Były načalnik SIZA № 1 Aleh Ałkajeŭ, aŭtar knihi «Rasstrelnaja kamanda», raskazaŭ Svabodzie pra toje, što ŭ 2012 hodzie palicyja Berlina atrymała infarmacyju ab planach likvidavać jaho i prapanavała achovu.
Ałkajeŭ źviazvaje heta z tym, što jon klučavy śviedka ŭ spravie ab źniknieńni i mierkavanym zabojstvie viadomych biełaruskich palitykaŭ. Jon spadziajecca, što ciapier raspačniecca novy etap u raśśledavańni spravaŭ źnikłych na mižnarodnym uzroŭni.
«Mianie persanalna papiaredziła kamisar palicyi Berlina»
— Jakaja była vaša reakcyja na publikacyju ŭ aŭtarytetnym bruselskim vydańni EUObserver? Tam śćviardžajecca, što Łukašenka i KDB planavali zabojstvy svaich apanentaŭ u Niamieččynie, i byŭ apublikavany zapis razmovy 2012 hodu z udziełam kahości, čyj hołas nahadvaje hołas tahačasnaha staršyni KDB Vadzima Zajcava. Pavodle vydańnia, aperacyju pa likvidacyi Aleha Ałkajeva (były načalnik SIZA № 1 u Miensku), Uładzimiera Baradača (były kamandzir bryhady specnazu) i Viačasłava Dudkina (były vykanaŭca abaviazkaŭ načalnika adździełu pa baraćbie z karupcyjaj) chacieli pravieści biaśśledna, inscenavać niaščasny vypadak. Abmiarkoŭvali taksama zabojstva žurnalista Paŭła Šaramieta z vykarystańniem bomby.
— Dla mianie hetaja infarmacyja nia novaja. Prosta ja ciapier daviedaŭsia detali padstupnaj zadumy. U 2012 hodzie mianie persanalna papiaredziła kamisar palicyi Berlina pra toje, što planujecca majo zabojstva. Ale biez anijakich detalaŭ. Jany prosta ŭziali mianie pad achovu. Skazali, što abaviazanyja zabiaśpiečyć mnie achovu. Ja paprasiŭ, kab heta było niehałosna, biez palicejskich pastoŭ kala doma.
Ja viedaŭ u ahulnych rysach, što jość ludzi, jakija pracujuć nad hetym. U pryvatnaści, Ihar Makar. Vialiki jamu dziakuj. Jamu ŭdałosia pralić śviatło na hetuju tajamnicu. Spadziajusia, što reakcyja hramadzkaści budzie adpaviednaja. Uvieś čas kiraŭnik krainy ŭ nas znachodziŭsia za kadram — jon nia viedaje, jaho ŭsio žyćcio padmanvali. A ciapier pastupiła infarmacyja, jakaja dazvalaje sumniavacca ŭ jahonaj ščyraści. Kali milicyja chacia b dzieści dziejničaje ŭ intaresach narodu, to KDB — tolki ŭ intaresach kiroŭnaj elity, a kankretna pieršaj asoby dziaržavy.
— Ci paviedamiła vam niamieckaja palicyja niejkija detali planavanaha napadu, toj niebiaśpieki, jakaja vam pahražała? Ci było skazana, što heta niebiaśpieka z boku Biełarusi?
— Nie. Niamieckaja palicyja arhanizavanaja vielmi prosta, biaź lišnich santymentaŭ i lišnich słovaŭ: «Vam pahražaje niebiaśpieka, my abaviazanyja vas achoŭvać».
— Jak doŭha vas achoŭvali?
— Ja admoviŭsia ad persanalnaj achovy. Ja ž nie prezydent, nie premjer, navošta mnie palicejski post, choć pra heta išła razmova. Heta mnie nie było patrebna, bo heta pieraškadžaje žyć. Niehałosnaje nazirańnie, mahčyma, i siońnia viadziecca. Technika dazvalaje heta rabić. U mianie jość telefon, kamputar. Majo pieramiaščeńnie fiksujecca pa telefonie praz GPS, i ja mahu dać u luby momant syhnał pra niejkija padazreńni. Ale jany harantavali biaśpieku tolki na terytoryi Niamieččyny.
