«Kłasika, jakaja nie stracić važnaści». Jak pražskaja «Viasna» vydaje biełaruskuju litaraturu

— Kali tabie pryjšła ŭ hałavu ideja zasnavać u Čechii vydaviectva «Viasna», jakoje budzie vydavać biełaruskamoŭnyja knihi? U ciabie byŭ raniejšy dośvied takoj ekanamična-biznesovaj dziejnaści?

— Mnie heta pryjšło ŭ hałavu paśla šmathadovaha nazirańnia za tym, jak nialohka vydavalisia ŭ Biełarusi pierakłady majho muža Siarhieja Šupy. Pierakładčyckich planaŭ u jaho šmat, i kožny raz vychadu knihi davodziłasia čakać časam i pa niekalki hadoŭ.

Biznes-dośvied? Tak, byŭ. Ja muzykantka, i ad 1990-ch hadoŭ nia tolki vystupała, ale pradusavała, zapisvała, vyrablała i pradavała svaje kampakt-dyski. Biznes hety musiŭ akuplacca, kab kožny raz jašče i zarabić hrošy na novy prajekt.

— Nakolki takoje vydaviectva apraŭdvaje siabie ekanamična? U ciabie jość finansavaja padtrymka ź niejkich źniešnich krynic ci ŭsio robiš za ŭłasnyja hrošy?

— Krynicy roznyja. Naprykład, našu pieršuju knihu — raman Mojše Kulbaka «Paniadziełak» — častkova finansava padtrymaŭ Jury Zisier. Niekatoryja krainy dajuć hranty na pierakłady tvoraŭ ich aŭtaraŭ. Viadoma ž, takuju padtrymku vydaviectva vielmi cenić, ale jana nie pakryvaje ŭsich vydatkaŭ. Astatniaje davodzicca finansavać z ułasnych srodkaŭ i viartać vydatki prodažam knih.

— Jak arhanizavany raspaŭsiud tvaich vydańniaŭ? Jość mahčymaść pradavać ich u lehalnaj systemie raspaŭsiudu ŭ Biełarusi?

— Siońnia naahuł mahčymaść pradavać u Biełarusi knihi niezaležnych vydaviectvaŭ — u tym liku i našaha — vielmi abmiežavanyja. Ale šukajem šlachoŭ, kab knihi dajšli da čytačoŭ. Pa Eŭropie i šyrejšym śviecie, dzie žyvuć biełarusy, našy knihi rassyłajucca biez abmiežavańnia.

— Jak razumieju, pakul što «Viasna» vydaje knihi, jakija na biełaruskuju movu pierakładaje Siarhiej Šupa, i knihi, jakija jon redahuje. Ci maješ namier pašyryć vydavieckaje meniu i vydać niešta, da čaho Siarhiej nie prykładzie ruku jak pierakładčyk ci redaktar?

— Siarhiej Šupa — harant jakaści knih našaha vydaviectva, i ja nia maju namieru tut niešta mianiać.

— Zapytaju asobna pra vydańni Mojše Kulbaka. Spačatku pra prozu — «Paniadziełak» i «Mesija z rodu Efraima». Knihi pradalisia?

— Balšynia nakładu pradałasia. Aprača taho, heta nie hity tydnia abo miesiaca, heta klasyka, jakaja nia stracić svajoj važnaści i praz hod, i praź piać, hetyja knihi praciahvajuć kuplać i siońnia. Nahadaju tut, što naš pieršyniec — «Paniadziełak» — byŭ acenieny prafesijnaj supolnaściu i atrymaŭ premiju Karłasa Šermana Biełaruskaha PENu. Heta byŭ układ našaha vydaviectva ŭ paŭnavartasnaje viartańnie Kulbaka ŭ biełaruski kulturny kantekst.

— Samy ambitny prajekt «Viasny» — vydańnie vieršaŭ i paemaŭ Mojše Kulbaka ŭ dźviuch knihach. Kali pieršaja kniha, u jakoj paezija Kulbaka padadzienaja ŭ aryhinałach u łacinskaj tranślitaracyi i ŭ biełaruskim pierakładzie Siarhieja, bačycca mnie jak bolš-mienš standartnaje akademičnaje vydańnie (z kamentarami, tekstalahičnym analizam i inšym), to druhaja kniha — dzie hetyja vieršy i paemy nadrukavanyja na idyšy habrejskim alfabetam — vyhladaje jak krutaja vydavieckaja extravaganza. Patłumač, na kaho raźličanaja hetaja druhaja kniha.

— Hetaje vydańnie ŭ dźviuch knihach — vynik doŭhaj daślednickaj pracy, jakaja palahała ŭ vyjaŭleńni ŭsich paetyčnych tvoraŭ Kulbaka, ich tekstalahičnym analizie, ustalavańni asnoŭnaha tekstu, kamentavańni, pierakładzie i šmat čym inšym. Jano było zadumanaje jak «tavar padvojnaha pryznačeńnia».

Pa-pieršaje, jaho meta — hłybiej paznajomić biełaruskaha čytača z paezijaj Kulbaka, i pry hetym dać jamu mahčymaść dakranucca da aryhinału, prasiaknucca im (tranślitaravany aryhinał i pierakład raźmieščanyja na paralelnych staronkach). Idyš jak adna z tradycyjnych movaŭ Biełarusi źnik z šyrokaha ŭžytku, ale siońnia moža choć by symbalična viarnucca — naprykład, jak pradmiet zacikaŭleńnia, navat jak moda (jak heta adbyvajecca ŭ niekatorych krainach).

A pa-druhoje — i heta ŭžo pra «ekstravahancu» — u śviecie idyš jašče žyvie, jon vykładajecca, vyvučajecca, na im vydajucca i čytajucca knihi, časopisy. Pieršy poŭny zbor paezii Kulbaka — paeta viadomaha ŭ śviecie, a časta i lubimaha — bieź nijakaha sumnievu, znojdzie svajho čytača siarod tysiač specyjalistaŭ, prafesijanałaŭ i amataraŭ idyšu. A pry hetym našaje vydańnie nablizić im i biełaruski kantekst — nie vyklučaju, što niekamu ź ich budzie cikava pračytać, jak ža zrazumieły im aryhinał byŭ pierakładzieny na biełaruskuju (časta nie čužuju idyšystam) movu.

— Jak i dzie kupić vašy vydańni?

— Vydaviectva maje svoj sajt — vesnabooks.eu, dzie jość śpis usich vydadzienych knih i kantakty dla suviazi. Dastatkova źviazacca z nami i damovicca pra ŭsie detali.

• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 0
• 1
• 0