Maryja Kaleśnikava raskazała pra svajo žyćcio ŭ SIZA: «Turma — heta ahidnaje miesca, ale tut ja pačuvajusia svabodnaj»

Bi-bi-si: Jak z vami abychodzilisia z momantu vašaha aryštu? Jak vam udajecca spraŭlacca psichałahična? Jak naohuł ŭładkavanaje vaša žyćcio ŭ turmie — kamiera, rasparadak dnia?

Maryja Kaleśnikava: Pračynajusia zaŭsiody ŭ 6.00 ranicy vielmi lohka i badziora. U maim minułym žyćci hetaha niemahčyma było ŭjavić.

U 6.30 pačynajecca turemny śniadanak u vyhladzie kašy, soku, chleba i harbaty. Ale ja nikoli nie jem tak rana i ničoha z prapanavanaha nie biaru. «Prymaju duš», nahravajučy vadu ŭ taziku.

Składana pavieryć, ale ŭ centry Minska ludzi ŭtrymlivajucca ŭ kamierach z chałodnaj vadoj, a duš prymajuć u ahulnaj dušavoj (na čatyry čałavieki bieź pieraharodak) adzin raz na tydzień pa 20 chvilin.

Bializnu ścirajem u tazach, nahravajučy vadu kipiacilnikam. Sochnie jana nočču na batarei ci na narach.

U 8.00 ranicy — pravierka, paśla čaho 2-3 hadziny ja vuču movy ci čytaju na niamieckaj abo na anhlijskaj movie. Heta samy praduktyŭny čas.

Kala 9:00 vychodžu na prahułku. Turemny dvoryk — 3 mietry na 3 mietry (u Žodzinie byŭ bolšy). Ale navat tam ja mahu biehać 40-50 chvilin i jašče 30 chvilin rablu praktykavańni.

Śniedaju paśla prahułki: buterbrody abo, redka, kaša z suchafruktami i abaviazkova — mocnaja kava. Rablu pryborku ŭ kamiery, i ŭ hetym jość peŭnaje zadavalnieńnie: rabić čyściej, utulniej, lepš toje miesca, dzie ty znachodzišsia.

Kali ŭ mianie niama sustrečy z advakatami abo dopytaŭ, to ja čytaju i pišu nastupnyja 2-3 hadziny. Knihi vydajucca pa zajavie, dzie treba paznačyć aŭtara i nazvu. Praź niekalki dzion biblijatekar prynosić usio, što znajšli.

U Žodzinie knih dla mianie chutčej nie było, čym byli. Administracyja tłumačyła heta tym, što prablemy z knihami dla mianie źviazanyja sa stracham, što ŭ ich jość niejkaja infarmacyja, jak u Lenina, «napisanaja małakom» (niabačnymi čarniłami).

Heta i jość sapraŭdnaja pryčyna kanfiskacyi i trochtydniovaj pravierki knih Charare, Chokinha. «Małaka nie znajšli» — viarnuli.

U SIZA z knihami inšaja situacyja. Jość mnohaje z taho, što ja prašu, navat padručniki i knihi na niamieckaj i anhlijskaj movach. U Žodzinie hetaha nie było.

Za ŭvieś čas ja pabyvała ŭ piaci kamierach z roznym «składam» siabrovak-sukamiernic. Zaraz kamiera vielmi maleńkaja 2,5 na 3,5 mietry, dzie dvoje naraŭ na čaćviarych čałaviek, tualet, rukamyjnik, televizar, kipiacilnik, kubki, tazy, stoł, łaŭka. Praz akno i kraty vidać nieba.

U Biełarusi zabaroniena kureńnie ŭ hramadskich miescach i navat na prypynkach, ale turma — nie miesca dla zakonaŭ. Tut kurać amal usie i ŭsiudy: u kamierach, kalidorach, kabinietach. U maim vypadku — heta nie tolki škoda zdaroŭju i pahroza žyćciu, ale i škoda, jakaja nie dazvolić mnie zastacca ŭ prafiesii muzykanta-flejtysta.

U 13.00-14.00 abied. U mianie jon taksama svoj: sup ci harodnina ź miasam. Paźniej kava i prysmaki, jakimi mianie radujuć siabry ŭ pieradačach.

Nastupnyja try hadziny čytaju, pracuju pa spravie (majecca na ŭvazie pa kryminalnaj spravie Maryi), pišu teksty i listy.

Viačera ŭ turmie ŭ 18.00, ale ja viačeraju ŭ 17.00. Harodnina, čaj i chałva.

