«Realny šaniec zvalić Łukašenku byŭ u 96-m». Aleś Michalevič pra palityčnuju maładość, vybary, Kaardynacyjnuju radu i svaje spadziavańni
Aleś Michalevič byŭ kandydatam u prezidenty ŭ 2010-m. Ciapier paśpiachovy juryst za miažoj. «Naša Niva» pahavaryła ź im pra palityčnaje minułaje i sučasny demakratyčny ruch. Jak studenty ŭ 1990-yja vyśmiejvali ŭładu, ci byli pratesty ŭ 2020-m marnymi, jakaja stratehija na «vybarach» bolš paśpiachovaja i ci varta ŭ budučyni novamu ŭradu amnistavać Łukašenku?
Maci prabiełaruskaja, baćka z pakaleńnia šaścidziasiatnikaŭ
Aleś Michalevič maje ŭ Prazie advakackaje biuro, jakoje śpiecyjalizujecca na abaronie ad mižnarodnaha pieraśledu hramadzian krain z aŭtarytarnymi režymami. Takuju praktyku jon pačaŭ, kali sam akazaŭsia ŭ vyšukovaj bazie Interpała. Tudy jaho ŭnieśli paśla zvarotu režymu Łukašenki.
Staleńnie Michaleviča jak asoby prypała na razhar savieckaj «pierabudovy» — čas vialikich pieramien i spadziavańniaŭ.
«Tady šmat čaho pačało drukavacca, — zhadvaje jon. — U mianie navat była kultavaja hazieta, jakuju čakaŭ štotydniova, «Litaratura i mastactva» — orhan Sajuza piśmieńnikaŭ Biełarusi, dzie pracavała šmat cudoŭnych publicystaŭ».
Baćka Michaleviča byŭ navukovym supracoŭnikam Instytuta budaŭnictva i architektury, a maci — supracoŭnicaj Instytuta hienietyki i cytałohii Akademii navuk. Aboje, pradstaŭniki navukovaj intelihiencyi, dazvalali sabie šmat čaho kazać «na kuchni».
«Maja siamja mieła vysoki ŭzrovień krytyčnaha myśleńnia, dzie zaŭždy cikavilisia i analizavali. Aproč taho, maci była vielmi prabiełaruskaj i ź vialikaj pavahaj staviłasia da biełaruskaj movy; u nas było šmat biełaruskamoŭnych knih. Dadajcie siudy vyrazny antykamunizm baćki, jaki byŭ z pakaleńnia «šaścidziasiatnikaŭ» i hadavaŭsia na takich tvorach, jak «Adzin dzień Ivana Dzianisaviča» savieckaha dysidenta Sałžanicyna. U takoj atmaśfiery adbyvałasia krok za krokam farmavańnie maich pohladaŭ», — raskazvaje Michalevič.
Jon padkreślivaje, što ŭ «poźni zastoj», pierad «pierabudovaj», na śviet vychodziła ŭsio bolš praŭdy, u tym liku pra stalinskija represii, tamu savieckaja škoła i štodzionnaje savieckaje žyćcio jamu nie padabalisia ź dziacinstva.
Maci Michaleviča zajmałasia daśledavańniem hiennych mutacyj u «čarnobylskich» dziaciej adrazu paśla katastrofy pa dazvole kampartyi i havaryła pra heta. Razumieńnie, što ŭłady ničoha nie zrabili dla biaśpieki ludziej i navat nie havaryli praŭdy, mocna ŭraziła padletka.
«Pamiataju, jak maci zahadała mnie ŭ soniečnyja dni krasavika-maja 1986 hoda siadzieć doma, kali maje siabry hulali ŭ futboł. Naturalna, tady ja byŭ pakryŭdžany, ale ŭžo praz paru hadoŭ — vielmi ŭdziačny, kali zrazumieŭ, čamu vyhaniać ludziej na demanstracyi, dy jašče ŭ Čarnobylskaj zonie i niepadalok ad jaje, było złačynstvam», — kaža Michalevič.
