Emihracyja miedykaŭ z RNPC ankałohii nabyvaje tryvožny maštab: «Zona kamfortu źniščana ludźmi ŭ čornym»
4 lutaha — suśvietny dzień baraćby z rakam. U Biełarusi štohod vyjaŭlajuć pad 50 tysiač novych vypadkaŭ ankałohii, niekatorym pacyjentam chvarobu pieramahčy nie ŭdajecca.
Ale razam z hetym narastajuć tryvožnyja tendencyi ź inšaha boku. Z RNPC imia Alaksandrava ŭ Lasnym, kala Baraŭlan, biahuć rabotniki.
Tolki ŭ adździaleńni ankahiniekałohii, naprykład, sa žniŭnia pamienšała na 4 miedyki. Zvalniajucca chirurhi, endaskapisty, chimijaterapieŭty. Ahułam «Našaj Nivie» viadoma ŭžo prynamsi pra 12 čałaviek, ich imiony i pasady jość u redakcyi.
Zamiežnyja centry vielmi ŭdała karystajucca kryzisam u Biełarusi i pieraciahvajuć miedykaŭ da siabie. Zorak možna «pradavać» dla płatnych apieracyj, mienš viadomymi zapaŭniać ułasnyja kadravyja prabieły.
My pahavaryli z ankołahami. Kali raniej ludzi nie emihravali praz addanaść krainie i pryviazanaść da miesca i ludziej, to ciapier hetyja arhumienty źnikajuć.
«Čamu ja źjechaŭ? Nazapašvalisia roznyja faktary: ludzi šukajuć hodnaha zarobku, pavažlivaha staŭleńnia da siabie i svajoj śpiecyjalnaści», — raskazaŭ «Našaj Nivie» miedyk, jaki maje bilety ŭ adzin bok u adnu ź jeŭrapiejskich krain.
Pa prośbach surazmoŭcaŭ my nie ŭkazvajem ich imiony.
«Raniej pierajezd zdavaŭsia vychadam z zony kamfortu, ale hetaja «zona kamfortu» za leta źniščana ludźmi ŭ čornym. Ja tut [u Biełarusi] nie baču ŭciamnaha vobrazu budučyni, nie razumieju, a što dalej?
Ja adziny karmilec u siamji, ja nie mahu isnavać u situacyi niavyznačanaści i stałaj ryzyki nie viarnucca dadomu, jak heta adbyvałasia z maimi siabrami.
Tamu ja vyrašyŭ pašukać ščaścia za miažoj. Chaj i spačatku heta budzie z panižeńniem u śpiecyjalnaści — našy dypłomy nie pryznajucca i, navat majučy vuzkuju kampietencyju, spačatku treba budzie hod-dva papracavać chirurham ahulnaj praktyki. Ale rašeńnie dałosia lohka.
Ci budzie moj sychod prablemaj dla centra? Ja nie mahu acanić stupień svajoj značnaści — u centry kala 300 daktaroŭ. Ale ja pracavaŭ tam 8 hod, u kožny ź jakich było pa 200—250 apieracyj. Nie dumaju, što maju rabotu nie zrobić nichto inšy — ciapier amal niama paniaćcia ŭnikalnych apieracyj, absalutnaja bolšaść ź ich typovyja. Ale kali sychodzić chirurh — heta zaŭsiody prablema. I hety abjom daviadziecca dzialić pamiž inšymi, matematyčna ŭzrastaje imaviernaść pamyłki», — kaža ankahiniekołah.
Jašče adzin miedyk taksama padkreślivaje sukupnaść faktaraŭ, jakija možna było ciarpieć, pakul da ich nie dadaŭsia novy, vyrašalny.
«U mianie vielmi składanaja śpiecyjalnaść, dla jaje ŭłaściva peŭnaje emacyjnaje vyharańnie. I toje, što adbyvajecca ŭ krainie, hetyja dehienieratyŭnyja pracesy ŭ psichicy paskoryła.
Ja vielmi ciažka pieražyvaŭ zatrymańni i sutki maich kaleh, jakija, ŭ maim razumieńni, pavinny być niedatykalnymi i mieć mahčymaść svabodna vykazvać svaje mierkavańni.
Kavid pakazaŭ, nakolki my ŭsie zaduranyja, a jak možna płanavać niešta na budučyniu — navat u samych drobnych spravach, — kali niama praŭdzivaj infarmacyi? Niemahčyma płanavać žyćcio, žyvučy ŭ chłuśni.
Ciažka adčuvać vinu pierad kalehami za sychod, bo dadatkovaja nahruzka laža ciapier na čužyja plečy, ale što rabić? Raźvitvalisia my pa-bratersku, abniaŭšysia. Mianie padtrymlivali, nichto ŭ tvar nie skazaŭ, što ja zdradnik, aproč načalstva», — kaža mužčyna.
