Rasśledavańnie: jak «baciuška sa svastykaj» rasparadžaŭsia biudžetnymi miljardami
U aŭtorak stała viadoma, što 18 listapada ŭ Minsku byŭ zatrymany śviatar pravasłaŭnaha prychoda ŭ Hatavie Kanstancin Burykin (na fota ŭ centry).
Jaho padazrajuć u zachoŭvańni bojeprypasaŭ.
Tak supała, što ciaham niekalkich tydniaŭ pierad zatrymańniem «Naša Niva» rasśledavała inšyja aśpiekty dziejnaści hetaha śviatara, u minułym ciesna źviazanaha ź nieanacysckimi kołami.
Pry padrychtoŭcy materyjału bolšaść našych surazmoŭcaŭ prasili nie zhadvać ich imion praz bojaź pomsty z boku Burykina i jaho atačeńnia. Ale ŭsie pracytavanyja słovy našyja krynicy hatovyja pry patrebie paćvierdzić u sudzie.
Šlach u Biełaruś
Pačniem z taho, chto taki hety Burykin.
Kanstancin naradziŭsia ŭ kastryčniku 1977 hoda ŭ Omsku. Jon raskazvaŭ znajomym, što jaho dziacinstva było ciažkim. Chłopiec nasiŭ akulary, za što jaho dražnili adnahodki. Praz heta Burykin pačaŭ zajmacca adzinaborstvami, navučyŭsia bicca, adpomściŭ svaim voraham. Ale školnyja kryŭdy zapomniŭ na ŭsio žyćcio i paśla nieadnojčy raskazvaŭ pra heta svaim siabram i siamiejnym, matyvujučy ich takim čynam zajmacca siłavymi vidami sportu ci bajami. Navat svaich dačok Burykin prymušaŭ bić pa «łapach», časam davodziačy da śloz.
U Biełaruś Burykin pryjechaŭ, kali jamu było niedzie 17 hadoŭ. Tut na toj momant užo asieła jahonaja siastra z mužam, u jakoj chłopiec i žyŭ pieršy čas. Nieŭzabavie pierabralisia i baćki — siońnia jany žyvuć u Minsku.
Cikava, što Burykin dahetul tak i nie atrymaŭ biełaruskaha hramadzianstva — jon hramadzianin Rasii.
Kanstancin maryŭ stać śviatarom, ale z pastupleńniem u sieminaryju nie skłałasia, i jon pajšoŭ na zavočku ŭ fizkulturny na nastaŭnika boksu, paralelna pracujučy achoŭnikam u pravasłaŭnym chramie.
U hety momant jon znajšoŭ u Minsku svajo kachańnie — pieršuju žonku Alenu, śpiavačku carkoŭnaha chora. Hetaje znajomstva i niečakanaja śmierć žančyny mocna adabjecca na nastupnych pavodzinach Burykina. Dačka Alaksandra, adzin u adzin padobnaja da pamierłaj maci, stanie addušynaj u žyćci śviatara.
Śviatarom, darečy, Burykin staŭ niezvyčajna. Jon nie skončyŭ sieminaryi, ale jamu dali san za abiacańnie ŭźvieści chram u Hatavie — rabočym pryharadzie Minska.
Jamu dapamahło pryrodžanaje ŭmieńnie «krucicca» — chram urešcie byŭ zbudavany.
Vyšejšaje pravasłaŭnaje duchavienstva skroź palcy hladzieła na nieanacysckija zachapleńni Kanstancina, chacia toj nie vielmi i šyfravaŭsia.
Voś fota z 90-ch — adździeł ekstremisckaj arhanizacyi RNIE («Russkoje nacionalnoje jedinstvo»), i Burykin jak duchaŭnik.
U RNIE jaho pryvioŭ jahony stryječny brat — tak, prynamsi, Burykin jaho prezientavaŭ znajomym — Andrej Sakovič, kiraŭnik biełaruskaha RNIE paśla zabojstva Hleba Samojłava.
U RNIE Burykin nabiŭ sabie vialikuju svastyku na hrudziach i arła Treciaha Rejcha na plačy.
Ź ciaham času RNIE było razhromlena biełaruskim KDB, dyj paŭstała pytańnie pra ŭłasnaje žyllo i hrošy, tamu Burykin zaniaŭsia inšymi spravami.