U vasiamnaccać pačała cikavić palityka ŭ čystym jaje vyhladzie
Aleś Michalevič z 1989 hoda ŭžo byŭ na padchopie ŭ «kalafrontaŭskich» kołach, raskidvaŭ ulotki kandydataŭ ad BNF na vybarach.
«Na mianie vielmi paŭpłyvała historyja z Kurapatami i znakamity artykuł Paźniaka i Šmyhalova ŭ «LiMie», ź jakoha pačałasia publičnaja častka BNF. Maja siastra, blizkaja da «tałakoŭcaŭ», chadziła na mitynhi i dzialiłasia infarmacyjaj. Užo tady ja byŭ źviazany ź pieradavymi apazicyjnymi kołami Minska», — adznačaje jon.
Michalevič spačatku vučyŭsia ŭ minskaj škole №19, dzie spračaŭsia z nastaŭnikam historyi, jaki byŭ i kiraŭnikom navučalnaj ustanovy.
«Mianie jon lubiŭ, ale byŭ kamunistam, i ja, vučań 7 — 8 kłasaŭ, davodziŭ jamu antyčałaviečuju sutnaść Lenina. Škoła była matematyčnaja, i tych, chto cikaviŭsia tym ža, čym ja (historyjaj, movami, palitałohijaj, sacyjałohijaj), tam było niašmat», — zhadvaje surazmoŭca.
U 1992-m budučy juryst byŭ vypusknikom pieršaha vypusku liceja Biełaruskaha humanitarna-adukacyjnaha kulturnaha centra, jaki paźniej staŭ Biełaruskim humanitarnym licejem imia Jakuba Kołasa.
Licej byŭ prestyžnaj biełaruskamoŭnaj navučalnaj ustanovaj. Jon paŭstaŭ z pryvatnaj inicyjatyvy kinarežysiora i piedahoha Uładzimira Kołasa, jaki niaźmienna im kiravaŭ. Licej aficyjna likvidavali ŭ 2003-m, kali ŭłada kančatkova zharnuła biełarusizacyju, ale jon praciahvaŭ pracavać va ŭmovach, blizkich da padpolla.
«U licej ja chacieŭ pajści ad samaha pačatku jaho isnavańnia jak u niadzielnuju škołu, ale ŭ vyniku dačakaŭsia naboru na dzionnaje adździaleńnie — heta byŭ moj 11-y kłas. Siarod maich vykładčykaŭ byli Vincuk Viačorka, Piatro Vasiučenka, namieśnikam dyrektara byŭ Lavon Barščeŭski, uvohule tam pracavała šmat zvyšcikavych ludziej», — apaviadaje Michalevič.
Praz svaich nastaŭnikaŭ Michalevič daviedaŭsia pra Zadzinočańnie biełaruskich studentaŭ i inšyja zaŭvažnyja moładzievyja supołki.
«Kali ja pastupiŭ u BDU, to nie tolki byŭ naturalnym moj šlach u ZBS, ale mianie pačała cikavić palityka ŭ čystym vyhladzie. I ŭžo ŭ vasiamnaccać ja byŭ siabram ruchu BNF «Adradžeńnie» i Partyi BNF, kali taja była zarehistravana ŭ 1993-m», — kaža jon.
U 1997 hodzie Aleś Michalevič paśpiachova skončyŭ jurydyčny fakultet BDU pa śpiecyjalnaści «palitałohija» i adrazu ž staŭ aśpirantam Instytuta dziaržavy i prava Nacyjanalnaj akademii navuk. Prachodziŭ stažyroŭku ŭ Varšaŭskim i Oksfardskim univiersitetach.
Što takoje Zadzinočańnie biełaruskich studentaŭ
Da ZBS Aleś Michalevič dałučyŭsia ŭ 1993-m. Praz dva hady staŭ čaćviortym kiraŭnikom arhanizacyi.