Z 18.00 pišu listy kožny dzień. U miesiac atrymlivajecca kala 200. Hladžu naviny, jakija i zusim nie naviny, a «piacichvilinki nianaviści» daŭžynioj hadzinu, jak u Džordža Orueła. Vielmi «karysna», ale škada ludziej, jakija heta robiać i ŭ heta vierać. U 20.00 — pravierka, zatym zabirajuć listy i zajavy.

U 21.00 viačerni «duš» z kipiacilnikam, kniha. Z 22.00 da 6.00 zdarovy mocny son. Tak šmat ja nie spała šmat hadoŭ, asabliva apošnija miesiacy pierad 7 vieraśnia 2020 hoda (dzień, kali Maryja Kaleśnikava była vykradziena, a zatym aryštavanaja).

Bi-bi-si: Što vy dumajecie ab vystaŭlenym vam nadzvyčaj surjoznym kryminalnym abvinavačvańni?

M.K.: Režym pierakładaje na nas toje, u čym vinavaty sam. Kali vy spytajecie ŭ zachapleńni ci ja ad taho, što mnie dali 11 hadoŭ, to nie, składana znajści čałavieka, jakomu b spadabałasia takaja pierśpiektyva. Ale kali ja ŭspaminaju, za što nasamreč ułady i ich sudy dali nam z Maksimam Znakam takija terminy, to dychać stanovicca lohka, a žyć viesialej.

Heta absurdnaje abvinavačańnie nam vystavili tamu, što my byli dastatkova śmiełymi i sumlennymi z saboj i biełarusami, za toje, što chacieli pazityŭnych pieramienaŭ u krainie i rabili hetyja pieramieny. Nie ździŭlenaja, što dla režymu heta ličycca złačynstvam.

Pavialičyć

Bi-bi-si: Ci škadujecie vy ab čym-niebudź? Pastupili b vy pa-inšamu, kali b zmahli nanova pražyć minuły hod? Moža, lepš było źjechać u toj samaj mašynie, jak vašy kalehi?

M. K.: Nielha skazać, što, kali ja rvała svoj pašpart, ja nie razumieła maštabu nastupstvaŭ dla siabie. 7 vieraśnia 2020 hoda ja viedała, što kali mianie nie zabjuć, to dakładna pasadziać. Bo ludzi, jakija padparadkavalisia sistemie, nie pakinuli ŭ hetym sumnievaŭ. Uvieś hod jany staralisia zrabić usio, kab ja paškadavała. Hod u haračych i chałodnych kamierach, biez pavietra, bieź śviatła, bieź ludziej … Hod bieź ničoha, ale ja nie škaduju i ciapier pastupiła b hetak ža. Ja tut i zaraz prachodžu składany šlach razam sa svaim narodam.

My razam ź biełarusami chadzili pa vulicach letam, abdymalisia, chvalavalisia, spadziavalisia. My razam pačynali hety šlach i ciapier my razam. Tak što ja nie škaduju.

Ja škaduju, što biełarusam strašna, što my ŭsie niesvabodnyja, i škaduju tych, chto ŭčyniaje žachlivyja ŭčynki suprać ludziej, suprać svajoj pryrody, suprać samoha žyćcia.

Bi-bi-si: Što b vy chacieli źmianić u Biełarusi? I ci jość šaniec, što heta adbudziecca?

M. K.: Chaču, kab pieramahła spraviadlivaść, pracavali zakony i zachavańnie prava. Ja chaču, kab biełarusy vieryli ŭ siabie i adzin adnaho. Ja chaču, kab biełarusy nie bajalisia dumać, havaryć, krytykavać, hulać i lubić.

Ja chaču, kab my žyli ŭ svabodnaj, bahataj i biaśpiečnaj krainie, dzie ŭłada słužyć narodu, a nie naadvarot. Heta vielmi prostyja, ale nieabchodnyja rečy, i nam treba budzie jašče prajści składany šlach pa ich nabyćci.

Bi-bi-si: Sudovy praces byŭ zakrytym, i my nie možam razmaŭlać z vami napramuju. Što b vy bolš za ŭsio chacieli skazać krainie i astatniamu śvietu?

M. K.: Turma — heta ahidnaje miesca, ale tut ja asabliva adčuvaju siabie svabodnym i ščaślivym čałaviekam.

Viedaju, jak šmat ludziej mianie lubiać i dumajuć pra mianie — heta daje mnie nievierahodnyja siły iści dalej. I ja dakładna viedaju, što dabro pieramoža.