Rašeńnie kvaternaha pytańnia i ŭciahvańnie ŭ biełaruski sport
Dla razumieńnia asoby Burykina varta pryvieści historyju kupli im čatyrochpakajovaj kvatery na vulicy Matusieviča ŭ Minsku.
Nabyŭ jaje pravasłaŭny śviatar na lhotnych umovach u 2009 hodzie jak šmatdzietny baćka. Dvuch dziaciej, jakich nie «chapała» dla hetaha statusu, jon uziaŭ u domie-internacie, kredyt na $60 tysiač u ekvivalencie vydaŭ Biełarusbank.
U historyi nie było b ničoha dziŭnaha, kab žyli i ciapier tyja dzieci ź im. Ale starejšaha — Alaksieja — śviatar vyhnaŭ z domu praź niekalki hadoŭ, apraŭdvajučy taki ŭčynak u vačach znajomych čutkami pra seksualnuju aryjentacyju syna.
«Dy jon homik, jon u žanočuju vopratku pieraadziavajecca, z mužčynami hulaje, strynhi nosić», — tak Burykin patłumačyŭ adračeńnie syna adnoj našaj krynicy.
My adšukali chłopca. Akazałasia, heta ŭsio paklopy. Alaksiej žyvie ź dziaŭčynaj, maje tatu ź jaje imiem na hrudziach i sioleta źbirajecca ažanicca.
«Tak, jon vyhnaŭ mianie. Mnie tady było 17 hadoŭ. Pra ŭsich maich siabroŭ Kościa kazaŭ, što jany albo šluchi, albo p*darasy», — skazaŭ nam Alaksiej.
Pa jahonych słovach, adbyłosia heta paśla taho, jak jon viarnuŭsia z čempijanatu śvietu pa paŭerliftynhu (dzie zaniaŭ druhoje miesca) i adśviatkavaŭ vynik ŭ načnym kłubie.
Farmalna pryčynaj stała toje, što Alaksiej kiepska ŭpłyvaje na inšych dziaciej.
«U mianie žyćcio było škoła-treniroŭki-dom. Ja chacieŭ trochi rassłabicca, chacieŭ mieć prava na ŭłasnyja dumki, a nie žyć jahonaj hałavoj. Trochi pahulaŭ… Słova za słova, i jon skazaŭ mnie «vali», tolki matam. Addaŭ pašpart i hrošaj minimalna. Nu, a što mnie rabić?
Ja pajechaŭ, praz čatyry miesiacy daviedaŭsia, što jon padaŭ u sud na admovu ad usynaŭleńnia, mnie było ŭžo 18», — raspavioŭ taksama Alaksiej.
Paśla byŭ sud, pazoŭ Burykina zadavolili, bo i Alaksiej byŭ nie suprać.
Adzinaje, u čym prajhraŭ chłopiec, heta ŭ kvadratach.
Bo kali jaho ŭsynavili, jon straciŭ prava na žyllo ad dziaržavy, a svaje mietry ŭ kvatery na Matusieviča pradać nie moža, pakul u toj kvatery prapisany chacia b adzin niepaŭnaletni — a tam z čatyroch dziaciej Burykina takija ŭsie.
Navat zajści ŭ kvateru Alaksiej ciapier nie moža — Burykin prosta nie puskaŭ jaho, zabaraniŭ svaim havaryć z chłopcam.
Što da temy hiejstva, Alaksiej tłumačyć heta prosta.
«A jon uvieś čas užyvaje takija źniavahi — «homik» i «dziravy». Ja nie ździŭleny, što jon takoje siabram kazaŭ. Ale sprava tut nie tolki ŭ hetym. Tak, u mianie było šmat fotak z maim siabram-cyhanom. Jon majho siabra nie lubiŭ i heta retranślavałasia na mianie», — raskazaŭ Alaksiej i dadaŭ padrabiaznaści vychavańnia ŭ siamji Burykina.
