Ad Hančara da Čałaha — jak skłaŭsia los paplečnikaŭ Łukašenki ź jaho kamandy 1994 hoda
Alaksandr Łukašenka pryniaŭ adstaŭku kiraŭnika spraŭ prezidenta Viktara Šejmana — apošniaha z mahikan, jaki pracavaŭ ź im jašče z prezidenckich vybaraŭ 1994 hoda. Zhadali, jak skłaŭsia los inšych pradstaŭnikoŭ pieršaj kamandy Łukašenki.
Pamierli abo źnikli
Viktar Hančar i pradprymalnik Anatol Krasoŭski, jaki źnik razam ź im.
Deputataŭ Viarchoŭnaha Savieta Viktar Hančara i Dźmitryj Bułachaŭ nazyvali «maładymi vaŭkami». Jany mieli prezidenckija ambicyi, ale zrabili staŭku na Alaksandra Łukašenku jak na kandydata, što mieŭ najbolšyja pierśpiektyvy być abranym.
Hančar dy Bułachaŭ spadziavalisia, što pieršy prezident Biełarusi stanie pieškaj u ich rukach, ale Łukašenka lohka ich pierajhraŭ.
Viktar Hančar krychu pabyŭ vice-premjeram, ale potym syšoŭ u apazicyju. Viarchoŭny Saviet 13-ha sklikańnia pryznačyŭ jaho kiraŭnikom Centrvybarkama, ale Łukašenka źniaŭ jaho z pasady — choć takija paŭnamoctvy mieŭ tolki parłamient — i pryznačyŭ na toje miesca Lidziju Jarmošynu.
Hančar sprabavaŭ arhanizavać alternatyŭnyja prezidenckija vybary ŭ 1999-m, ale ŭ tym ža hodzie źnik.
Dźmitryj Bułachaŭ farmalna ŭznačalvaŭ inicyjatyŭnuju hrupu pa zboru podpisaŭ za Łukašenku, ale paśla vybaraŭ tak i nie atrymaŭ nijakaj pasady.
Jak śćviardžaŭ Alaksandr Fiaduta, ułada zrabiła ŭsio, kab usie patencyjnyja pryznačeńni — ich musili ŭzhadniać z deputatami parłamienta — pravalilisia.
Praz peŭny čas syšoŭ u apazicyju, zajmaŭsia biznesam, ale potym viarnuŭsia da Łukašenki, pracavaŭ u strukturach SND.
U 2006 hodzie pamior ad sardečnaha prystupu, tak i nie realizavaŭšy svaje ambicyi.
Ekanamičnuju prahramu dla Łukašenki napisaŭ doktar navuk Piotr Kapituła.
U kamandzie jon znachodziŭsia da 2000-ha: uznačalvaŭ Analityčny centr, źjaŭlaŭsia pamočnikam prezidenta.
«Adzin ź niešmatlikich paplečnikaŭ Łukašenki, chto syšoŭ ad jaho biez nastupstvaŭ dla zdaroŭja i reputacyi»,
— pisaŭ pra jaho Alaksandr Fiaduta. U nulavyja hady vykładaŭ. Pamior u 2016-m va ŭzroście 79 hadoŭ.
U 1994-m Michaił Sazonaŭ, jaki ŭznačalvaŭ u MUS upraŭleńnie pa baraćbie z ekanamičnaj złačynnaściu, ryzyknuŭ svajoj karjeraj. Jon dałučyŭsia da kamandy Alaksandra Łukašenki, praz što, chutčej za ŭsio, byŭ vymušany syści ŭ adstaŭku.
Ale staŭka ŭsio ž zhulała: Sazonaŭ staŭ pieršym namieśnikam Sinicyna ŭ Administracyi prezidenta. Jak śćviardžaŭ Fiaduta,
mienavita Sazonaŭ i jaho paplečnik Juryj Małumaŭ rekamiendavali na pasadu staršyni Centrvybarkama Lidziju Jarmošynu.
U jakaści pamočnika prezidenta naprykancy 1990-ch vioŭ pieramovy z apazicyjaj, jakija skončylisia biezvynikova. Z taho času źnik z publičnaj prastory, zajmaŭsia biznesam.
Pamior u pačatku 2021 hoda ad karanavirusa. Jamu było 64 hady.
