Haradzienskaje žyćcio časam davoli eklektyčnaje, piša na svaim błohu Siarhiej Astraviec.
Na mitynhu ŭ savieckim styli ŭspaminajuć raptam «abaroncaŭ Kałožy», pryčym ź ichnimi žonkami — paplečnicami pa baraćbie suprać nienazvanaha voraha, adrazu pieraskokvajučy na savieckich pahrancoŭ, jakija, tak by kazać, pieraniali ad ich estafetu, kab abaranić horad i «zatrymali navału fašystaŭ». Z adnaho boku, abaraniali jany dziaržmiažu SSSR, a nia Horadniu niepasredna, z druhoha, nijakaj navały nie zatrymali j nie mahli zatrymać, što ŭsim dobra viadoma.
Kałoža, kaniešnie, była chramam abarončaha typu. Ale chiba možna paraŭnoŭvać pa pamierach i vajskovym značeńni naš zamak i nievialikuju carkvu? Dziŭna. Što datyčyć savieckich pamiežnikaŭ, zastava była tolki na poŭnačy Haradzienskaha rajonu za Niomanam — na Aŭhustoŭskim kanale, inšyja — daloka ŭ Polščy. Heta siońnia isnuje Haradzienski pamiežny atrad, a tady byli — Aŭhustoŭski dy Łomžynski. Usie siońnia ŭsprymajuć miažu siońniašniuju jak tuju, što isnavała karotki čas da vajny.
Nie kažu ŭžo pra našych ruskich bratoŭ, jakija ŭ dalokija carskija časy vyniščali Horadniu, i ad jakich było nie adbaranicca, chacia haradziency j sprabavali. Pra heta, jasna, uspaminać nielha na mitynhach. Da słova: miascovyja historyki apošnim časam šmat zrabili dla vyvučeńnia historyi «haradzienskaj krepaści» — fartoŭ vakoł horadu, pabudavanych napiaredadni Pieršaj Suśvietnaj vajny. Ichniaja rola ŭ haradzienskaj abaronie była nieparaŭnaŭča bolšaj za rolu savieckaj pahranzastavy. Zrešty, vynik byŭ adnolkavy.
Eklektyka kolišni abkam u zamku, pieršyja sakratary, jakija traplali na pracu cieraź dzivam zachavanuju karaleŭskuju bramu sa śfinksami. Eklektyka čyrvonyja ściahi na sabory ŭ saviecki čas na 7 listapada. Eklektyka karoŭniki ŭ zamkach , uhnajeńni ŭ cerkvach. Eklektyka savieckija zorki ŭ navieršy ciapierašnich ściahoŭ, navat kali jany z aleniem śviatoha Huberta, ci z bolšaj žyviolinaj pad karaleŭskaj karonaj — na samym novym — abłasnym ściahu. Vyraznaja eklektyka navat ciapierašnija abrazy ŭ našym sabory, na jakich čekisty, čyrvonaarmiejcy, enkavedysty aryštoŭvajuć i rasstrelvajuć pravasłaŭnych śviataroŭ i manachaŭ. Staraja sinahoha, jakaja badaj nabyła vyhlad doma kupca Muraŭjova ŭ styli madern.
A paśla eklektyčnaha mitynhu padumałasia mižvoli: dobra choć haradziencaŭ nia strašać abaviazkam pakłaścisia pad mifičnyja tanki, kab abaranić na miažy z Polščaj daražejšuju ad biełaruskaha žyćcia Maskvu, pra što možna rehularna pačuć z «jaščyka», jaki nastrojeny na horad‑hiaroj na Niamizie.
Kamientary