«Pačniem z taho, što ŭ Kości svastyka nabitaja na hrudziach. Kali jon u niejkich intervju raskazvaŭ, što adroksia starych pohladaŭ, — heta chłuśnia. Mianie chryściŭ Andrej Sakovič, kali mnie było 9 hadoŭ. Jon časta pryjazdžaŭ da nas, taksama sa svastykaj. Siadzieli jany na kuchni, i ŭsio adzin adnomu «brat-brat». Hodzie ŭ 2010 ci paźniej, mahu błytać, kali my pierajechali na Matusieviča i zrabili tam ramont, Kościa aformiŭ lustru ŭ vialikim pakoi ŭ vyhladzie svastyki — tam takoje čyrvonaje koła, i kali lampački zapalvaješ, to jany harać ŭ formie svastyki», — raskazaŭ Alaksiej.
«Taksama jon karcinu namalavaŭ, dzie ŭsia našaja siamja, jašče maci žyvaja… My razam staim usie ŭ takim styli, jak u Hiermanii byŭ», — dadaŭ chłopiec.
«U formie časoŭ Treciaha Rejcha?» — pierapytali my.
«Napeŭna. U jaho jašče na ruce čyrvonaja paviazka sa svastykaj była…»
Chłopiec nie biarecca tłumačyć ideałahičnyja zachapleńni byłoha baćki — kaža, što nie raźbirajecca i jamu abyjakava.
Saša i Biełaja Ruś
Paśla vyhnańnia Alaksieja Burykin uziaŭsia rabić novuju zorku paŭerliftynha sa svajoj dački Sašy.
Dačka Burykina Alaksandra vyhladaje jak kopija svajoj zaŭčasna pamierłaj maci. Z hetaj pryčyny baćkoŭskaja luboŭ da jaje nie mieła miežaŭ.
Saša, jak i niekali Alaksiej, stała paŭerliftaram. Heta vid sportu, u jakim treba padymać jak maha bolšuju vahu ŭ troch dyscyplinach: prysied, stanavaja ciaha i cisk ad hrudziej.
Kab spryjać dačce ŭ jaje novym chobi, Burykin stvaryŭ na bazie svajho prychoda spartovy kłub «Biełaja Ruś», za jaki klikaŭ vystupać najlepšych spartoŭcaŭ krainy — cisnuŭ na vieru.
«Mnie jak pravasłaŭnamu čałavieku było za honar vystupać za pravasłaŭny kłub. Ideja była takaja — spałučyć vieru i sport, my byli tolki za. Žyli ŭ roznych haradach, ale na spabornictvach zapisvalisia jak pradstaŭniki «Biełaj Rusi», — raskazaŭ pra vytoki kłuba Burykina čałaviek, vielmi viadomy ŭ siłavym asiarodku Biełarusi.
Enierhičny Burykin sabraŭ pad dacham svajho prychoda amal uvieś skład biełaruskaj zbornaj pa paŭerliftynhu — tych, chto realna pryvoziŭ miedali.
«Paśla paŭstała pytańnie niejkaj lehalizacyi i dapamohi, — raskazali nam krynicy. — U Kości byŭ płan — ažyvić fiederacyju paŭerliftynha. Tut takaja sprava, što hety sport u nas nie vielmi raźvivajecca. Spartoŭcy jość, funkcyjanieraŭ niama. Rasijanie i ŭkraincy rvanuli hadoŭ 10 tamu, a my ŭsio spali — u kiraŭnictvie fiederacyi byli ludzi, jakich nichto nie bačyŭ hadami. Nikomu nie zaminali, ale ničoha j nie rabili. Tamu Kościa sabraŭ niejak nas usich i vystupiŭ z takoj pałymianaj pramovaj… Paprasiŭ padtrymać jaho, my pavieryli. Spačatku ŭsio išło dobra.
Pachodami pa kabinietach jon znajšoŭ kala $10 tysiač na vyjezd zbornaj na čempijanat śvietu ŭ Afrycy. Paśla spabornictvaŭ u ministerstvie skazali — tak, davajcie z čystaj papierčyny, viečna finansavać vas my nie možam. Nu i patrebnaja była dakumientacyja, spravavodstva. Vyrašyli pierazapuścić, tak by mović, fiederacyju. Spačatku Kościa zaručyŭsia padtrymkaj łukašenkaŭskaj «Biełaj Rusi». Pryjšoŭ da ich sa słovami «voś, u nas nazvy adnolkavyja, žyćciovyja ideały adnolkavyja, davajcie niejak supracoŭničać». Dalej była ideja pieravieści fiederacyju pad farmalnaje kiraŭnictva vysokaha siłavika, jak heta ŭ baraćbie robicca».