Byli va ŭładzie, ale pakrysie adyšli ad spraŭ
Uładzimir Kanaploŭ (u centry ŭ biełaj kašuli). Fota: Siarhiej Hudzilin
U parłamiencie Uładzimir Kanaploŭ źjaŭlaŭsia pamočnikam deputata Alaksandra Łukašenki. Padčas vybaraŭ adkazvaŭ za zbor podpisaŭ pa Mahiloŭskaj vobłaści i sabraŭ 75 tysiač, vielizarnuju kolkaść. Paśla pieramohi staŭ pamočnikam prezidenta, potym — deputatam parłamienta.
Mienavita Kanaploŭ uznačalvaŭ praprezidenckuju frakcyju ŭ Viarchoŭnym Saviecie 13-ha sklikańnia i sarvaŭ pryniaćcie damoŭlenaściaŭ, jakija zaklučyli Łukašenka, śpikier Šarecki dy čynoŭniki z Rasii.
U vyniku heta raskałoła parłamient i dało padstavu nie vykonvać damoŭlenaści.
U Pałacie pradstaŭnikoŭ Kanaploŭ pracavaŭ try terminy, peŭny čas źjaŭlaŭsia śpikieram. U 2007-m syšoŭ u adstaŭku «pa stanie zdaroŭja» i pakrysie adyšoŭ ad realnaj palityki. U 2013-m Kanaplova zatrymlivali pa spravie namieśnika hienprakurora Alaksandra Archipava. Ź siaredziny nulavych i dahetul uznačalvaje Fiederacyju handboła Biełarusi.
U 1994-m Ryhor Kisiel uznačalvaŭ hazietu «Mahiloŭskija viedamaści» i aktyŭna ŭdzielničaŭ u vybarčaj kampanii Łukašenki. Paśla pieramohi uznačaliŭ Nacyjanalnuju teleradyjokampaniju, papracavaŭ pasłom u Rumynii, a potym 15 hadoŭ kiravaŭ kanałam ANT. Syšoŭ na piensiju tolki ŭ 2017-m.
Razam z Kisialom zhadajem — z-za padabienstva ŭ prafiesii — i Jahora Rybakova. Choć
jon byŭ adzinym pradstaŭnikom kamandy pieramožcaŭ, chto sa svajho ŭtulnaha kabinieta adpraviŭsia na nary.
Rybakoŭ taksama pracavaŭ u kamandzie Łukašenki na Mahiloŭščynie. Jak śćviardžaje Alaksandr Fiaduta, Kisiel paśla vybaraŭ pryznačyŭ jaho kiravać abłasnym telebačańniem u Mahilovie. U pačatku nulavych toj uznačaliŭ BT i staŭ kanfliktavać z Kisialom.
U 2004-m Rybakoŭ byŭ aryštavany i atrymaŭ 11 hadoŭ za złoŭžyvańnie słužbovym stanoviščam i kradziež u asabliva bujnym pamiery. U 2010-m jaho vyzvalili daterminova. Rybakoŭ sprabavaŭ uznačalić «Alfa-radyjo», ale nie byŭ zaćvierdžany na pasadzie. Paśla źnik z publičnaj prastory.
Armiejski palitrabotnik Viktar Kučynski byŭ na pieršych prezidenckich vybarach davieranaj asobaj Łukašenki.
Paśla pieramohi staŭ pamočnikam pa asobnych daručeńniach, paśla čatyry hady ŭznačalvaŭ Departamient pa humanitarnaj dapamozie. Źjaŭlaŭsia deputatam niekalkich składaŭ parłamienta.
Staŭ viadomy svajoj frazaj pra toje, što budzie abaraniać Łukašenku navat z hranatamiotam u rukach.
U 2008-m niečakana prajhraŭ na vybarach u Pałatu pradstaŭnikoŭ, paśla čaho zajmaŭsia biznesam, a potym pracavaŭ namieśnikam dyrektara staličnaha hatela «Minsk».
Zaraz — namieśnik dyrektara pryvatnaj kampanii. U kastryčniku 2020-ha asudziŭ hvałt paśla vybaraŭ.
Usievaład Jančeŭski, badaj, adziny, chto pa-raniejšamu zajmaje vysokuju pasadu. Zrešty, u 1994-m jamu było ŭsiaho 18.