Zadzinočańnie biełaruskich studentaŭ utvaryłasia ŭ 1989 hodzie z abjadnańnia niefarmalnych studenckich hrup z prabiełaruskaj pazicyjaj. Hurtki pa intaresach u VNU pačali paŭstavać, kali adkryłasia praŭda pra Kurapaty, stała dastupnaj infarmacyja pra schavanuju biełaruskuju historyju dy realii žyćcia na Zachadzie.
U 1992 hodzie Zadzinočańnie zarehistravali, a paźniej jano zajmieła ofis u hałoŭnym korpusie BDU. Pa ciapierašnim časie heta vyhladaje fantastykaj.
Mety arhanizacyi zastajucca takimi ž aktualnymi, jak try dziasiatki hadoŭ tamu: baraćba ź ideałahizacyjaj vyšejšaj adukacyi i prasoŭvańnie idej refarmavańnia sistemy adukacyi.
Da Michaleviča Zadzinočańniem kiravali Ihar Michno, Alaksiej Hłuško, Antoś Bakun.
ZBS časoŭ maładości Michaleviča mieła supołki i adździaleńni va ŭsich haradach, dzie byli VNU, u tym liku ŭ Horkach i Navapołacku. Kolkaść siabroŭ siahała dźviuch tysiač čałaviek.
«Internetu tady nie było, — kaža surazmoŭca. — My jeździli ŭ łakalnyja ŭniviersiteckija centry, sustrakalisia z vykładčykami, u pošukach aktyvistaŭ dapamahała maja anhažavanaść u BNF i Tavarystva biełaruskaj movy. Paśla, kali ja byŭ staršynioj Moładzievaha infarmacyjnaha centra, my padtrymlivali moładzievyja arhanizacyi pa ŭsioj Biełarusi».
Z prychodam da ŭłady Łukašenki i źmieny palityčnaj situacyi staŭleńnie da niezaležnych moładzievych arhanizacyj źmianiłasia.
«Šmat z taho, što možna było rabić u 93-m, u 96-m trapiła pad zabaronu, — adznačaje Michalevič. — Dostup da studentaŭ, da mahčymaściaŭ ahitacyi i farmavańnia struktur, banalna da budynka ŭniviersiteta, jaki my mieli na pačatku 90-ch, źnik. Nas pačali ŭsprymać jak apazicyjnuju arhanizacyju prosta praz našuju biełaruskamoŭnaść».
Michalevič kiravaŭ Zadzinočańniem da 1999 hoda. Mnohija paplečniki adznačajuć, što čas jaho staršynstva byŭ samym jaskravym u dziejnaści arhanizacyi. Studenty ładzili kreatyŭnyja akcyi, jakija vyśmiejvali paradki novaha kiraŭnika dziaržavy.
U 1994-m studenty na 100 dzion praŭleńnia Łukašenki skazali jamu «Dziakuj za chleb i małako». Dla akcyi prydumali zakličku:
«Raz, dva, tri, čietyrie,
kto šahajet družno v riad,
to studientikov otriad.
Umnyje, łojalnyje,
V mieru aktualnyje.
Kto idiot? My idiom!
Kto oriot? My oriom!
ČTO ORIOM?
Novym cienam našie «Da».
Priezidient — naš rulevoj (oj-joj-joj-joj — oj-oj)».
ZBS pazbavili rehistracyi ŭ 2001-m paśla taho, jak aktyvisty zaklikali moładź na vybarach hałasavać śviadoma. Tady byŭ raźlik, što moładzi nie daspadoby režym Łukašenki i kali jana prahałasuje za alternatyŭnaha kandydata, to jon pieramoža.
Sud pastanaviŭ zabaranić ZBS pierarehistroŭvacca ciaham 15 hadoŭ.
Padstavami dla likvidavańnia lehalnaha statusu stała adsutnaść šyldy na dźviarach ofisa na ruskaj movie, užyvańnie «Miensk» zamiest «Minsk».