I takim staŭ Hienadź Kaleśnik — pałkoŭnik milicyi, staršynia BFST «Dynama».
Takim čynam, z 2015 hoda ŭsimi spravami fiederacyi de-fakta kiravaŭ Burykin, de-jure byŭšy namieśnikam Kaleśnika.
«Tak, spačatku jon nam padabaŭsia. Vielmi dobry psichołah, umieje chadzić pa kabinietach. Ale čym hłybiej my znajomilisia — pačynalisia pytańni. Tak, my daviedalisia pra jahonyja tatuiroŭki i pohlady. Spačatku jon kazaŭ, što svastyki — heta jahony kryž, jaki jon niasie, a pohlady pamianialisia. Ale my ž ščylna siabravali, byvali ŭ haściach adzin u adnaho.
Mianie ŭraziła jahonaja lustra. Ja ź pieršaha razu nie zrazumieŭ navat, mo z treciaha dajšło — tam, kali lampački ŭklučaješ, to jany ŭ formie svastyki harać. «Nu jak tak, Kościa? Tut ža ŭsio kryvioju palita ŭ Biełarusi», — a jon pakazvaŭ fota na kampie, dzie śviatary ŭ strojach sa svastykami, kazaŭ, što ŭ Maskvie ŭ chramie Chrysta Zbaŭcy padłoha sa svastykami. Abrazy ŭ jaho doma taksama ŭ azdableńni takim — kijot sa svastykaj», — dadała krynica.
Ale sprava była nie ŭ adnych tolki nacysckich pohladach.
Burykin jak moh pijaryŭ svaju dačku, čym vyklikaŭ reŭnaść inšych spartoŭcaŭ.
Tak, navat na sajcie fiederacyi ź siami zastavačnych fota na piaci — Saša Burykina.
Usio heta pačało vyklikać narakańni kaleh.
«U našaj krainie jość suśvietnaja zorka sportu — Alaksandr Hrynkievič-Sudnik, šmatrazovy čempijon śvietu. Jahonyja vučanicy Tania Damašyna i Śniažana Zubko taksama čempijonki, honar sportu. Dyk Burykin uvieś čas haniaŭ ich fotkacca sa svajoj dačkoj, vystaŭlajučy jaje ŭ kampanii lepšych. Z nas užo ludzi śmiajalisia. Saša była paŭsiul — zdymała videa pra siabie, fotkałasia. Paśla nam rassyłalisia rekamiendacyi ci patrabavańni pisać da hetaha ŭsiaho ŭchvalnyja kamientary. Kali Tania Damašyna vyjhrała čempijanat śvietu ŭ sab-juniorach — upieršyniu ŭ historyi krainy, Burykina napisała ŭ našaj supołcy ŭ internecie, što «Tania — małajcom, ale ja ŭsio adno lepšaja».
Burykina nie zdavała ekzamienaŭ za 9 i 11 kłasy, biez ekzamienaŭ pastupiła i va ŭniviersitet. Pra heta jana sama raskazvała ŭ adnym sa svaich videa, nazyvajučy pryčynaj takoj udačy členstva ŭ baćkavaj fiederacyi.
Burykin prydumaŭ hienijalny pijar-chod dla dački, vyrabiŭšy joj majku z Łukašenkam. Dziakujučy hetamu Alaksandra nie raz zaśviaciłasia na telebačańni pobač z takimi ludźmi, jak Hihin i Kazijatka.
Adzinaja sa spartoŭcaŭ—sab-junijoraŭ jana atrymlivała i prezidenckuju stypiendyju.
Ale reŭnaść kaleh pryviała da taho, što ad Burykina pačali sychodzić spartoŭcy, utvaryŭšy alternatyŭnuju fiederacyju.
Sport faktyčna pamiraŭ: na kubak respubliki źjavilisia tolki 40 čałaviek va ŭsich uzrostavych, vahavych i pałavych katehoryjach, a na spabornictvy alternatyvy rehistravalisia sotniami.
I heta pry tym, što zbornaja krainy składajecca pa vynikach aficyjnaha kubku.