Jančeŭski paśpieŭ stać pieršym kiraŭnikom BRSM, papracavać načalnikam hałoŭnaha ideałahičnaha upraŭleńnia administracyi prezidenta. Ciapier kiruje Parkam vysokich technałohij.
Syšli z ułady jašče ŭ 1990-ch, ale nie pierajšli ŭ apazicyju
Leanid Sinicyn
Padčas pieršych prezidenckich vybaraŭ mienavita Leanid Sinicyn ačolvaŭ pieradvybarčy štab Łukašenki. Paśla pieramohi ŭznačaliŭ Administracyju prezidenta i pabudavaŭ «viertykal», što isnuje dahetul. Taksama jon
źjaŭlaŭsia adnym z arhanizataraŭ refierendumu 1995 hoda, padčas jakoha była źmieniena dziaržaŭnaja simvolika. Paźniej Sinicyn chvaliŭsia, što sam namalavaŭ eskizy čyrvona-zialonaha ściaha i hierba.
U 1996-m syšoŭ u adstaŭku z pasady vice-premjera, zajmaŭsia biznesam.
U 2001-m sprabavaŭ vyłučycca kandydatam u prezidenty, ale jaho nie zarehistravali. Paśla znoŭ syšoŭ u cień. Niadaŭna nahadaŭ pra siabie: skazaŭ, što na minułych vybarach hałasavaŭ za Śviatłanu Cichanoŭskuju.
Ivan Ciciankoŭ byŭ kaleham Alaksandra Łukašenki pa Viarchoŭnym Saviecie i aktyŭna ŭdzielničaŭ u pieradvybarnaj honcy. Mienavita jon razam z budučym kiraŭnikom Biełarusi znachodziŭsia ŭ mašynie ŭ Lozna (Łukašenka zajaviŭ, što tam pa im stralali). Paśla vybaraŭ staŭ kiraŭnikom spravami prezidenta. U 1995-m asabista sarvaŭ bieł-čyrvona-bieły ściah z dachu Administracyi prezidenta — praŭda, potym admaŭlaŭ toje ŭ intervju «NN».
Paźniej u Łukašenki ŭźnikli pretenzii da svajho padnačalenaha. Kali byŭ zatrymany siabra Ciciankova, biznesmien Viktar Łahviniec, toj aktyŭna zmahaŭsia za jaho vyzvaleńnie. «Paśla ja jašče niekalki razoŭ padymaŭ hetuju temu, i
[Łukašenka] adnojčy skazaŭ mnie: jon siadzić u turmie zamiest ciabie», — pryznavaŭsia «zaŭhas» u adnym ź intervju.
U 1999-m syšoŭ u adstaŭku i źjechaŭ u Maskvu, dzie zajmaŭsia biznesam, u tym liku ŭ budaŭničaj śfiery. U 2011-m viarnuŭsia ŭ Biełaruś, choć usie jaho dzieci zastalisia ŭ Rasii, Žyvie ŭ Tarasavie, nie zajmajecca ni biznesam, ni palitykaj.
A voś padpałkoŭniku Juryju Małumavu nie pašancavała. Jon źjaŭlaŭsia členam časovaj antykarupcyjnaj kamisii, jakaja stała tramplinam na šlachu Łukašenki da ŭłady.
Paśla pracavaŭ u Administracyi prezidenta, a ŭ 1996-m syhraŭ adnu z klučavych rolaŭ u tym, što Łukašenka zastaŭsia va ŭładzie.
Spačatku deputaty padpisalisia za impičmient, ale paśla pieradumali, čym sarvali adstaŭku Łukašenki. I voś Małumaŭ jakraz viziravaŭ admovu ad podpisaŭ — znachodziačysia ŭ hety čas na balničnym. Ź jurydyčnaha punktu hledžańnia toje ličyli parušeńniem zakona.
Paźniej jaho abvinavacili ŭ machinacyjach z kvateraj i adpravili ŭ hanarovuju ssyłku — pasłom u Turkmienistan. Tam Małumaŭ pracavaŭ da 2011-ha, paśla čaho bolš nie milhaŭ u ŚMI. Jaho dzieci žyvuć u Maskvie i kirujuć advakackim biuro «Małumavy i partniory».
U apazicyi
Niekatoryja pradstaŭniki kamandy Łukašenka syšli ad jaho ŭ apazicyju abo ŭ struktury hramadzianskaj supolnaści. Adnym ź pieršych tak zrabiŭ Alaksandr Fiaduta, jaki zajmaŭsia analitykaj dy pisaŭ Łukašenku teksty pramoŭ.