Na momant razmovy jon dapracoŭvaŭ apošnija dni.
Ci adčujuć hetyja sychody pacyjenty? Imavierna, što pakul nie. Biełaruskaja sistema adładžanaja nie tak, što za kožnym čałaviekam zamacavany asabisty doktar. Pacyjent moža navat nie viedać, chto jaho apieruje, pacyjenty bolš pryviazanyja da svaich terapieŭtaŭ.
Ale karyści ad sychodu daktaroŭ niama nijakaj, heta fakt. Ź jakoj pazicyi ni hlań: ni z pazicyi dziaržavy, ni z pazicyi centra, ni z pazicyi pacyjentaŭ.
Svaju acenku pracesam u RNPC daŭ adzin z zahadčykaŭ adździaleńniaŭ.
«Raniej ja hanaryŭsia tym, što adhavorvaŭ ludziej źjazdžać i jany nie źjazdžali. Ciapier ja nikoha nie adhavorvaju, mocnych arhumientaŭ u mianie nie zastałosia. Heta kiepska. I naturalna, tyja, chto vyjazdžaje, buduć prykładam dla astatnich i buduć dapamahać znajści rabotu ŭ svaich novych centrach, tak zaŭsiody adbyvajecca. Prykład:
emihranty stvaryli čat dla miedykaŭ, jakija pierajechali ŭ Polšču — prablemy tam, pytańni, usio takoje. Za pieršyja sutki ŭ jaho ŭstupiła 120 čałaviek adsiul!
Mianie ździŭlaje, što mnohija hatovy jechać, navat nie viedajučy nivodnaha słova pa-polsku», — kaža zahadčyk adździaleńnia.
Jon adnaznačna padkreślivaje palityčnyja pryčyny ŭ sychodach.
«Mahčyma, hetaha nie zrazumiejuć ludzi nie z našaj prafiesii, ale asnoŭnaja kaštoŭnaść dla ankołaha, jaki sa śmierciu sutykajecca davoli časta, mahčyma, čaściej za astatnich, — heta čałaviečaje žyćcio, my paklikanyja jaho ratavać ci chacia b praciahvać.
A tut nam było prademanstravana, što čałaviečaje žyćcio dla dziaržavy ničoha nie kaštuje. Ty jak by žyvieš u pierahornutym śviecie z devalvavanymi kaštoŭnaściami, z adnaho boku: «Ej, uračyška, davaj, ratuj žyćci za try kapiejki, u nas tut sacyjalnaja dziaržava», — ź inšaha boku dziaržava zabivaje i kalečyć ludziej. Heta vyklikaje dylemu i karotkaje zamykańnie ŭ hałovach supracoŭnikaŭ», — kaža jon. I pradkazvaje padzieńnie jakaści akazańnia dapamohi.
«Treba razumieć, što hłabalna jakaść miedycynskaj adukacyi ŭ nas nie vielmi vysokaja. Kiepski doktar nie patrebny ŭvohule nidzie — centry zmahajucca za lepšych vypusknikoŭ. Kiepski doktar nikudy nie emihruje. Ja liču, u RNPC Alaksandrava vysokaja sielekcyja. I voś z hetych najlepšych źjazdžajuć jašče samyja lepšyja, ź viedańniem movaŭ, z umieńniem pracavać na robatach, z dośviedam vučoby i stažyrovak u najlepšych klinikach za miažoj. Praz heta ahulny ŭzrovień mocna źnižajecca, novych miedykaŭ vučać, atrymlivajecca, nie samyja lepšyja, a funkcyjaniery nie ličać heta prablemaj — dumajuć, što zatknuć usie dzirki vypusknikami. Nie zatknuć. Ja b nie skazaŭ, što kiraŭnictva centra mocna zaniepakojenaje. Tut jak na zavodzie: kali niama rabotnikaŭ u cechu, heta prablema nie dyrektara zavoda, a načalnika cecha, jaki pavinien stać nočču za stanok i pracavać i za siabie, i za taho chłopca».
Ahułam miedyki sychodziacca na dumcy, što kolkaść adjezdaŭ pavialičycca, a kali źmienaŭ nie budzie, biełarusy adčujuć heta trochu paźniej — kali dola śpiecyjalistaŭ piensijnaha vieku i deficyt kadraŭ u sistemie achovy zdaroŭja dasiahnie krytyčnych značeńniaŭ navat u stalicy.
***
Pa infarmacyi Fondu miedycynskaj salidarnaści, bolš za 200 miedykaŭ i miedsiostraŭ byli zatrymany padčas pratestaŭ suprać biezzakońnia i falsifikacyj. Niekatoryja stali achviarami pabojaŭ, byli aštrafavanyja ci prysudžany da aryštaŭ.
Pavodle Respublikanskaha banka vakansij isnuje patreba ŭ 4173 daktarach, 2893 miedsiostrach.
Kamientary