Učora telehledačy zaŭvažyli ŭ pieradačy telekanała Biełaruś da 100-hodździa BSSR kartu respubliki, što supadaje z etnahrafičnymi miežami raśsialeńnia biełarusaŭ na pačatak XX stahodździa: ad Vilni za Smalensk.
«Na telekanale Biełaruś-1 pabłytali, — patłumačyŭ «Našaj Nivie» historyk nacyjanalnaha ruchu Anatol Sidarevič. — Jany, musić, uziali za asnovu svajoj karcinki kartu Biełaruskaj Narodnaj Respubliki, vypuščanuju jaje ŭładami».
Pry pieršym abviaščeńni BSSR — tady jaje nazyvali SSRB — Vilniu i prylehłyja rajony nie ŭklučali, bo jašče ŭ śniežni 1918 hoda balšaviki stvaryli Litoŭskuju Savieckuju Respubliku, kudy Vilnia i mieła ŭvajści, patłumačyŭ historyk. Z hetaj respublikaj BSSR paśla abjadnali ŭ niadoŭhaviečny Litbieł.
A voś Smalensk u pieršuju SSRB, sapraŭdy, uvachodziŭ. Mienavita ŭ Smalensku, u tyle zaniataj balšavikami terytoryi, i byŭ vypuščany «Manichvest» ab stvareńni biełaruskaj savieckaj dziaržavy, u procivahu «buržuaznaj» Biełaruskaj Narodnaj Respublicy. Voś jak akreślivali terytoryju novaj dziaržavy: «Osnovnym jadrom biełorusskoj riespubliki sčitajutsia hubiernii: Minskaja, Smolenskaja, Mohilevskaja, Vitiebskaja i Hrodnienskaja s častiami prilehajuŝich k nim miestnostiej sosiednich hubiernij, nasielennych po prieimuŝiestvu biełorusami. Takovymi priznať: časť Kovienskoj hubiernii Novo-Aleksandrovskoho ujezda, Vilejskij ujezd, časť Śvientianskoho i Ošmianskoho ujezdov Vilenskoj hubiernii [sama Vilnia nie — NN], Avhustovskij ujezd byvšiej Suvałkovskoj hubiernii, Suražskij, Mhlinskij, Starodubskij i Novozybkovskij ujezdy Čiernihovskoj hubiernii. Iz sostava Smolenskoj hubiernii mohut byť isklučieny ujezdy: Hžatskij, Syčievskij, Viaziemskij i Juchnovskij, a iz Vitiebskoj hubiernii časti ujezdov Dvinskoho [ciapier Daŭhaŭpiłs u Łatvii], Riežickoho [ciapier Rezekne ŭ Łatvii] i Lucinskoho».
Paśla nastupu polskich vojskaŭ Maskva spačatku abjadnała SSRB ź Litoŭskaj Savieckaj Respublikaj u tak zvanuju Litoŭska-Biełaruskuju Savieckuju Respubliku na čale ź litoŭskim kamunistam Mickiavičusam-Kapsukasam. Paśla jaje likvidavali, a na zaniataj balšavikami terytoryi stvaryli — druhi raz — BSSR, ale ŭ vyhladzie niedahryzka Minskaj hubierni, šaści pavietaŭ. Praŭda, ciaham 1920-ch biełaruskim nacyjanał-kamunistam udałosia dabicca dałučeńnia Viciebska, Mahilova i Homiela. A ŭ 1939-m dadałasia Zachodniaja Biełaruś. Praŭda, Stalin, kab schilić na svoj bok Litvu, pieradaŭ joj Vilniu — staradaŭniuju stalicu Vialikaha Kniastva i centr biełaruskaha adradžeńnia. Zatoje Biełarusi dastaŭsia Brest, na jaki pretendavali ŭkraincy.
Tak ustanavilisia miežy sučasnaj Biełarusi, jaki ciapier ćviorda zamacavanyja mižnarodnymi damovami.
Kamientary