«Mašynabudavańnie adbyvajecca». «Łukašenka pakazaŭ nam majstar-kłas». Na STV pačali nieści poŭnuju łabudu
U efir STV rehularna vychodzić pieradača «Po suŝiestvu» — tandetny anałah padobnych prapahandysckich šou ŭ Rasii. Machrovaja kanśpirałohija, chłuśnia i nabor prosta absurdnych, słaba źviazanych pamiž saboj dumak — voś tolki niapoŭny nabor hetaj pieradačy. Raskazvajem, što tam adbyvajecca.
Hetaja pieradača vyhladaje jak tannaja, vielmi tandetnaja kopija rasijskaha prapahandysckaha šou «60 minut» z Volhaj Skabiejevaj i Jaŭhienam Papovym. Ale kali rasijskija prapahandysty, prynamsi raniej, chacia b rabili sprobu imitacyi pluralizmu i časam navat klikali haściej z alternatyŭnym punktam hledžańnia (prosta kab dadać pieradačy zrežysiravanaj haračyni i dramatyzmu), to ŭ šou STV navat hetaha niama.
Na prahramu zavuć vyklučna łajalnych da ŭłady łukašenkaŭcaŭ, roźnicy ŭ pohladach pamiž jakimi i pad łupaj nie znojdzieš.
Uvieś čas u pieradačy zhadvajuć «biehłych», «łachušak», «kartavych kucharak». Z dapamohaj prymityŭnych, navat dziciačych pryjomaŭ viadučyja i hości spadziajucca dyskredytavać ruch za svabodnyja vybary i źmienu ŭłady, nie dajučy ludziam z hetaha ruchu navat słova skazać.
Apošni vypusk pieradačy byŭ pryśviečany pasłańniu Łukašenki biełaruskim školnikam. Koratka pierakazvajem, što adbyvałasia na hetaj pieradačy.
Aŭtary paklikali na pieradaču minskaha školnika, jaki hladzieŭ palityčny stendap Łukašenki nie ŭ Pałacy Niezaležnaści, a ŭ svajoj škole.
Viadučyja spytalisia 11-kłaśnika Kiryła, ci spadabałasia jamu.
Školnik adrazu zahavaryŭ štampavanymi, vyvučanymi na pamiać frazami ŭ stylistycy školnych zavučaŭ i rajvykankamaŭskich čynoŭnikaŭ, jakija, imavierna, i pisali hatovy adkaz za 11-kłaśnika.
«Ja ŭmacavaŭ svaje viedy i sistematyzavaŭ ich taksama. I mnie zachaciełasia viarnucca da vytokaŭ, da pačatku. Chacieŭ by bolš daviedacca pra svaju krainu naohuł… Ja pa-dobramu zajzdrošču chłopcam, jakija prysutničali ŭ Pałacy Niezaležnaści. I mnie b vielmi chaciełasia, kab Alaksandr Ryhoravič naviedaŭ maju škołu», — vydaŭ chłopiec.
Viadučy ŭdakładniŭ u školnika, pra što jamu chaciełasia b daviedacca bolš paśla łukašenkaŭskaha vystupu, pra što pačytać?
Tut mova školnika stała nie takoj hładkaj, jon pačaŭ źbivacca, sutarhava sprabujučy zhienieravać «pravilnyja» adkazy sa znajomych słoŭ, jakija časta nie dapasoŭvalisia adno da adnaho.
«Našymi dasiahnieńniami. Noŭtbukam, našymi technałohijami, jakija my raźvivajem. Ja vielmi hanarusia, što ŭ nas jość PVT, my raźvivajemsia, idziom u hetaj śfiery. Mašynabudavańnie adbyvajecca. Pakolki ja vielmi lublu elektramabili, ja b chacieŭ, kab niejki startap ź Biełarusi streliŭ taksama, jak i Tesla. Ja chaču hanarycca svajoj krainaj», — adkazaŭ Kirył.
«Prezident pa pieršaj adukacyi historyk Mahiloŭskaha dziaržaŭnaha univiersiteta, adnoj ź viadučych našych VNU ź pieršakłasnaj adukacyjaj. Jon pakazaŭ, jak treba vykładać», — padchapiŭ słova Vadzim Łakiza, dyrektar Instytuta historyi Akademii navuk.
