«My tabie prosta damo štraf, ale ty budzieš supracoŭničać z nami». Hamialčuk raskazaŭ pra viarboŭku KDB paśla zatrymańnia «za ekstremizm» i intervju BT
Znajomstva vydańnia «Fłahštok» z hamielčukom Mikałajem Stahurskim adbyłosia jašče letaś. Małady čałaviek sam vysłaŭ redakcyi svajo intervju z prapahandystami i dadaŭ: «Heta ja ŭ navinach… U mianie vybaru nie było…» Praz hod, znachodziačysia ŭ biaśpiečnaj krainie, małady čałaviek padzialiŭsia z hetym vydańniem svajoj historyjaj.
Mikałaj Stahurski atrymaŭ śpiecyjalnaść budaŭnika i padpracoŭvaŭ u restaranie chutkaha charčavańnia ŭ Homieli. Padčas padziej 2020 hoda ŭ mitynhach i demanstracyjach nie ŭdzielničaŭ, ale ŭ telehramie pakidaŭ roznyja kamientary na temu supraćstajańnia hramadzian i režymu.
U lipieni 2022 hoda pa 19-hadovaha Mikałaja pryjšło dvoje milicyjantaŭ, kab supravadzić u RAUS Homielskaha rajona.
«Heta adbyłosia niby vypadkova, a 7-j ranicy źbiraŭsia na pracu, šorty i futbołku paśpieŭ apranuć. Milicyja. Kažuć: treba prafiłaktyčnuju hutarku pravieści. Pakul jechali na Razina, paśpieŭ pačyścić telefon. U mianie partyzanski telehram stajaŭ. Kali pryjechali, telefon zabrali i 1,5 hadziny čakaŭ», — kaža Mikałaj.
Zatym pryjšoŭ jašče adzin rabotnik siłavych struktur i skazaŭ, što jon «milicyjant pa dziaržbiaśpiecy». Nazvaŭsia Loniem. Jak vyśvietliłasia paźniej, heta byŭ supracoŭnik KDB, a imia było niesapraŭdnym.
«Chočaš, ja dakažu tabie, što ty schavaŭ čaty?» — spytaŭ supracoŭnik Lonia. Mikałaj vyrašyŭ pakazać schavanyja čaty, bo jamu «nie chaciełasia rabić heta pad katavańniami».
Sa słoŭ Mikałaja, potym čamuści pryjšli supracoŭniki narkakantrolu, jakija prapanavali: «Vybiraj: ci supracoŭničaješ, ci my ciabie za narkotyki zakryvajem». Jany pakazali fatahrafii, jakija pavinny byli paćviardžać staŭleńnie Mikałaja da narkotykaŭ. «Z telefona majho, ale telefon u ich byŭ, tamu jany sami ich tudy zasunuli [zahruzili fatahrafii]», — kaža chłopiec.
«U niejki momant hety Lonia mnie kaža: my tabie prosta damo štraf, ale ty budzieš supracoŭničać z nami», — raspaviadaje małady čałaviek.
U RAUS Homielskaha rajona Mikałaj prasiadzieŭ da poźniaha viečara. Potym byli dva dni ŭ IČU biez paścieli i z pastajannymi pravierkami. Pa druhoj častcy artykuła 19.11 («Zakliki da ekstremisckaj dziejnaści») jamu dali štraf 800 rubloŭ. «Navat mama nie paśpieła pryjechać. Piać chvilin — i sud prajšoŭ», — udakładniaje Mikałaj.
Nastupnaja sustreča hamielčuka z orhanami adbyłasia praź miesiac. Mikałaju napisaŭ praz vajbier toj samy Lonia.
«Sustrakalisia ŭ homielskim parku. Jon prapanavaŭ vybrać mnie pazyŭny. Ja vybraŭ toje, što mnie ŭ hałavu pryjšło, — Žniec, — śmiajecca Mikałaj. — Davaŭ mnie ŭkazańnie: ty pavinien znajści kahości. Prapanoŭvaŭ hrošy za heta. Za pošuk patrebnaha čałavieka mnie Lonia prapanoŭvaŭ ad 2 da 25 bazavych — u zaležnaści ad pracy.