Debaty na miažy fołu
Svaich kankurentaŭ Burykin nazyvaŭ «dziravymi vyčvarencami». Tuju samuju leksiku pierajmała dačka. Naprykład, voś na hetym videa (hladzieć z 9-j chviliny).
«Voś ja kala Łobnaha miesca, tut raniej karali śmierciu źniavolenych, prysudžanych da śmierci. I siudy ja b ź vialikim zadavalnieńniem adpraviła ŭsich našych dziravych z abevehedejek [tak Burykiny nazyvali praciŭnikaŭ u fiederacyi paŭerliftynhu], nie ŭsich, kaniečnie, bo jość i narmalnyja chłopcy, ale ŭ nas u Biełarusi takich niama, tam usie dziravyja, tamu voś zapomnicie, dzie vašaje miesca, ź luboŭju, Alaksandra Burykina», — słovy supravadžajucca rohatam baćki za kadram.
A voś dyskusii z kankurentami Ukantakcie:
Hetyja sprečki stamili tych ludziej, što zastavalisia ŭ fiederacyi Burykina.
Apošniaj kroplaj stała toje, što ad niedachopu ludziej na spabornictvach jon pryvioŭ u pravasłaŭnuju kamandu «Biełaja Ruś» daŭniaha siabra Andreja Sakoviča, kolišniaha kiraŭnika biełaruskaha RNIE.
«Jon pakazaŭ nam hetaha mužyka z zabitymi vazielinam kułakami, nazvaŭ svaim stryječnym bratam i skazaŭ, kab my nie pałochalisia. Maŭlaŭ, Andrej siadzieŭ, u jaho svastyki na ciele, ale jon narmalny chłopiec. My prahuhlili, chto taki naš novy paplečnik, i žachnulisia — tut vylezła ŭsio i pra RNIE, i pra Sakoviča, i pra samoha Burykina», — raskazała nam krynica.
Kalehi vyrašyli adchilić śviatara ad kiraŭnictva fiederacyjaj.
Spartoŭcy napisali kalektyŭny zvarot u «Dynama» i NAK z patrabavańniem adchilić Burykina ad pasady.
Adnačasova byli sabranyja niekalki socień podpisaŭ pravasłaŭnych viernikaŭ da mitrapalita Paŭła z prośbaj pazbavić sana ajca Kanstancina.
Tut nakipieła ŭsio — i nieprymańnie ludźmi ideałohii nieanacyzmu, i ekscentryčnaść — Burykin źmiaściŭ na łahatypie kłuba Isusa sa štanhaj na plačach, i parušeńnie kanonaŭ — Burykin ažaniŭsia druhi raz, aficyjna raśpisaŭšysia. Pavodle pravił, śviataram druhi šlub zabaraniajecca.
Kiraŭnik fiederacyi, pałkoŭnik milicyi Hienadź Kaleśnik, nie śpiašaŭsia ŭmiešvacca.
Tym časam fiederacyju čarhovy raz začyścili ad praciŭnikaŭ Burykina. Navat čatyrochrazovaha čempijona śvietu Alaksandra Hrynkieviča-Sudnika vykinuli ź fiederacyi, addaŭšy pasadu treniera žanočaj zbornaj čałavieku, jaki łajalny da Burykina.
U prezidyum, miž tym, uvachodzili asoby, dalokija ad sportu, ale blizkija da Burykina. Naprykład, vartaŭnik carkvy ŭ Hatavie, były supracoŭnik MUS.
A raschodavańniem finansaŭ, jakija pieravodzilisia na rachunki fiederacyi ad dziaržaŭnych spartovych struktur, zajmaŭsia mienavita prezidyum.
Mnohija bačyli ŭ niežadańni Kaleśnika ŭmiešvacca bojaź sarvać realizacyju vialikich prajektaŭ.
Reč u tym, što Biełaruś vyzvałasia pryniać u 2017 hodzie čempijanat śvietu pa paŭerliftynhu. Čakajucca sotni ŭdzielnikaŭ, mierapryjemstva i adkaznyja za jaho ŭchvalenyja «naviersie», nakiravanyja hrošy, pryčym niemałyja. Pa našaj infarmacyi, tolki Nacyjanalny alimpijski kamitet vydzieliŭ fiederacyi Burykina kala 2 miljardaŭ starych rubloŭ. Burykin kazaŭ svaim byłym kaleham, što srodki pastupajuć jašče i ad «Dynama», i ad Minsportu, inšych sponsaraŭ.
