11-y Mižnarodny Kanhres daśledčykaŭ Biełarusi pačaŭ svaju pracu ŭ Hdańsku 22 vieraśnia. Navukovy forum budzie doŭžycca try dni.
Jak zaŭvažyŭ adzin z vystupoŭcaŭ, arhanizatary Kanhresu marać pra jaho praviadzieńnie na terytoryi Biełarusi, ale pakul miesca praviadzieńnia ŭsio bolš addalajecca ad krainy. Vosiem razoŭ navukoŭcaŭ prymaŭ Koŭna, pa adnym razie Vilnia (2019 hod) i Varšava (2017 hod). Sioleta miescam zboru staŭ Hdańsk.
U prahramie Kanhresu čatyrnaccać siekcyj, udzielnikaŭ jakich haścinna prymajuć adrazu try placoŭki — Muziej Druhoj suśvietnaj vajny, Nacyjanalny marski muziej i Jeŭrapiejski centr Salidarnaści.
Jak adznačyŭ adzin z arhanizataraŭ Kanhresu, dyrektar instytuta «Palityčnaja śfiera» Andrej Kazakievič, mierapryjemstva adbyvajecca ŭ dastatkova składany čas šmatlikich vyklikaŭ pierad biełaruskaj akademičnaj supolnaściu i pierad Biełaruśsiu jak krainaj.
Adnak arhanizatary spadziajucca, što «Kanhres uniasie svoj układ nie tolki ŭ asensavańnie taho, što adbyvajecca ŭ našym rehijonie i ŭ Biełarusi, ale i adyhraje svaju rolu va ŭmacavańni biełaruskaj akademičnaj supolnaści, bo jaje adzinstva zaraz pad vialikim pytańniem».
Pa słovach druhoha arhanizatara Kanhresu — dacenta Univiersitetu Vitaŭta Vialikaha (Koŭna) Ruścisa Kamuntavičusa, kali jany pačynali hetuju inicyjatyvu, to čakańni byli nadzvyčaj vysokija:
«Majoj maraj była aktyvizacyja biełaruska-litoŭskich adnosin, źmiaščeńnie ich u bolš šyrokim uschodniejeŭrapiejskim kantekście. Vykanana daloka nie ŭsio. Va ŭsiakim razie, toje, što my majem siońnia — heta štohadovaja mahčymaść litoŭskich navukoŭcaŭ sustrecca ź biełaruskim kalehami.
Na siońnia ŭžo jość pieršaja historyja Biełarusi, napisanaja na litoŭskaj movie, ździejśnieny pierakład III Statuta VKŁ na litoŭskuju movu. I što vielmi važna — lepšaje ŭsprymańnie Biełarusi i jaje ludziej u Litvie. Hetyja dasiahnieńni vielmi važnyja dla takoj maleńkaj nacyi, jak litoŭcy. I samaje hałoŭnaje — jany nie mahli by być dasiahnutyja biez dapamohi našych kanhresaŭ».
Stanovišča biełaruskaj navuki
Na plenarnym pasiadžeńni byli pradstaŭlenyja vyniki daśledavańnia ŭspryniaćcia nasielnictvam Biełarusi stanu ajčynnaj navuki i analizu asnoŭnych pakazčykaŭ jaje raźvićcia za apošnija hady.
Jak adznačyŭ Andrej Kazakievič, daśledavańnie pakazała, što ŭ Biełarusi isnuje vialiki razryŭ pamiž tym, jak hramadstva ŭsprymaje ŭzrovień raźvićcia navuki i technałohij i realnym stanaŭ rečaŭ:
«Absalutnaja bolšaść apytanych ličyć krainu vysokaraźvitaj u technałahičnym i navukovym płanie. Ale pry hetym usie doŭhaterminovyja tendencyi raźvićcia biełaruskaj navuki na praciahu apošnich piatnaccaci-dvaccaci hadoŭ zastavalisia niehatyŭnyja. Heta tyčycca jak vydatkaŭ na navukovyja daśledavańni, tak i ŭniosku navuki ŭ ekanomiku i kolkaściu ludziej, jakija zaniatyja ŭ hetym siektary.
Zaŭvažna istotnaje źnižeńnie navukovaj pradukcyi, u tym liku i kolkaść abaronienych dysiertacyj (bolš čym na treć za apošnija 10 hadoŭ). Pry hetym biełaruskaja navuka zastajecca mocna centralizavanaj. Kožnaja dyscyplina maje adzin-dva viadučych centry, u jakich skancentravanyja asnoŭnyja resursy i jakija vyznačajuć jaje raźvićcio.
Pry hetym bolš-mienš narmalnuju mahčymaść uznaŭlać svaju supolnaść siarod sacyjalna-humanitarnych dyscyplin majuć tolki ekanomika i historyja. Ni palitałohija, ni fiłasofija, ni sacyjałohija takich mahčymaściaŭ nie majuć. Tamu što kolkaść tych, chto abaraniaje dysiertacyi ŭ hetych dyscyplinach, krajnie nizkaja».
Jakija temy abmiarkoŭvajucca
Siońnia adbylisia navukovyja siekcyi, na jakich byli abmierkavanyja takija pytańni, jak stanovišča Biełarusi ŭ sučasnym śviecie, adnosiny Biełarusi i Polščy, stan daśledavańnia hramadzianskaj supolnaści, historyja vyvučeńnia Vialikaha Kniastva Litoŭskaha apošnija 20 hadoŭ.
U centry navukovych dyskusij byli taksama takija, na vialiki žal, aktualnyja temy, jak transdyscyplinarnaje daśledavańnie traŭmy, kulturny supraciŭ na prykładzie biełaruskaha mastactva i litaratury, hramadskaja dumka pra vajnu.
Vialikuju cikavaść ujaŭlajuć prezientacyi novych vydańniaŭ i kruhłyja stały, jakija projduć paralelna ŭ subotu z 17.00 da 18.30. A paśla ich adbudziecca adno z samych intryhoŭnych mierapryjemstvaŭ — cyrymonija ŭručeńnia Premij Kanhresa.
Kanhres daśledčykaŭ Biełarusi — čarhovaje bujnoje mierapryjemstva biełarusaŭ u Polščy. Na minułym tydni ŭ Varšavie adbyŭsia Kanhres biełaruskaj kultury. Niekalki dzion tamu taksama tam ža pracavaŭ Biznes-forum. A praz tydzień projdzie Fiestyval biełaruskaj kultury va Urocłavie.
Čytajcie jašče:
Łukašenku stała drenna na samicie ŠAS u Kazachstanie — Dožd́16
Kamientary