Toje, što ŭłada raspraviłasia z arhanizacyjaj, Michalevič ličyć ahulnaj jaje niaŭdačaj. Jaje siabry akazalisia pad pieraśledam.
«Tym, chto byŭ paśla nas, šancavała mienš, jany ŭžo «vylatali» z univiersitetaŭ dziasiatkami», — adznačaje palityk.
Hrandyjoznaja pamyłka Łukašenki
U nulavyja Aleś Michalevič spałučaŭ palityčnuju dziejnaść ź jurydyčnaj prafiesijnaj praktykaj. Z 2003 pa 2007 hod jon byŭ deputatam Puchavickaha rajsavieta i kaardynataram asamblei deputataŭ miascovych Savietaŭ. Vydavaŭ niezaležnuju hazietu «Rehijon» u Marjinaj Horcy. Davodziŭ nieabchodnaść pašyreńnia paŭnamoctvaŭ orhanaŭ miascovaha samakiravańnia.
U 2010-m Michalevič pajšoŭ u prezidenty. Tady vyklik Łukašenku kinuli ažno dzieviać pretendentaŭ.
«Mocnych spadziavańniaŭ, što my adrazu, na tych vybarach, pieramožam, nie było — ja razumieŭ, nakolki mocnaj była aŭtarytarnaja sistema. Ź inšaha boku, 2010-y byŭ admietny tym, što ludzi adčuvali vartaść svajho hołasu i za ich hałasy zmahalisia 9 niezaležnych kandydataŭ», — adznačaje jon.
Na jaho dumku, Łukašenka zrabiŭ hrandyjoznuju pamyłku, što ŭsich zarehistravaŭ.
«Chacieŭ, kab my aśmiašylisia, pakazali, što nikčemnyja i ničoha nie vartyja. Takuju ž pamyłku jon dapuściŭ u 2020-m, kali zarehistravaŭ Śviatłanu Cichanoŭskuju, chatniuju haspadyniu, jakaja pa zadumie pavinna była pravalicca, a ŭ realnaści stała ahulnanacyjanalnym lidaram», — adznačaje Michalevič.
Jon zhadvaje, što kali na nacyjanalna aryjentavanym apazicyjnym poli źjaviłasia šmat kandydataŭ, jaho kamanda vyrašyła pracavać na «ŭčarašnich łukašystaŭ», stać de-fakta «treciaj siłaj».
«Čym ja byŭ admietny? Ja nie krytykavaŭ Łukašenku. Tak, ja prapanavaŭ adnu z samych radykalnych prahram, ale pad sousam evalucyjnaj madernizacyi, ź vielmi spakojnaj rytorykaj, biez kanfrantacyj i abvinavačvańniaŭ», — tłumačyć svaju vybarčuju taktyku Michalevič.
Palityk ličyć, što dasiahnuŭ svajoj mety, bo pa roznych apytańniach za jaho prahałasavała kala 4,5%, bolšaść ź jakich raniej padtrymlivali Łukašenku.
«Kali siadzieŭ u «amierykancy», mnie staviłasia ŭ vinu toje, što ja «skraŭ» hałasy ŭ Łukašenki, i ja liču heta svajoj zasłuhaj, — zaŭvažaje palityk. — Dumaju, heta była paśpiachovaja taktyka: pakazać, što chtości moža zabiaśpiečyć mirny pierachod ułady, pryznaje zasłuhi ŭłady papiaredniaj, ale pa svajoj prahramie i metach źbirajecca vieści Biełaruś u jeŭrapiejskim kirunku».
Być prymalnym dla elektaratu Łukašenki i apazicyi
Michalevič ličyć, što apošni realny šaniec «zvalić» Łukašenku byŭ u 96-m, paśla jakoha nastupiła poŭnaja kansalidacyja ŭłady.
2010-y, na pohlad palityka, byŭ hodam najvyšejšaha ekanamičnaha roskvitu, vysokich zarobkaŭ. Absalutnaja bolšaść ludziej była ekanamična zadavolenaja, choć i byli niezadavolenyja śvietapohladava, u tym liku chamstvam i biezzakońniem.
