«Takoj kolkaści paciarpiełych jašče nie było». Kala tysiačy biełarusaŭ zapłacili hrošy, ale pomniki na mahiłkach ich rodnych tak i nie zjavilisia
Sotni ludziej pa ŭsioj krainie tak i nie dačakalisia zamoŭlenych pomnikaŭ, jak i hrošaj, jakija byli vypłačanyja napierad. Suma ŭronu pa 81 padadzienaj zajavie ŭ DFR składaje 612 tysiač rubloŭ. Ale paciarpiełych značna bolš — havorka idzie amal pra tysiaču čałaviek. I, pa niekatorych padlikach, suma strat moža składać bolš jak $2,5 młn, piša Onliner.
«Studyja Hranitu RH» (były «Rytuał Hranit») vyrablała pa 160—170 pomnikaŭ za miesiac. Zakazaŭ brała jašče bolš, tamu mahutnaściej na ich vyrab nie chapała čysta fizična. Pa śćviardžeńni śledstva, mienavita hetaja firma abjadnała ŭ sabie ŭsie prykmiety «paśpiachovaha» biznesu: dyrektar — naminalny, zasnavalniki — fiktyŭnyja, zarpłata — u kanviertach, realny kiraŭnik — padazravany i abvieščany ŭ kryminalny vyšuk pa starych spravach Siarhiej Rudenka.
Schiema była takoj: uziać z klijenta pieradapłatu, usimi praŭdami i niapraŭdami adciahvać terminy, adnačasna vyvodzić srodki z rachunkaŭ i ŭ patrebny čas likvidavacca.
Paciarpiełyja zapeŭnivajuć, što «Studyja Hranitu RH» — samaja bujnaja sietka pa vyrabie pomnikaŭ ź dziasiatkami ofisaŭ i punktami prodažu pa ŭsioj krainie. Sučasny sajt, takija ž navaroty ŭ dyzajnie makietaŭ i vytvorčaści, servis, uśmiešlivyja i pačcivyja mieniedžary, uvaha da detalaŭ, biaspłatnaja kava ŭ ofisie, dobryja vodhuki ŭ internecie, rekłama ŭ hazietach i šerahu inšych ŚMI — usio heta padkuplała tysiačy biełarusaŭ. Klijentaŭ nie biantežyli ni cana, vyšejšaja za siaredniuju na rynku, ni dziŭnyja punkty ŭ dahavorach.
Iryna zakazvała pomnik mužu jašče ŭ mai, tady ž zaklučyła damovu z «Rytuał Hranitam» i apłaciła poŭny košt — krychu bolš za 19 tysiač rubloŭ. Termin uvieś čas pieranosiŭsia, i, kali vieryć apošniamu dakumientu, pomnik Irynie pavinny byli pryvieźci praz 10 dzion. Ale firmy ŭžo niama.
— Zaŭtra, paślazaŭtra — tak praciahvałasia da vosieni, a potym zvanok: vam zalili padmurak. I sapraŭdy, stary pomnik źnieśli, bieton zalili. Ale ŭstanoŭku pieranieśli na nastupny hod: nibyta mocna zahružana vytvorčaść. Ja padpisała dadatkovaje pahadnieńnie, pomnik pavinny byli pastavić praz 10 dzion…
Volha doŭha vyvučała prapanovy kankurentaŭ i pomnik dla baćkoŭ vybirała pryhožy. Zjeździła ŭ niekalki ofisaŭ pad brendam RG. Usiudy vystavačnyja ekspanaty — pryhožyja. Ale niekatoryja punkty damovy, jak pienia ŭ vypadku nieapłaty za dva dni i rašeńnie ab pieranosie terminu ŭ adnabakovym paradku, źbiantežyli. «Usio ž karanavirus byŭ, zakazaŭ šmat, zrazumiejcie naša stanovišča», — zapeŭnivali mieniedžary Volhu, i taja zaklučyła sa «Studyjaj Hranitu RH» dahavor, zhodna ź jakim u kastryčniku pomnik pavinny byli całkam vyrabić.