«Kiraŭnik dziaržavy pakazaŭ nam, vykładčykam roznaha ŭzroŭniu, majstar-kłas. Jak u dastupnaj formie, vielmi emacyjna, vielmi prosta raskazać dzieciam historyju svajoj krainy… Heta zarad, u pryncypie, na ŭvieś navučalny hod», — nie chavała svajho zachapleńnia dyrektarka minskaj 9-j škoły.
U studyju pazvali i Anžaliku Safonavu, jakuju praŭładnyja ŚMI nazyvajuć «psichołaham». Voś što jana «pračytała» pa tvarach dziaciej, jakija prysutničali na vystupie Łukašenki.
«Nie pahadžusia z apazicyjnymi śmietnicami, jakija havaryli, što dzieciam, maładym ludziam, studentam było sumna.
Ja pa nievierbalnych prykmietach nie bačyła nijakaha sumu tam.
Tam byŭ intares, tam była ŭvažlivaść. Bo tam sapraŭdy aŭdytoryja z roznymi mierkavańniami. Ale navat pry hetym usim prezident zmoh uciahnuć ich», — kaža Safonava.
Potym hości i viadučyja prahramy pačali aburacca, što, pakolki ŭłada nadaje niepraparcyjna vialikuju ŭvahu historyi Druhoj suśvietnaj, to palityčnyja apanienty nibyta «manapalizavali» inšyja epochi biełaruskaj historyi.
«Kali ty cikavišsia pieryjadam Vitaŭta, značyć ty, chutčej za ŭsio, adnosiš siabie da apanientaŭ ułady, tamu što dziaržava trochi vypuściła… U nas ciapier adna ź dźviuch stratehij: abo my Vitaŭta zabirajem sabie, abo jaho zabaraniajem», — vykazaŭ svaju dumku prapahandyst ANT Ihar Tur.
«Umoŭnaje dzicia, jakoje zachoča troški daviedacca pra taho samaha Vitaŭta, na jakija krynicy jano, chutčej za ŭsio, patrapić? Jano budzie vučycca pa ich padručnikach», — aburyłasia viadučaja pieradačy Alena Syrava.
«Ja b nasamreč dla niekatorych radykałaŭ zabaraniŭ by i pra Sapiehu, i pra Jeŭfrasińniu Połackuju pisać drennaje, tamu što ciapier atrymlivajecca tak: chto nie piša pra Savieckuju Biełaruś, toj, pa sutnaści, zachodni ahient», — razvažaje inšy viadučy Kirył Kazakoŭ.
Uvohule, na praciahu pieradačy vielmi ciažka było zrazumieć, što kankretna choča skazać Kazakoŭ. Časta jaho repliki nahadvali niedapasavanuju kambinacyju znajomych słoŭ pa temie, vielmi słaba źviazanych u łahičnuju dumku.
«Historyja biełaruskaj dziaržaŭnaści. U ramkach luboj dziaržavy, jakaja była abvieščanaja, sfarmavanaja abo niedasfarmavanaja na terytoryi našaj krainy. Bo pytańnie BNR nie ŭ tym, drenna heta ci dobra. Heta sproba. Prosta jaje treba razhladać jak sprobu, a nie jak ŭźvialičvańnie i rableńnie simvałam», — sprabavaŭ niešta skazać Kazakoŭ, ale jahonaj dumki nie razumieli, napeŭna, i sami hości.
Kirył Kazakoŭ spytaŭ u školnika ŭ studyi, jaki pieryjad historyi jamu najbolš padabajecca. 11-kłaśnik palitkarektna adkazaŭ, što pieryjad Połackaha i Turaŭskaha kniastva.
Viadučy nie dasłuchaŭ školnika i znoŭ niešta pasprabavaŭ skazać:
«Ja pieryjadyzacyju nie navukovuju zrabiŭ. Mnie «2» jak piedahohu pa adukacyi, prytym vykładčyku historyi i sacyjalna-palityčnych dyscyplin. Nie ŭ hetym reč.
Našy vorahi vykarystoŭvali pieryjadyzacyju papularnuju. I kali jany biaruć i papularyzujuć voś tak voś, jak my kažam, «rycary». Značyć, heta vyklučna husary z kryłami. Heta treba pryhoža padać, namalavać, vypuścić etykietki i namalavać na majkach — i ŭsie kuplajuć», — skazaŭ Kazakoŭ.
Kamientary