«I što cikava, ludzi, jakija hałasavali suprać Łukašenki, byli najbolš ekanamična paśpiachovymi», — zaŭvažaje jon.
«Šmat łukašystaŭ kazała, što kali b nie Łukašenka, to jany prahałasavali b za mianie. Šmat ludziej, jakija hałasavali za Sańnikava i Niaklajeva, taksama ŭsprymali mianie jak alternatyvu i pry ich adsutnaści na vybarach byli b na maim baku», — adznačaje jon.
Palityk chacieŭ vyhladać prymalna jak dla značnaj častki tych, chto raniej hałasavaŭ za Łukašenku, tak i dla absalutnaj bolšaści apazicyi.
«U niejkim sensie ja paŭtaraŭ toje, što rabiŭ Hienadź Karpienka, jaki ŭ 1994-m padtrymaŭ Paźniaka z razumieńniem, što na niejkim nastupnym etapie ŭ jaho buduć dobryja šancy atrymać elektarat BNF, — tłumačyć Michalevič.
— Budučy dyrektaram maładziečanskaha pradpryjemstva, byłym meram horada, jon mieŭ častkova «zastabiłaŭski» elektarat i, kali b atrymać dadatkova elektarat nacyjanalna aryjentavany, to heta aznačała b surjoznyja šancy na pieramohu. Ja ŭ peŭnaj stupieni sprabavaŭ zrabić takuju ž madel — być prymalnym dla ludziej roznych pohladaŭ».
Palityk ličyć: kali stvaraješ mahčymaści i namahaješsia niešta źmianić, vierahodnaść pieramahčy zaŭsiody jość, a kali nie ŭdzielničaješ i siadziš moŭčki, to dakładna ničoha nie budzie. Toj, chto adsutničaje, zaŭsiody prajhraje, tamu ŭdzieł u vybarach byŭ metazhodnym.
«Momant, kali možna było daravać, minuŭ»
U vybarčaj prahramie Michaleviča adznačałasia, što ŭ vypadku abrańnia jaho prezidentam jon harantuje poŭnuju amnistyju administracyi Łukašenki. Ciapier palityk ličyć, što heta linija projdziena i spraviadlivaść pavinna być.
«Dumaju, varta, kab vinavatyja panieśli pakarańnie, kab heta byli publičnyja pracesy, kab zrabić praces niezvarotnym i praz 10—20 hadoŭ nie navažylisia rabić padobnaje. Momant, kali možna było daravać, minuŭ», — padkreślivaje jon.
Vybary 2010 hoda skončylisia dla Alesia Michaleviča, jak i dla jaho demakrataŭ-kankurentaŭ, aryštam. Palityk pryznajecca, što čas, praviedzieny ŭ turmie, byŭ dla jaho traŭmatyčnym.
«Niahledziačy na toje, što prajšło 12 hod, kali ja zachodžu ŭ pamiaškańnie z kratami — pa svajoj pracy advakata ja časta byvaju ŭ takich miescach, a jany šmat dzie padobnyja da biełaruskich śledčych izalataraŭ, — pačynajucca fłešbeki. Dumaju, što ja zrabiŭ pamyłku, nie prapracavaŭšy adrazu ŭsio ź psichaterapieŭtam», — pryznajecca jon.
Aleś Michalevič nastojliva rekamienduje bolšaści palityčnych, chto ŭtrymlivaŭsia ŭ turmie, prajści terapiju, inakš adychod moža być doŭhim i prablemnym, jak u jaho.
«Kaardynacyjnaja rada — heta hołas demakratyčnaj Biełarusi»
Paśla padziej Płoščy 2010 hoda, aryštu i vyzvaleńnia Aleś Michalevič zredku zjaŭlaŭsia ŭ miedyjnaj prastory. Sioleta niečakana jaho imia zjaviłasia ŭ śpisie abnoŭlenaj Kaardynacyjnaj rady. Tudy jon vyłučany ad ruchu «Za Svabodu» i ciapier vyrašajecca, u jakoj frakcyi budzie pracavać.
