Jaŭhien Kryžanoŭski: U nas z Rasijaj roznyja pohlady na intehracyju. A va Ukrainie nacyjanalizm pierachodzić usie miežy
U kalidory ŭ 64-hadovaha artysta Jaŭhiena Kryžanoŭskaha staić elektrasamakat. Jon kaža, što nie ŭžyvaje ałkahol užo 30 hadoŭ, zajmajecca płavańniem, vychoŭvaje 12-hadovuju dačku. I pryznajecca: «Nielha stareć! Nie chaču stareć i nie budu!»
A 10-j hadziny ranicy Jaŭhien Kryžanoŭski sustrakaje na parozie svajoj kvatery, ale jon užo pry paradzie — pinžak, biełaja sakołka i niaźmienny čyrvony halštuk.
«Ja ŭžo viarnuŭsia z adnoj sustrečy. Z ranicy paśpieŭ papracavać. Zaraz razmova z vami — pieršaja ŭ mianie ŭ 2020 hodzie, paśla znoŭ sustrečy, praca», — adkazvaje Kryžanoŭski.
Čałaviek žyvie dla zadavalnieńnia
«Ja daŭno zrazumieŭ, što čałaviek žyvie nie dziela dziaciej, nie dziela kachańnia, nie dziela hrošaj. Jon žyvie dla zadavalnieńnia. Niejak ja pračytaŭ, što 70% ludziej u śviecie pracujuć na nielubimaj pracy. 3% na pracy, jakuju nienavidziać, ale ad biezvychodnaści ničoha nie mianiajuć u žyćci. I tolki krychu bolš za 20% zadavolenyja svajoj pracaj. Ja ščaślivy, bo ja mahu adnieści siabie da hetych 20%», — pačynaje Jaŭhien Kryžanoŭski.
Jon pracuje hałoŭnym režysioram kinacentra Jaŭhiena Kryžanoŭskaha. Jak pryznajecca artyst, heta adzinaje miesca ŭ Biełarusi, dzie zdymajuć dziciačaje hulniavoje kino.
«U kinacentry zajmajecca 60 dziaciej troch uzrostaŭ. Samym małodšym akcioram, jakich my nazyvajem «małodšyšy», piać hadoŭ, najstrašejšym — 14 hadoŭ», — kaža Jaŭhien Kryžanoŭski.
Zaraz u centry zdymajecca sieryjał «Prykoły 13 škoły». Sieryjał składajecca z troch karocieńkich siužetaŭ kštałtu «Jerałaša». Dla darosłych zdymajecca skietč-šou «Akularyki».
«Našy prahramy z zadavalnieńniem kuplajuć rasijskija kanały. Na 8-m kanale dva razy na dzień pakazvajuć «Akularykaŭ», a voś da dziaržaŭnych kanałaŭ my zaraz sprabujem dahrukacca. U nas absalutna adsutničaje dziciačaje telebačańnie, dy i naohuł z humaram usio błaha. Čamuści ŭsie dumajuć, što biełarusy žartavać nie ŭmiejuć. Biełaruskija kanały tranślujuć rasijskija ci ŭkrainskija pieradačy, a voś biełaruskaha humaru vielmi nie chapaje. Dy što kazać, kali teatr «Chrystafor» — adziny ŭ Biełarusi, chto isnavaŭ i śmiašyŭ 30 hadoŭ», — razvažaje Kryžanoŭski.
Kiruje kinacentram žonka Jaŭhiena Kryžanoŭskaha Hanna.
A voś ich dačka Ksienija ni ŭ jakuju nie choča zdymacca ŭ kino.
«Joj 12 hadoŭ, ja jej časam havaru: «Ksienija Jaŭhienaŭna, u vas u studyi jość znajomy režysior, znajomaja dyrektarka. Čamu b vam nie pryniać udzieł u zdymkach? Adniekvajecca. Joj bolš cikava vyjaŭlenčaje mastactva», — raskazvaje Jaŭhien Kryžanoŭski.
Ksienija — heta samaja małodšaja z čatyroch dačok artysta.
Ci źviazanyja z kino ci teatram starejšyja dočki:
«Dziakuj bohu, nie. Jaki los u aktrysy? Ty maładzieńkaja i pryvabnaja vielmi karotki čas, na druhi hod pryjduć novyja maładyja i pryhožyja, i što zastaniecca? Źjaŭlacca ŭ epizodach ci hrać babulek? Nie, ja vielmi rady, što dočki znajšli siabie. Adna stała žurnalistkaj, dźvie inšyja pracujuć u IT-śfiery. Žyvuć u Hiermanii», — adkazvaje Kryžanoŭski.
