«Braty Łuckievičy byli ateistami i masonami. Tamu ci pravilna aśviačać ich pamiatny kamień?»

«Trochi dziŭnaja nazva vystaŭki: «U narod i kraj svoj tolki vieru», — piša pra vystavu da 100-hodździa śmierci Ivana Łuckieviča historyk Anatol Sidarevič. — Radok z Kupały. A nastupny radok — «I vieru ŭ samaho siabie». U hetym vieršy Kupała zajaviŭ: «Ciapier biełaruskaj ja pieśni ŭładar». Niejk nie stasujecca z vobrazam Ivana Łuckieviča, jaki spaliŭ siabie dziela biełaruskaj idei, idei niezaležnaj demakratyčnaj sacyjalnaj Biełarusi.

Vyklikaje ździŭleńnie zapłanavanaje aśviačeńnie pamiatnaha kamienia na miescy, dzie stajaŭ dom Łuckievičaŭ. 

Pa-pieršaje, na tablicy, prymacavanaj da kamienia, adna faktyčnaja i adna hramatyčnaja pamyłka. Niekali jaje treba budzie pamianiać. 

Pa-druhoje, braty Łuckievičy byli ateistami. I masonami. Praŭda, Ivan Łuckievič pierad śmierciu spaviadaŭsia i pryčaściŭsia. Učynić heta jaho ŭhavaryła jahonaja niaviesta Julijana Menkie. Pra heta majecca ŭspamin. Što tyčycca Antona, dyk jon pra svoj ateizm i marksizm zajaviŭ publična ŭ 1928 h. na pracesie Biełaruskaj Sialanska-Rabotnickaj Hramady, za što jaho prosta nienavidzieŭ ksiondz Adam Stankievič.

Imša pamiaci I. Łuckieviča maje adbycca ŭ kaściole śviatoha Rocha na Załatoj Horcy. Čamu tam? Łuckievičy byli parafijanami katedry. Aprača taho, Łuckievičy ihnaravali kaścioł i mohiłki na Załatoj Horcy, i tamu baćku, maci i siastru bratoŭ Łuckievičaŭ pachavali na dalokaj Kalvaryi, a nie blizkaj Załatoj Horcy.

Pra ihnaravańnie Załatoj Horki A. Łuckievič pisaŭ va ŭspaminach z pryčyny śmierci prałata Juzafa Zelby 25 červienia 1937 hoda ŭ haziecie Przegląd Wileński. Voś uryvak z tych uspaminaŭ pad zahałoŭkam «Tempora mutantur…»: 

«My čytali napisany ŭltranacyjanalnym duchu niekrałoh pamierłaha śviatara ŭ vilenskim «Slow`e». Jon abudziŭ u majoj pamiaci peŭnyja reminiscencyi, jakija śćviardžajuć, što byli časy, kali ks. Zelba vyjaŭlaŭ inšuju ideałohiju. Ideały — u ciapierašni čas niepraŭdapadobnyja — biełaruskija!

Było toje, što 1908—1909 hh. U toj čas ks. Zelba žyŭ u Miensku, za kolki kiłamietraŭ ad horada pry kaściole na Kalvaryi, na mohiłkach, dzie mienčuki chavali svaich niabožčykaŭ, ihnarujučy raźmieščanyja našmat bližej mahiły na Załatoj Horcy. Jany byli niamiłyja miascovamu hramadzianstvu z uvahi na asobu ksiandza-rytualista [jaki ŭzamien za dziaržaŭnaje finansavańnie pieravioŭ kazani ŭ svaim kaściole na rasiejskuju movu — NN] Makareviča, jaki mieŭ tam rezidencyju». 

Mo imšoju 20 žniŭnia budzie ŭčyniena sproba zadnim čysłom prymiryć Łuckievičaŭ i Załatuju Horku?» — zadajecca pytańniem historyk Anatol Sidarevič.

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0