Paśla pieramohi Fiaduta staŭ u Administracyi prezidenta načalnikam upraŭleńnia hramadska-palityčnaj infarmacyi. Ale ŭžo
praź niekalki miesiacaŭ syšoŭ u adstaŭku — uziaŭ na siabie adkaznaść za «biełyja plamy» u hazietach: tam musiŭ źjavicca antykarupcyjny dakład deputata ad BNF Siarhieja Antončyka.
Fiaduta zajmaŭsia žurnalistykaj, napisaŭ knihu «Alaksandr Łukašenka. Palityčnaja bijahrafija», miemuary pra maładość, a taksama — jak litaraturaznaŭca — niekalki daśledavańniaŭ pra 19 stahodździe. Uvachodziŭ u štab Uładzimira Niaklajeva ŭ 2010-m, zaraz znachodzicca ŭ źniavoleńni. Jaho abvinavačvajuć u arhanizacyi zmovy suprać Łukašenki.
U jakaści analityka ŭ štabie Łukašenki pracavaŭ i ekanamist Siarhiej Čały. Paśla vybaraŭ jon čatyry hady pracavaŭ u Apieratyŭna-analityčnym centry pry Administracyi prezidenta. Paśla syšoŭ u biznes.
Ciaham 2010-ch hadoŭ vioŭ papularnuju pieradaču «Ekanomika na palcach» na partale Tut.by, jak analityk supracoŭničaŭ ź inšymi vydańniami. Maje papularny kanał na YouTube.
Anatol Labiedźka — jak deputat Viarchoŭnaha Savieta i siabra štaba Łukašenki — kuryravaŭ padčas vybaraŭ Viciebskuju vobłaść.
Ale razam z Bułachavym nie atrymaŭ nijakaha pryznačeńnia.
Labiedźka trapiŭ u parłamient nastupnaha składu — Viarchoŭny Saviet 13 sklikańnia, dzie supraćstajaŭ praviadzieńniu refierendumu 1996 hoda. Paźniej doŭhi hady ŭznačalvaŭ Abjadnanuju hramadzianskuju partyju. Sprabavaŭ stać adzinym kandydatam ad apazicyi, ale prajhraŭ Alaksandru Milinkieviču.
Nieadnarazova zatrymlivaŭsia.
Paśla žnivieńskich padziej dałučyŭsia da kamandy Śviatłany Cichanoŭskaj. Kaardynavaŭ pracu kamisii pa kanstytucyjnaj reformie i pa spravach moładzi i studentaŭ. Niadaŭna adbyŭ 30-sutkavy administracyjny aryšt.
Vajskovy palitrabotnik, padpałkoŭnik Uładzimir Niściuk kiravaŭ pres-centram štaba Łukašenki. Paśla vybaraŭ peŭny čas pracavaŭ u Słužbie kantrolu.
Potym staŭ deputatam Viarchoŭnaha Savieta 13-ha sklikańnia, udzielničaŭ u sprobie impičmientu Łukašenku. Źjaŭlaŭsia pieršym namieśnikam kiraŭnika partyi «Narodnaja hramada» (jaje kiraŭnikom byŭ Mikoła Statkievič). Paśla adyšoŭ ad palityki. Zaraz źjaŭlajecca vykanaŭčym dyrektaram asacyjacyi «Uznaŭlalnaja enierhietyka».
Vypusknik MHIMO Valer Capkała adkazvaŭ u štabie za mižnarodnuju dziejnaść i arhanizavaŭ Łukašenku vizit u Dziaržaŭnuju dumu Rasii. 29-hadovy maładzion staŭ pieršym namieśnikam ministra zamiežnych spraŭ, potym — pasłom u ZŠA i pamočnikam prezidenta.
Capkała prapanavaŭ ideju Parka vysokich technałohij i staŭ jaho pieršym dyrektaram. Niečakana ŭ 2017-m jaho adpravili z adstaŭku.
Kolišni paplečnik Łukašenki niečakana nahadaŭ pra siabie padčas apošnich prezidenckich vybaraŭ, kali vyłučyŭsia kandydatam u prezidenty.
Ale jaho tak i nie zarehistravali. Zaraz razam ź siamjoj žyvie ŭ Ryzie.
Kamientary