Dapuścim, kali ja zaŭvažyŭ u kaho-niebudź simvoliku niejkuju, «Pahoniu», to jon mnie abiacaŭ hrošy zapłacić. Ja adkazvaŭ, što nie viedaju takich, choć siarod maich znajomych byli ludzi ź simvolikaj. Pakazvaŭ razdrukoŭki ludziej ź internetu, dzie nie było vidać tvaraŭ, ale ja nie zdavaŭ nikoha. Ja liču, što mianiać žyćci ludziej na hrošy niejkija — heta tryźnieńnie poŭnaje i žach».
Kab matyvavać Mikałaja da supracoŭnictva, jamu nahadvali pra toje, što mohuć uskładnić umovy jaho prafiłaktyčnaha ŭliku, pastavić zabaronu na vyjezd ź Biełarusi ci ŭvohule pačać novy praces. Adnym z zadańniaŭ byŭ vychad na suviaź ź inicyjatyvaj Bysol.
«Lonia skazaŭ napisać tudy, źviarnucca pa dapamohu, kab potym usie danyja pieravodu jamu pieradać. Ale ja jamu nie pieradaŭ. A skazaŭ, što baćka vykinuŭ razdrukoŭku i što inšaja kraina jamu prosta nie vydaść hetuju infarmacyju», — raskazvaje chłopiec.
Paśla atrymańnia Mikałajem dapamohi ad Bysol na sumu 300 jeŭra ŭ KDB navažylisia źniać videarepartaž, što nijakich hrošaj ad fondu jon nie atrymaŭ.
«Tekst byŭ razdrukavany zahadzia, ja prosta jaho zavučyŭ», — kaža Mikałaj.
Repartaž dla «Biełaruś 1» byŭ źniaty supracoŭnikami rehijanalnaha telebačańnia.
«Potym mianie nie čapali, bačyli, što ja spakojna siadzieŭ. U kancy 2022 hoda Lonia prapanavaŭ mnie vyjechać u Jeŭropu, kab ja za ludźmi «hladzieŭ» i skidaŭ usiu infarmacyju im». U KDB jamu paabiacali navat dapamohu z atrymańniem vizy.
Mikałaj samastojna vyrašyŭ pierapynić kantakty z orhanami. Jon źviarnuŭsia da Bysol znoŭ, raspavioŭ pra svaju viarboŭku i zapytaŭsia pra kansultacyju ab vyjeździe. Viasnoj 2023 hoda Mikałaj źjechaŭ ź Biełarusi ŭ adnu z demakratyčnych krain.
Paśla vyjezdu jon źmianiŭ telefon, ale śpiecsłužby jaho nie zabyvajuć: pieryjadyčna ŭ miesiendžarach źjaŭlajucca vykliki ad kadebešnika Loni i nieviadomych siłavikoŭ.
Z dapamohaj čornaj karty karnikaŭ Biełarusi Mikałaj zmoh apaznać svajho kuratara — ahienta Loniu. Im akazaŭsia hamialčuk Artur Mironienka. U bazie «Kibierpartyzanaŭ» jon značycca jak opierupaŭnavažany KDB.
Zalehčy na dno ŭ Majncy. Pavieł Batujeŭ — pra ŭcioki ad KDB, pobyt u Hiermanii i niamieckija pierśpiektyvy
«Prysłali zdymki ŭvachodnych dźviarej kvater maci i svajakoŭ». Biełarusy raskazvajuć, jak ich vierbavali KDB i HUBAZiK
«Chacieli, kab ja adrazu «źlivaŭ», kali chtości vykaža svajo mierkavańnie». Staršynia tavarystva ŭłaśnikaŭ u Minsku raskazaŭ, jak ź im «hutaryli» ŭ KDB
Što zapisana aficyjnaj pryčynaj śmierci adzinaha syna Jarmošynaj?5
Kamientary
Niama dziva, što mient padkinie narkotyki, pačnie šantažavać, što btšniki maniać, što słaby čałaviek sastupaje. A voś bajsołaŭskaja postać zbaŭcy, kab nia vyhladać štučna, mieła b zastacca nienazvanaj.
Zrazumieła, što z hetym (i padobnymi) artykułam stryžaki (ci chto tam i jakim z bajsołaŭ pahojdajucca na raźmierkavalnych płyniach) pojduć pa dziarž finansavańnie.