Jak znajści druhuju pałovu? Pasprabujcie vyciahnuć ź miecha dźvie pałovy adnaho jabłyka
Hanna Kryžanoŭskaja — piataja žonka Jaŭhiena. Roźnica pamiž imi — 23 hady.
«Voś mnie časta kažuć, maŭlaŭ, raspuśnik, kožnaja nastupnaja žonka maładziejšaja za papiaredniuju, usio pierabiraje. A ja dumaju tak. Vaźmicie miech jabłyk, razrežcie kožnaje napałovu i ssypcie ŭ toj miech. A zatym pasprabujcie ź pieršaha razu dastać dźvie pałovy adnaho i taho ž jabłyka. Taki šans vypadaje adzin raz na miljon. U inšych vypadkach davodzicca rabić druhuju, treciuju cproby», — razvažaje Jaŭhien Kryžanoŭski.
Kryžanoŭskamu spatrebiłasia piać sprobaŭ.
Pieršy raz Jaŭhien ažaniŭsia adrazu paśla zakančeńnia instytuta, kali jamu było 24 hady. Maładyja pražyli razam usiaho hod.
«Baćki majoj pieršaj žonki byli kateharyčna suprać našaha šlubu. Jany rabili ŭsio, kab nas raźvieści, i ŭrešcie rešt im heta ŭdałosia. Ciapier ja ŭdziačny im za heta.
Byvaje, vypadkova sustrakaju pieršuju žonku ŭ Minsku, dyk chavajusia za vuhał, kab nie vitacca. Jana stała staroj ciotkaj, asunułasia, rastaŭścieła. Viečna chodzić ź dźviuma torbami ŭ rukach.
Druhaja žonka ciažka zachvareła i sama syšła ad mianie, nie chacieła być abuzaj. Jana ŭžo, na vialiki žal, pamierła. Ad treciaj žonki ja syšoŭ sam. A čaćviortaja žonka stała chrosnaj maci majoj dački ad Hanny.
Ja nie viedaju, ci kryŭdziacca na mianie maje žančyny, ale ja zaŭsiody imknuŭsia rabić pa sumleńni.
Ja niejak u Žvanieckaha pytaŭsia, ci šmat jon zarablaje. Jon adkazaŭ, što tak. Ale vymušany zarobak dzialić pamiž byłymi žonkami. Tak i ja. Usio, što zarablaju, dzialu na piać roŭnych kučak», — kaža Jaŭhien Kryžanoŭski.
Sa svajoj ciapierašniaj žonkaj Kryžanoŭski paznajomiŭsia, kali jamu było 43 hady, a Hańnie 19.
«Ja šmat zrabiŭ dla taho, kab pierastroić Hannu pad siabie. Šmat ukłaŭ, kab u žoncy było toje, što ja chaču. Navučyŭ jaje lubić filmy, katoryja padabajucca mnie, čytać knihi, jakija čytaju ja, nienavidzieć toje, što nienavidžu ja. Zatoje ciapier jana mianie haniaje, učora prymusiła prybracca ŭ kvatery. Viedajecie, mužčyna vielmi chutka stareje, kali ź im pobač žančyna, jakaja dazvalaje jamu heta. Ja pieryjadyčna źviartaju ŭvahu na tych čynoŭnikaŭ i deputataŭ, jakich pa televizary adčytvaje prezident, i dumaju: «Jany ž maładziejšyja za mianie, a vyhladajuć jak staryja dziady».
Samaje vialikaje pakarańnie — heta roznyja movy
Jaŭhien Kryžanoŭski raskazvaje, što kožnuju ranicu jon pačynaje z prahladu navin. Spačatku ŭklučaje telekanał «Jeŭrańjus», zatym lezie ŭ internet.
«Ja čytaju i «Našu Nivu», i «SB». Liču, što infarmacyju treba atrymlivać z roznych krynic, kab mieć mahčymaść skłaści svoj punkt hledžańnia», — kaža Jaŭhien Kryžanoŭski.
Maje jon ułasnuju pazicyju i nakont intehracyi Biełarusi i Rasii.
«Na žal, u nas z Rasijaj roznyja pohlady na intehracyju. Kali Rasija stavić nas u takija ŭmovy, što my vymušanyja nabyvać naftu ledźvie nie ŭ Kanadzie, pra jakuju intehracyju moža iści havorka.
Da taho ž, davajcie budziem ščyrymi, Rasija pryvykła da karupcyi, dla nas heta ŭsio ž dzika. Mnie raskazvaŭ dyrektar adnaho z małočnych zavodaŭ, što kali jon sprabavaŭ naładzić prodažy ŭ Rasii, to jamu adkazali: «Miljon dalaraŭ, i tvoj tavar na pieršych palicach». Chiba heta intehracyja? Ź inšaha boku, kali pahladzieć na Jeŭrasajuz. Chiba błaha, kali adzinaja valuta, kali niama miežaŭ? A my tut adzin z adnym parazumiecca nie možam»,— razvažaje Jaŭhien Kryžanoŭski.