Pra toje, što jość padvoch, dziaŭčyna daviedałasia ad mantažnika, jaki raspavioŭ, što jamu paŭhoda nie płaciać zarobak. Ale było ŭžo pozna.
— Ja apłaciła 70% usioj sumy, heta 4000 rubloŭ. U lipieni pryjšło paviedamleńnie, što termin pieranosicca na sakavik 2023 hoda, i ja pajechała ŭ ofis raźbiracca. Sustrełasia ź mieniedžaram, ale padpisvać pahadnieńnie ab pieranosie terminu nie stała. I mianie praciahvali karmić abiacankami. Klijentaŭ jašče ŭ lutym pierakonvali, što ŭ ich usio dobra, prymali zamovy i brali hrošy, a ŭ sakaviku ŭžo ŭsio, padali na likvidacyju.
Takich historyj nabiarecca jašče 500, a to i bolej
— Z hetaj firmaj u nas było niekalki sudovych razhladaŭ: to termin zaciahnuty, to jakaść «nie vielmi». Sud zaŭsiody stanaviŭsia na bok paciarpiełych. Ale z kanca listapada — pačatku śniežnia minułaha hoda kolkaść zvarotaŭ da nas kałasalna pavialičyłasia. Pasył va ŭsich adnolkavy: «Rytuał Hranit» syšoŭ u likvidacyju, a «Studyja Hranitu RH» nie vykonvaje ŭziatyja na siabie abaviazalnictvy, — raspaviadaje Natalla Hurnievič, juryskonsult Rehijanalnaha tavarystva abarony pravoŭ spažyŭcoŭ.
— Šasnaccataha sakavika, kali stała viadoma, što i druhaja kampanija sychodzić u likvidacyju, nam abarvali telefon. Sotni ludziej telefanavali štodzień.
Na siońnia stvorana hrupa paciarpiełych, zaraz tam kala 700 čałaviek. Dumajem, što tysiača — heta minimum, jaki nas čakaje. Siaredniaja cana pomnika — 8—9 tysiač biełaruskich rubloŭ. Pieramnožcie hetyja ličby — atrymajecie prykładnuju sumu škody. Ale jašče jość rabotniki, jakim pavinny vypłacić pa 15 tysiač rubloŭ, pastaŭščyki, arendadaŭcy.
Za ŭvieś čas majoj pracy takoj kolkaści paciarpiełych jašče nie było, — havoryć jana.
Što zastałosia ad biznesu?
Siońnia telefony supracoŭnikaŭ adklučany, vitryny źniaty, ofisy nie pracujuć. Šasnaccataha sakavika firma padała na likvidacyju, zahadzia pradaŭšy abstalavańnie z vytvorčaści.
Sam zavod, učastak, jakaja-nijakaja arhtechnika, hranitnaja halka, instrumienty i aŭtamabili, na jakich vyvozili apošniaje, — usiu hetuju majomaść voś-voś aceniać i vystaviać na tarhi. Ździełka dapamoža viarnuć choć niejkija hrošy paciarpiełym.
Hrošy sychodzili ŭ Varšavu
Siarhiej Rudenka jašče ŭ mai paśpieŭ zarehistravać arhanizacyju pad brendam RG u Polščy. Na sajcie ŭsio jak i raniej: skidki, akcyi, fota ź biełaruskaj vytvorčaści, hatovyja pracy i novaja kalekcyja. Užo i ofis prodažu pracuje.
Viadoma, što ź siaredziny listapada «Studyja Hranitu RH» u «metach apieratyŭnaha i jakasnaha vykanańnia vyrabu» pieravodziła poŭnyja sumy zakazu ŭ Varšavu. Ideja na starcie vyhladaje ekanamična pravalnaj: u adnu furu źmiaščajecca 14—16 pomnikaŭ, kab zakryć 600 zakazaŭ, treba spakavać, zahruzić, pryhnać, razhruzić dziasiatki hruzavikoŭ. Rabiłasia heta dla paskareńnia vytvorčaści abo hrošy paprostu vyvodzilisia z krainy — pytańnie rytaryčnaje.
