šmatlikich artykułaŭ na historyka-krajaznaŭčuju tematyku ŭ roznych hazietach Viciebskaj vobłaści, viazień HUŁAHa.
Z 30.10.1951 pa 10.08.1955 — byŭ u źniavoleńni. Pa jaho słovach — pa iłžyvym danosie, nibyta za aniekdoty pra Stalina. Reabilitavany 8.08.1962 h.
Jazep Bunto štoraz jeździŭ u Maskvu, Leninhrad, Vilniu, Minsk, pracavaŭ u archivach. Dobra vałodaŭ polskaj movaj, pierakładaŭ šmatlikija dakumienty na biełaruskuju movu. Jaho asnoŭny pryncyp — jość dakumient, jość historyja. Tak źjavilisia historyi viosak i miastečak u encykłapiedyjach, jakija ciapier «pierakačavali» ŭ Vikipiedyi.
Jon napisaŭ unikalnyja materyjały ab paŭstańniach 1831 i 1863 hh na Hłyboččynie. Tamu siońnia my viedajem imiony paŭstancaŭ, ich dziei, i ich los. U abodvuch vypadkach na dopyty paŭstancaŭ u Hłybokim pryjazdžaŭ sam hienierał M. Muraŭjoŭ. A ŭ 1863-m u vioskach la Hłybokaha razdavali «Mužyckuju praŭdu» Kalinoŭskaha. Dziakujučy Jazepu Bunto, my, prosta, viedajem historyju našaha kraju!
Da piensii pracavaŭ jurystam, naprykład, jurystam rajpa. Byŭ słynny tym, što nie prajhraŭ nivodnaha suda.
Jak krajaznaŭca starejšaha vieku byŭ papularny ŭ krajaznaŭcaŭ małodšaha pakaleńnia, asabliva ŭ kalekcyjanieraŭ i šukalnikaŭ skarbaŭ, jakija ŭ jaho kansultavalisia, dy pakazvali jamu svaje znachodki.
«Vy ž, malcy, chodzicie, šukajecie… Ubačyli niezvyčajny pahorak, z ravami, terasami — kapnicie na ŭzbočynie. Znajšli kieramiku? Haradzišča! Možna i archieołahaŭ zaprašać».
Tak było znojdziena niaŭličanaje haradzišča, amal u miežach Hłybokaha. A ŭžo kolki ŭsiaho na Hłyboččynie! Sami malcy potym pracavali vałanciorami na raskopkach…
Spadara Bunto ja časta sustrakaŭ pa darozie da kramy, pobač jaho doma. Jon zvyčajna vymaŭ z paštovaj skryni cełuju kipu hazet. «Narodnaja Vola» i «Sovietskaja Biełoruśsija»…
— Chaču viedać dva punkty hledžańnia.
Miesiac tamu ja jašče bačyŭ Iosifa Uładzimiraviča… Skardziŭsia — ciažka chadzić, ledźvie ruchajusia.
Paŭtara hoda tamu pamierła žonka. Zastavaŭsia z małodšaj dačkoj, jakoj samoj patrebny byŭ dohlad. Chacieŭ padyjści, dapamahčy — pavaliŭsia. Pierałom šyjki ściahna. Dla ludziej stałaha vieku — prysud. Starejšaja dačka ź vialikimi ciažkaściami transpartavała da siabie na Vałahodčynu.
Pamior… Taki los — napisać historyju Hłyboččyny, Brasłaŭščyny, Miorščyny, sotni artykułaŭ dla encykłapiedyj, a pamierci i być pachavanym na čužynie.
Svaje zbory jon nie paśpieŭ pieradać u Hłybocki archiŭ, bo nie źbiraŭsia jašče pamirać …
Juraś Ziankovič raskazaŭ pra svajo vyzvaleńnie i šlach u ZŠA6
Kamientary