Siońnia spaŭniajecca 100 hadoŭ samamu znakamitamu ŭradžencu Miensku - Ježy Hiedrojcu
Siońnia spaŭniajecca 100 hadoŭ z dnia naradžeńnia Ježy Hiedrojca – vybitnoha dziejača polskaj pavajennaj imihracyi, redaktara časopisa «Kultura», jaki naradziŭsia ŭ Miensku i byŭ, siarod inšaha, haračym prychilnikam prysudžeńnia nobeleŭskaj premii Vasilu Bykavu, papularyzataram tvorčaści biełaruskaha piśmieńnika.
Rolu paryskaj «Kultury» dla niezaležnickaha, patryjatyčnaha vychavańnia niekalkich pavajennych pakaleńniaŭ palakaŭ niemahčyma pieraacanić. Niešmatlikija paasobniki časopisu, jakija kantrabandnym šlacham pierapraŭlalisia z Francyi ŭ kamunistyčnuju Polšču, byli sapraŭdnym hłytkom śviežaha pavietra – tam drukavalisia Česłaŭ Miłaš, Vitold Hambrovič, inšyja litaratary, čyju tvorčaść ułady narodnaj Polščy nie vitali.
Ježy Hiedrojc, darečy, u adroźnieńnie ad značnaj častki polskich elitaŭ, jašče na pačatku 1990-ch hadoŭ minułaha stahodździa dobra razumieŭ važnaść «biełaruskaj prablemy» ŭ sučasnaj Eŭropie.
Atrymlivajučy stupień hanarovaha doktara Biełastockaha ŭniversytetu ŭ 1998 hodzie, jon skazaŭ: «...naša pazycyja na Zachadzie budzie aceńvacca pavodle našaj roli na Ŭschodzie. I tut hałoŭnaje – prablema Biełarusi. Pieradusim, my pavinny vypravić usie pamyłki minułaha».
U 1998 hodzie vyjšaŭ admysłovy biełaruski numar časopisu «Kultura».
Hiedrojc aktyŭna cikaviŭsia asobaj Vasila Bykava –mieŭ namier papularyzavać tvorčaść vialikaha biełaruskaha piśmieńnika i padtrymlivaŭ vyłučeńnie jahonaj asoby na atrymańnie nobeleŭskaj uznaharody ŭ halinie litaratury – u hetaj spravie redaktar «Kultury» vioŭ listavańnie z Sakratam Janovičam.
«Heta nasamreč vydatnaja ideja. Kali b atrymałasia jaje realizavać, dyk heta, vy majecie racyju, vielmi surjozna paŭpłyvała b na sytuacyju ŭ Biełarusi», – pisaŭ Hiedrojc Janoviču.
Ježy Hiedrojc, jakoha ŭ Polščy nazyvali «sumleńniem narodu», adnak, nie paśpieŭ jak śled zaniacca spravaj Nobeleŭskaj uznaharody dla Vasila Bykava – ŭ 2000 hodzie jon pamior.
Hety hod abvieščany ŭ Polščy hodam Hiedrojca.
Vyjšaŭ na svabodu biełarus, jakoha ŭ svoj čas prysudzili da pažyćciovaha źniavoleńnia. Heta pieršy viadomy taki vypadak8
Kamientary