Bieły dom masonskaj łožy

Pieršy dzień lipienia, pračnucca pad doždž, nietaropki, nie zanadta husty, ale ŭpeŭnieny, stajerski — jakaja pryjemnaść!

Paśla čatyroch dzion śpioki navat kavu možna, nazirajučy za daždžom, z asablivym zadavalnieńniem vypić pry kampjutary.

Haradničanka ŭźniałasia rezka, jak kot byvaje, kali tabie zamanułasia pałaščyć suprać jaho žadańnia. Jana robicca ŭ taki čas amal hornaj, chutkaj, nabryniałaj i kałamutnaj, zaŭtra vada ačyścicca, zrobicca amal prazrystaj, a ciapier jana bruić biełym šumavińniem na vykładzienych z kamieńnia niadaŭna hreblach. Fajna pajści pad parasonam, pastajać, panazirać vadu. Dziela čaho my jašče žyviem, chto my biez takich uražańniaŭ? Kava, doždž nad Horadniaj, pierapoŭnienaja daždžom imklivaja Haradničanka. Haradziency buduć niamała ździŭlenyja, kali zazirnuć u daviednik: Haradničanka nazvana tolki ručajom, chacia ŭsie śviata ličać jaje mienavita račułkaj. Mo tamu ručaj, što daŭžyniu maje tolki čatyry kilametry i šeśćsot metraŭ i całkam u haradzkich miežach. Jašče paznačana, što Horadnia ŭźnikła ŭ miescy złučeńnia Haradničanki ź Niomanam, heta zvyčajnaja sprava, ale što na bierazie ručaja ŭsiaho — niejk niesalidna atrymlivajecca, prysmak rasčaravańnia vyklivaje navat.

Raniej nazyvałasia jana Haradnicaj adnak, pradmieście karaleŭskich časoŭ niezdarma mieła takuju ž nazvu, budavałasia ŭzdoŭž rečyšča. Siońnia abapał Haradničanki ŭ admiežku pamiž dźviuma vulicami (adna ź jakich maje imia Elizy Ažeški), nazyvanym Švejcarskaj dalinaj, try pałacyki i try kamianicy. Miesca moža samaje lepšaje ŭ horadzie, abo — z najlepšych dakładna. Na pahorku nad bieraham Haradničanki kamianica dvuchpaviarchovaja maje nieštodzionny vyhlad, ale, na žal, nie aŭtentyčny. Voś ža daviedniki padavali jaje ścipła: «haradzkim asabniakom XIX st.», dniami prypietavali ščytok memaryjalny z fajnymi źviestkami. Heta nasamreč «Bieły dom masonskaj łožy» (siońnia koler zusim inšy), pabudavany italjanskim architektaram Dž.Saka ŭ 1783‑85 hadach. Adčujcie roźnicu! Ale nam viadoma: pry carskaj uładzie pierarabili jaho ŭ niemaviedoma što, na italjanskich architektaraŭ nie zvažali. Voś čakaje restaŭracyi, chutčej napeŭna — kasmetyčnaha ramontu.

Savieckaja ŭłada saromiełasia starych pabudovaŭ biełaruskich, u krainie byli inšyja harady, jakija pavinny byli być samymi starymi — Pskoŭ, Noŭharad, tak što z palohkaj štości razburali albo chacia b pieratvarali zvonku ŭ chruščoŭku, kab napisać u daviedniku, što dom małacikavy, nia nadta stary, małakaštoŭny, słovam. U carskaj ŭłady svaje byli mierkavańni, naprykład — pierarabić masonski dom, kab zacierci ślady łožy… Praz zavułak ad masonskaj kamianicy — pałacyk, jaki maje abrys vyrazna nie zynačany, vyhladaje na ChVIII viek, ale źviestki pra jaho zusim stračany. Voś jon, navidavoku, niby na dałoni: a kali, što i da čaho — nichto nia pamiataje.

Načalstva adnojčy zrazumieła, što dvuchpaviarchovaja hetaja kamianica adyhryvaje svaju vidavočnuju rolu ŭ Švejcarskaj dalinie — i turystyčnuju, i prosta stvaraje pryjemny anturaž dla samich haradziencaŭ. Ablezły dom pačali narešcie tynkavać, farbavać, ryštavańni saštukavaŭšy, ale nadta nie śpiašalisia. I voś plener mižnarodny, i kamianica hetaja napałovu ružovaja traplaje na pałatno adnaho mastaka, i apynajecca zatym u vystavačnaj zale na adkryćci. I ty biareš intervju, i jon tabie apaviadaje, čym pryvabiła jana jaho —vyhladam svaim zaniadbanym, ale architekturna admietnym, staraśvieckim.

Ty lubiš fatahrafavać hety pałacyk (prybiralnia, što praŭda, na vulicy), siońnia jon bieły, kančatkovy ramont zakončyli niadaŭna. Ździŭlaje adnaja akaličnaść. Na susiedniaj vulicy z doma pa‑źviersku zryvali sapraŭdnuju dachoŭku, skidajučy ŭdoł, kab zamianić blachaj jak na kanservu, dachoŭka pieraškadžała načalstvu žyć. Nasuprać pazbaŭlenaha dachoŭki staraja kamianica, pryblizna dvuchsothadovaja, fasady jakoj doŭha i ciarpliva ramantavali, adnak pakinuli ladaščy šyfier, uvieś załapleny. Voś i na pałacyku našym niepadalok pa‑raniejšamu pačarnieły saviecki šyfier pad daždžom siońniašnim, chacia apoŭdni jon skončyŭsia, a ja pastaviŭ kropku.

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0