«Ja liču Kaardynacyjnuju radu vielmi važnaj ustanovaj dla toj častki biełaruskaha hramadstva, jakaja nie padtrymlivaje Łukašenku. My musim padvyšać uzrovień palityčnaj kultury, navučycca šukać kansensus, supracoŭničać i pracavać u adpaviednaści z pracedurami, sumiesna hałasavać i vypracoŭvać supolnuju pazicyju ŭ dyskusijach», — tłumačyć palityk.
Jon davodzić: nie byvaje takoha, što demakratyja była vyklučanaja, a paśla my jaje ŭklučyli.
«Kab była demakratyja, kab byŭ padzieł ułady, kab kraina była sapraŭdy pravavoj, treba, kab byli ludzi, jakija viedajuć, jak takija instytuty pracujuć, jakija nie prosta viedajuć heta ŭ teoryi, a prajšli na praktycy: u vyłučeńniach, debatach i pryniaćci rašeńniaŭ, — jakija ŭmiejuć pastupicca častkaj svaich intaresaŭ dziela dasiahnieńnia bolš važnych supolnych met. Kaardynacyjnaja rada zdolnaja hetamu ŭsiamu navučyć, chacia ja ŭpeŭnieny, što prablem na šlachu niamała», — adznačaje Michalevič.
Kaardynacyjnaja rada maje peŭnuju lehitymnaść, praciahvaje jon. Jana pryznanaja praz rašeńni Jeŭrasajuza i rezalucyju ZŠA, dzie jana nazvanaja lehitymnym pradstaŭnikom biełaruskaha naroda.
«Tak, chtości skaža, što jana nie abranaja. Ale absalutnaja bolšaść uradaŭ pačatku XX stahodździa, kali krainy masava abviaščali niezaležnaść, byli ŭradami samaabvieščanymi, časta za miažoj», — nahadvaje palityk i ilustruje svaje dovady histaryčnymi faktami.
Rada BNR taksama nie abirałasia ŭ tym farmacie, jaki my sabie ŭjaŭlajem: z adnamandatnymi vybarčymi akruhami ci partyjnymi śpisami.
«Jana była lehitymnaj pradstaŭnicaj naroda, jak minimum toj jaho častki, jakaja vystupała za aŭtanomiju ŭ ramkach demakratyčnaj Rasijskaj Fiederacyi, a paśla Treciaj Ustaŭnoj hramaty — za niezaležnaść. Rada mieła lehitymnaść praz najaŭnaść pradstaŭnikoŭ roznych sacyjalnych hrup, takich ludziej, jak, da prykładu, były deputat Dziaržaŭnaj dumy Raman Skirmunt ci redaktar «Našaj Nivy» Anton Łuckievič», — davodzić Michalevič.
Jon pierakanany, što Kaardynacyjnaja rada — heta hołas demakratyčnaj Biełarusi. Jaje možna nazvać nieabranym protaparłamientam, ale na ŭsiu historyju adzinki vypadkaŭ, kali nacyjanalnym rucham, jakija zmahalisia za niezaležnaść, udavałasia pravieści vybary.
«Z takich prykładaŭ — Irłandyja ŭ 1918-m, kali Šyn Fejn prajšła pa ŭsich akruhach, akramia Paŭnočnaj Irłandyi, i abviaściła niezaležnaść. Jany mieli realnuju bolšaść, prytym što značnaja častka ich deputataŭ siadzieła pa turmach ci znachodziłasia ŭ emihracyi. Zdoleli abviaścić niezaležnaść z tymi, chto zastavaŭsia na voli ŭ Irłandyi», — adznačaje Michalevič.