Častka tych miljardaŭ pajšła na zakup darahoha abstalavańnia firmy Eleiko — hryfaŭ, blinoŭ, naściłaŭ.
Eleiko ličycca najlepšaj firmaj, jaje abstalavańnie vykarystoŭvajecca na alimpijadach.
Tolki voś niespadziavanka — jak śćviardžajuć byłyja kalehi pa fiederacyi, abstalavańnie zakuplenaje ržavaje abo niaspraŭnaje. Voś pieradadzienyja «Našaj Nivie» zdymki:
Voś videa, jakoje pakazvaje stan «novych» vahaŭ, na jakich musić adbyvacca minski čempijanat śvietu.
Na prapanovy kaleh źviarnucca na zavod Eleiko pa harantyi i zamianić niejakasnaje abstalavańnie, što vyhladała jak patrymanaje, Burykin reahavaŭ niervova.
Šviedskaja kampanija, jakuju Burykin nazyvaŭ pastaŭščykom dadzienaha abstalavańnia, pakul nie adkazała na zapyt «Našaj Nivy» adnosna taho, ci sapraŭdy jano zakuplałasia naŭprost u vytvorcaŭ.
Tym časam, pa słovach praciŭnikaŭ Burykina, 19 z 23 topavych biełaruskich spartoŭcaŭ admovilisia supracoŭničać z Burykinym u luboj formie, i čempijanat akazaŭsia pad pahrozaj zryvu, a heta — surjozny skandał.
U minuły paniadziełak «Naša Niva» prasiła kiraŭnika fiederacyi Hienadzia Kaleśnika pra intervju i vykłała sutnaść uźnikłych pytańniaŭ. Jon admoviŭsia z pryčyny adsutnaści ŭ krainie Burykina. Prapanavaŭ sustrecca ŭ prysutnaści Burykina.
Burykin viarnuŭsia ŭ piatnicu. I jaho adrazu pa viartańni zatrymali.
Jašče i zmahar ź piedafiłami. Śpiecyfičnym sposabam
Za što ž zatrymali Burykina?
Pryčynaj dla zatrymańnia stała padazreńnie ŭ zachoŭvańni bojeprypasaŭ. Pa hetym artykule Kanstancinu Burykinu pahražajuć papraŭčyja raboty terminam da dvuch hadoŭ, abo aryšt terminam da šaści miesiacaŭ, abo abmiežavańnie voli terminam da piaci hadoŭ, abo pazbaŭleńnie voli terminam da siami hadoŭ z kanfiskacyjaj ci biez kanfiskacyi majomaści.
Pavodle infarmacyi «Našaj Nivy», pravaachoŭniki taksama vyvučajuć źmieściva nośbitaŭ infarmacyi, vyjaŭlenych u śviatara. Byłyja siabry Burykina nie vyklučajuć najaŭnaści tam ekstremisckich, nieanacysckich materyjałaŭ.
Pytańni mohuć vyklikać i inšyja momanty. Jak raskazali nam byłyja siabry Burykina, «baciuška sa svastykaj» zachaplaŭsia taksama «łoŭlaj piedafiłaŭ na žyŭca». Z adnadumcami jon stvaryŭ adpaviednuju supołku ŭ VK. Amataraŭ haračaha vychoŭvali nu vielmi śpiecyfičnym sposabam, usio heta zdymali na videa.
Heta tolki taja infarmacyja, jakuju «Naša Niva» paśpieła sabrać. My mieli namier praciahvać rasśledavańnie, ale paśla zatrymańnia Burykina vyrašyli apublikavać tuju infarmacyju, jakuju majem na siońnia. My budziem źbirać fakty dalej.
Na pytańnie, ci ŭsio ŭ dziejnaści Burykina było ŭ ramkach zakona, adkaža śledstva. Ale toj fakt, što čałaviek z takimi schilnaściami staŭ i zastavaŭsia śviatarom, a paśla — jašče i spartovym funkcyjanieram, prymušaje zadumacca.
Kamientary