I praciahvaje, što intehracyja pavinna być va ŭsim, što nieparazumieńnie pamiž ludźmi — heta samaje strašnaje.
«Davajcie Bibliju pryhadajem. Kali Boh zachacieŭ pakarać ludziej, jon ža raźjadnaŭ ich. Roznyja movy — heta samaje vialikaje pakarańnie. Ruskaja mova, biełaruskaja, anhlijskaja… Kaliści, ja ŭpeŭnieny, našy naščadki buduć ździŭlacca tamu, što ich prodki nie razumieli adno adnaho, što dla taho, kab trapić u inšuju krainu, patrebny byli vizy. I jašče, kali kazać pra idealny śviet, kab ja byŭ staršynioj ziamnoha šara, ja b addaŭ usiu ŭładu žančynam. Nivodnaja žančyna ŭ śviecie nikoli nie adpravić svajho syna na vajnu».
Kožny satyryk — heta zaŭsiody palityk
Da taho, što Uładzimir Zialenski pajšoŭ u prezidenty, Kryžanoŭski stavicca vielmi surjozna.
«Heta nie žart, heta nie było rašeńnie pajści ŭ prezidenty pa prykole. Ja dumaju, što Vałodzia ŭsurjoz pastaviŭsia da hetaha.
Humar i palityka — heta rečy, jakija nierazryŭna źviazanyja. Satyryki zaŭsiody tonka zaŭvažajuć, što adbyvajecca ŭ hramadstvie, jany pry dapamozie humaru zmahajucca ź niedachopami. Heta vielmi razumnyja ludzi, ź vielmi krytyčnym myśleńniem. Taki i Uładzimir Zialenski. I jon adnaznačna lepšy za taho prezidenta, jaki vajavaŭ.
Zialenski choča spynić vajnu, za heta ja jaho vielmi pavažaju. Ja tolki chvalujusia za toje, što Zialenskamu moža naškodzić nacyjanalizm, jaki va Ukrainie zaraz pierachodzić usie miežy.
Tak było ŭ nas u pačatku 1990-ch. Z hetaha i va Ukrainie pačałasia vajna, kali na ŭschodzie krainy ludzi spužalisia, što ich mohuć pieraśledavać za toje, što jany razmaŭlajuć pa-rusku», — kaža Jaŭhien Kryžanoŭski.
«Kali mianie pytajucca, ci vystupaje zaraz «Chrystafor», ja adkazvaju: «Tak»
Teatr humaru «Chrystafor» nie daciahnuŭ da svajho 30-hodździa ŭsiaho hod. Kalektyŭ raspaŭsia ŭ 2015 hodzie. Byli nieparazumieńni pamiž akciorami i Jaŭhienam Kryžanoŭskim.
«Jany vykazvali mnie pretenzii, što ŭsie viedajuć tolki Kryžanoŭskaha, a ich nichto. A jak? U teatry Rajkina viedali tolki Rajkina, u teatry Vinakura — tolki Vinakura. Mnie nie tak daŭno prysłali afišu, dzie maleńkimi litarkami było napisana, što vystupajuć eks-artysty, a vializnymi — «teatra «Chrystafor». Mnie nie škada, moža, kab jany zarablali miljony dołaraŭ, i sudziŭsia, a tak navošta?» — raskazvaje Jaŭhien Kryžanoŭski.
29 hadoŭ, što Kryžanoŭski pravioŭ u «Chrystafory», jon ličyć lepšymi ŭ svaim žyćci.
«Pieršy zarobak, jaki ja atrymaŭ u 1986 hodzie ŭ «Chrystafory», byŭ 800 rubloŭ suprać 140, jakija zarablaŭ u Kupałaŭskim teatry. U mianie ŭ teatry byli hałoŭnyja roli, mianie nie chacieli adpuskać, adhavorvali, prasili padumać, ale ja syšoŭ u svoj teatr humaru i ni razu pra heta nie paškadavaŭ», — raskazvaje Jaŭhien Kryžanoŭski.
Za čas razmovy Kryžanoŭski nie raz kazaŭ pra toje, što jon najščaśliviejšy čałaviek.
«A pamierci ja b chacieŭ na scenie. Kab paśla narod abmiarkoŭvaŭ:
— Čuŭ, što ŭčora Kryžanoŭski na scenie hiknuŭsia?
— Da ty što?! Škada, što nie pajšoŭ.
Ale da hetaha jašče vielmi daloka», — adkazaŭ Jaŭhien Kryžanoŭski.
Kamientary