Ja chaču, kab biełarusy vieryli ŭ siabie i lubili siabie i adzin adnaho. Nie, vy nie stali horš ad taho, što bolš nie vychodzicie na praśpiekty z našym ściaham. Nie, vy nie stali słabiej z-za taho, što aścierahajeciesia za svajo žyćcio i svabodu. Vam nie ŭ čym vinavacić siabie i adzin adnaho, niama ŭ čym paprakać. Vy nie prajhrali, vy nie źmirylisia, vy ŭsio takija ž nievierahodnyja. Tak, siabry, vy-nievierahodnyja.

I ja dumaju, što ŭ Biełarusi jašče jość šaniec vyrašyć kryzis unutry krainy ŭłasnymi siłami, ale ŭłada dla hetaha pavinna pavieści siabie inakš.

Bi-bi-si: Prysud akazaŭsia surovym. Vy byli da hetaha hatovyja? Vam atrymajecca spravicca?

M. K.: Ci była ja da hetaha hatovaja? Ščyra skazać, trochi nie čakała. Dumała, daduć 12 hadoŭ.

Nu a kali surjozna, to apošni hod nie pakinuŭ biełarusam nijakich iluzij. Davier da ŭsich dziaržaŭnych instytutaŭ razburany. Usie vydatna razumiejuć, što niama niezaležnych sudoŭ i niezaležnych sudździaŭ. Što heta bolš nie pasady, heta absłuha. Što kadry padabranyja tak, što ruka nie zdryhaniecca. A jak tolki ŭźnikaje sumnieŭ, to kadry adrazu mianiajucca i pieratasoŭvajucca.

Ujaŭlajecie, kali b raptam, niahledziačy na toje, što joj zahadali zrabić, sudździa b ustała i vyniesła apraŭdalny prysud. Čałaviek by ŭvajšoŭ u historyju jak hieroj! Ab joj havaryli i pisali nie mienš, čym pra nas. Tak, chutčej za ŭsio jaje aryštavali b adrazu ž paśla, ale ŭ hetym i sutnaść ciapierašniaha biełaruskaha času — ci ty čałaviek, ci adpraŭlaj nievinavataha (i ty viedaješ, što jon nievinavaty) na 10 hadoŭ u kałoniju, a potym niejak žyvi z hetym, supakojvajučysia na leciščy, na jakoje abmianiaŭ svajo sumleńnie.

Bi-bi-si: Jak vy dumajecie, čamu suprać vas była zaviedzienaja takaja surjoznaja kryminalnaja sprava?

M.K.: Bo maje pryncypy i maje kaštoŭnaści, jak pryncypy i kaštoŭnaści Viktara Babaryki i štaba Babaryki, nie ŭpisvajucca ŭ karcinu śvietu režymu Łukašenki.

My pierakananyja, što pravy čałavieka, svabody i zakon pavinny być na pieršym miescy. Što ŭłada pavinna mianiacca i vybirać jaje pavinien narod. Što sudy pavinny być sumlennymi i niezaležnymi, a nie padparadkoŭvacca ŭładzie. Što niezaležnyja žurnalisty pavinny pisać, a nie siadzieć u turmie. Što ŭ dastatku pavinny žyć biełarusy.

Ale heta ŭsio supiarečyć sistemie, jakuju stvaryŭ režym. Akramia taho, my zanadta padabajemsia biełarusam.:)

Bi-bi-si: jak Vam udałosia prystasavacca da žyćcia paśla aryštu — i fizična, i ŭ dumkach?

M.K.: Da novaha žyćcia adaptavałasia mamientalna i biazbaluča. Novy dośvied, novyja ludzi, novyja adkryćci.

Da taho ž ja muzyka, a ŭ kłasičnych muzykaŭ za hady repietycyi vypracoŭvajecca praktyčna vajskovaja stojkaść i dyscyplina.:)

Bi-bi-si: Vy tancavali ŭ sudzie ŭ pieršy dzień pracesu. Čamu?

M.K.: Bo tancavać lepš, čym pakutavać! Heta majo pryvitańnie ŭsim rodnym, blizkim i ŭsim śviecie. Možna zamuravać ŭ turmu, schavać ad ludziej, dać 11 hadoŭ… Ale ŭsio heta, jak i ich strach, nianaviść i kajdany, razabjecca ab našy pieśni, śmiech, tancy i luboŭ.

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0