Praŭda, zaŭvažaje palityk, toje dazvoliła brytanskaja sistema, jakaja nie prosta praviała vybary, ale vybary spraviadlivyja i demakratyčnyja, z realnym padlikam hałasoŭ, što, na vialiki žal, niemahčyma ŭjavić u siońniašniaj Biełarusi.
«Nie źbirajusia prasić dazvołu, kab viarnucca ŭ Biełaruś»
Aleś Michalevič kaža, što 2020 hod pryvioŭ u publičnuju palityku šmat bliskučych i prafiesijnych ludziej. Siarod ich nazyvaje Cichanoŭskuju, Łatušku, Kaleśnikavu, Kavaleŭskaha, Znaka.
«I, kaniešnie, ja hanarusia ŭsim biełaruskim narodam, jaki na nievierahodna pryhožych, masavych, padkreślena mirnych, niahledziačy na pravakacyi ŭład, pratestach pakazaŭ svaju hodnaść i svaju volu. My, biełarusy, uvajšli ŭ historyju, i efiekt ad «revalucyi» abaviazkova budzie, u mianie niama sumnievaŭ na hety kont, — adznačaje surazmoŭca i dadaje:
Paśla 2020-ha ŭ nivodnaha dumajučaha čałavieka ani ŭ Jeŭropie, ani ŭ śviecie niama sumnievu, što Łukašenka nie maje sacyjalnaj padtrymki i što Biełaruś vielmi daŭno jaho pierarasła».
Aleś Michalevič nie źbirajecca padavacca ŭ kamisiju pa spravach «źbiehłych».
«Ja nie vieru ŭ niepravavyja miechanizmy i ŭvohule ŭ pravavuju Biełaruś časoŭ Łukašenki ź jaho «inohda nie do zakonov». Aproč taho, nie baču, kab taja kamisija vykarystoŭvała niejki pravavy miechanizm — u dziaržavy zastajecca vialikaja kolkaść mahčymaściej parušyć damoŭlenaści, pierahledzieć vierdykt, skasavać svaju ž prapanovu pa viartańni čałavieka. I, kaniešnie, usio heta budzie adbyvacca ŭ ručnym režymie», — tłumačyć jon.
«Kali ja viartaŭsia ŭ Biełaruś 8 vieraśnia 2015 hoda, to ni ŭ koha nie prasiŭ dazvołu i nie źbirajusia prasić, kali viarnusia ŭ Biełaruś znoŭ, — padsumoŭvaje jon. — A toje, što viarnusia, u mianie sumnievaŭ niama».
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆČytajcie taksama:
Viadomyja ludzi, noŭnejmy i 10 čałaviek, čyje imiony nie nazyvajucca. Chto ŭvajšoŭ u abnoŭlenuju Kaardynacyjnuju radu
Što rabić biełarusam, jakich dziaržava moža pazbavić hramadzianstva? Parady advakata
Aleś Michalevič: Kali vy ŭ hrupie ryzyki, ale nie publičnaja asoba, prablem našmat bolš. Ja b raiŭ takim ludziam źviartacca ŭ Interpał
Kamientary
Praz artykuł idzie tema vybaraŭ, i ŭbivajecca ŭ hałavu čytača spadziova na toje, što padlikam hałasoŭ moža źmianicca ŭłada. Heta vielmi kiepskaja apalityčnaja bčb dumka.
Zamiežnaja Rada BNR heta nielehitymnaja dziciačaja piasočnica, ŭ jakoj z 50ch hulalisia dzieci biehłych z 1944. Kadi ruchnuŭ SSSR i pasunulisia ŭ zamnžža biełarusy, prybyŭšyja ŭ tym liku ŭ ZŠA, to hetaja piasłčnica=Rada BNR nia viedała i nia viedaje, što ź biełarusami ŭ Štatach rabić. Biełarusy razbralisia chto kudy.
Biełarusi za miažoj Biełarusi niama. A heta aznačaje, što b hie kazali my biełarusy z zamiežža byćcio biełaruskaje varycca nie ŭ Prazie ci Ńju Jorku, a ŭ Minsku.