Ad pośpiechu da pachavańnia ŭłasnaha biznesu
Na rynku rytualnych pasłuh heta pradpryjemstva choć i nie nazyvali «samym-samym», ale ličyli dastatkova mocnym hulcom. Ale pra toje, što hetaja piramida abryniecca, zdahadvalisia mnohija, asabliva tyja, chto asabista pracavaŭ z Rudenkam.
Kab zrazumieć, čamu ŭsio tak skončyłasia, varta źviarnuć uvahu na toje, jak usio pačynałasia. U 2013 hodzie Siarhiej stvaraje firmu «AŭtaTrejdLizinh». Kantora zajmałasia lizinham i vydavała kabalnyja pazyki nasielnictvu: uziaŭ 400 rubloŭ — pavinien addać 2400. Užo tady zasnavalnik zajmaŭsia padatkovym machlarstvam u asabliva bujnym pamiery — za što ŭ 2021 hodzie na jaho i zaviali kryminalnuju spravu, a ŭ 2022-m — jašče adnu, za złoŭžyvańnie ŭładaj ci słužbovymi paŭnamoctvami (častka 3 artykuła 424 KK).
Ale ŭ Siarhieja, aproč finansavych viedaŭ, jašče dobra raźvita intuicyja. Złavić jaho tak i nie ŭdałosia: za miesiac da zaviadzieńnia spravy jon sa svajoj siamjoj zjechaŭ va Ukrainu, a zatym pierabraŭsia ŭ Polšču. Adtul i vioŭ spravy pa pomnikach.
Pakul spravy ŭ «AŭtaTrejdLizinha» išli dobra, u 2017 hodzie sumiesna z bratam Alaksandram Siarhiej adkryŭ novuju jurydyčnuju asobu — «Rytuał Hranit». Pa dakumientach firmu aformili na baćku. I braty sapraŭdy zajmalisia vyrabam nadmahillaŭ i ich ustaloŭkaj. Krok za krokam jany raskručvalisia, adčyniali ofisy ŭ rehijonach, abzavialisia ŭłasnaj vytvorčaściu, aŭtaparkam i praviali rekłamnuju kampaniju. U vieraśni «Rytuał Hranit» syšoŭ u likvidacyju. Ciapier hetaja ž kampanija, z tymi ž supracoŭnikami, klijentami i šyldaj nazyvałasia «Studyja Hranitu RH», tolki aformlena jana ŭžo na maci bratoŭ.
Što było dalej, viadoma: zamovy praciahvali pastupać, chacia vykanać ich u termin było nierealna, a zarpłata supracoŭnikam nie płaciłasia. Ciarpieńnie rabotnikaŭ łopnuła, i ŭ kancy listapada vytvorčaść spyniłasia. Mieniedžar piša listy ź pieranosami terminaŭ na viasnu, praciahvajučy pry hetym brać zakazy i hrošy ad novych klijentaŭ da lutaha.
Vyśviatleńniem usich abstavin zajmajecca DFR. Tryccać pieršaha sakavika Hienieralnaj prakuraturaj pa materyjałach DFR u dačynieńni da Siarhieja Rudenki zaviedziena kryminalnaja sprava pa artykule «Machlarstva ŭ asabliva bujnym pamiery» (častka 4 artykuła 209 KK).
Źviazacca z samim Siarhiejem, jak i ź jaho svajakami, jakija achvotna zhadžalisia stać zasnavalnikami ŭ jaho firmach, u žurnalistaŭ nie vyjšła: numary niedastupnyja, na paviedamleńni jany nie adkazvajuć.
Łukašenka anansavaŭ vyzvaleńnie ciažkachvorych palitviaźniaŭ5
Kamientary