«Ja davoli paśpiachova pracavaŭ nad praciaham knihi, pakul heta jašče rana publikavać»
— Vy — klučavaja asoba ŭ raśśledavańni spravaŭ ab źnikłych i mierkavana zabitych palitykach. Źjaždžajučy ź Biełarusi, vy mieli dakumentalnyja paćvierdžańni taho, jakim čynam mahło adbycca ich zabojstva. Ci źviazvajecie vy hetyja pahrozy niepasredna z toj infarmacyjaj, jakoj vy vałodajecie i jakuju ŭžo abnarodavali?
— Tak. Toje, što było abnarodavana, vyklikała zaniepakojenaść, ale nia bolš za toje. U nas narod taki — nibyta mianie heta nia tyčycca, a ŭsio astatniaje pieramielecca. Ja davoli paśpiachova pracavaŭ nad praciaham. Prosta heta pakul nie apublikavana, napeŭna, jašče rana publikavać, bo žyvyja ludzi ŭdzielničali ŭ pracesie, i treba najpierš pra ich padumać.
«Ja papiaredžvaŭ Šaramieta, što rychtujecca niešta surjoznaje suprać jaho»
— Što vam viadoma pra pahrozy na adras Uładzimiera Baradača i Viačasłava Dudkina?
— Viačasłaŭ Dudkin byŭ i jość nośbitam vielmi vialikaj infarmacyi. Nakolki Ŭładzimier Baradač vałodaŭ infarmacyjaj, treba ŭ jaho zapytacca. Niešta jon raskazvaŭ pra kasety z zapisam zabojstva Zacharanki. Mahčyma, jon taksama nośbit infarmacyi, bo jon byŭ u ščylnym kantakcie i z Zacharankam, i z Hančarom. Zrazumieła, što kali častym hrebniem padmiatać usio, to jašče šmat kaho možna ŭ hety śpis uklučyć.
Što da Šaramieta… My z Šaramietam mieli zadumu pieravydać knihu «Rasstrelnaja kamanda», pracavali nad jaje praciaham. Ja źbiraŭ infarmacyju, pisaŭ, a jon redahavaŭ. My planavali druhoje vydańnie, ale nia vyjšła. Pavał Šaramiet — redaktar i vydaviec majoj knihi «Rasstrelnaja kamanda».
Ja jaho asabista papiaredžvaŭ, što rychtujecca niešta surjoznaje suprać jaho, jon mnie navat nie adkazaŭ. Praŭdapadobna, jon zaniaty byŭ, pierajaždžaŭ va Ŭkrainu, byli svaje prablemy. Jon da hetaha surjozna nie pastaviŭsia. I atrymałasia tak, jak atrymałasia. Šaramiet byŭ nośbitam infarmacyi. Jon jašče byŭ niebiaśpiečny tym, što mieŭ dostup da srodkaŭ masavaj infarmacyi. Ja čałaviek kabinetny, a jon — medyjny, u jaho i radyjo, i telebačańnie było, jon u luby momant moh ahučyć infarmacyju na ŭvieś bieły śviet. Tamu jon byŭ niebiaśpiečny — jak nośbit infarmacyi, jak vydaviec, jak čałaviek, jaki praciahvaje spravu.
— Pavał Šaramiet zabity, Uładzimier Baradač, jak i vy, u palityčnaj emihracyi. A Viačasłaŭ Dudkin? Jon taksama za miežami Biełarusi?
— Tak, jon za miažoj. Ja ź im sustrakaŭsia.
U Biełaruskaj pravasłaŭnaj carkvie abnavili ceńnik? Voś jakija buduć rekamiendavanyja taryfy7
Kamientary