Pra svoj pierajezd i pracu ŭ Čechii «Radyjo Svaboda» raspaviała byłaja zahadčyca adździaleńnia RNPC dziciačaj ankałohii, hiematałohii i imunałohii Nadzieja Piatroŭskaja.
Kandydata miedycynskich navuk Nadzieju Piatroŭskuju ŭ Minsku za ŭdzieł u akcyjach pratestu zatrymlivali dvojčy. Pieršy raz padčas pratestaŭ miedykaŭ 7 listapada 2020-ha. Tady joj byŭ prysudžany štraf. Nastupnym razam zatrymali 27 studzienia 2021 hoda na praśpiekcie Pieramožcaŭ, kali daktorka vychodziła z pracy ŭ pryvatnym miedyčnym centry. Na hety raz Nadzieja praviała troje sutak na Akreścina.
Z pracy ŭ RNPC dziciačaj ankałohii, hiematałohii i imunałohii Nadzieja Piatroŭskaja zvolniłasia paśla taho, jak tam źmianili kiraŭnictva. Da zvalnieńnia jaje staž składaŭ 21 hod. Ciapier jana pracuje ŭ horadzie Češski Krumłaŭ na poŭdni krainy.
Šlach u Čechiju
U Čechiju Nadzieja pryjechała pa humanitarnaj prahramie Medevac. Jak raspaviadaje Piatroŭskaja, hetaja prahrama vykarystoŭvajecca dla dapamohi ludziam u «haračych kropkach» płaniety:
«U niejki hod heta była dapamoha ludziam, jakija paciarpieli ad ziemlatrusaŭ ci ŭ vajennych kanfliktach u Siryi. U 2020 hodzie prahrama była nakiravanaja na dapamohu tym, chto paciarpieŭ u pratestach. Druhaja častka prahramy była nakiravanaja na dapamohu miedykam».
Na emihracyju Piatroŭskaja rašyłasia nie adrazu:
«Kali my pierajazdžajem, to traplajem jak by ŭ asiarodździe ź inšaj hravitacyjaj. Bo heta ž nie turyzm. Tamu vielmi kaštoŭnaja dapamoha. Ja padumała ab pierajeździe. Paśla ŭ mianie było druhoje zatrymańnie, paśla jakoha ja apynułasia na Akreścina. Paśla jaho ŭ mianie ŭžo nie było sumnievaŭ, što ja pahadžusia», — raspaviadaje Piatroŭskaja.
«Była nadzieja, što ŭsio skončycca dobra, i ja praź niekatory čas viarnusia i znoŭ pačnu svajo pracoŭnaje žyćcio ŭ rodnaj krainie. Ź ciaham času stała zrazumieła, što heta nie atrymajecca», — adznačaje Nadzieja i raspaviadaje, što ŭ Čechii prahrama Medevac dapamahła kala 60 paciarpiełym pad časpratestaŭ. Ludzi atrymali status biežancaŭ. Akramia hetaha prahramaj skarystałasia kala 20 čałaviek, jakija źviazanyja ź śfieraj achovy zdaroŭja (miedsiostry, fielčary, daktary).
Nadzieja zhadvaje, što joj patrebien byŭ dakumient, jakija paćviardžaje jaje pracu ŭ hałaŭnoj ankałahičnaj ustanovie. Daviedku na byłym miescy pracy vydali biez dadatkovych źviestak.
«Pa sutnaści, heta takaja nievialikaja pomsta režymu za maju pratesnuju dziejnaść. U vyniku ja vymušana była vučycca nanoŭ. Maja praktyka doma nie była zaličana, bo ja nie maju dakumientalnaha paćvierdžańnia. Toje, što ja pracavała, — tak, ale pieralik maich adkaznaściej jany nie paznačyli», —
raspaviadaje Piatroŭskaja.
Adaptacyja i kryŭdnyja momanty
Nadzieja ščyra pryznajecca, što joj vielmi składana paśla 40 hadoŭ pačynać žyćcio z nula:
«U apošni hod majoj raboty ja zajmała dobruju pasadu — była zahadčykam adździaleńnia starejšaha ŭzrostu ŭ respublikanskim centry dziciačaj ankałohii. Mnie maja rabota vielmi padabałasia, i ja adčuvała, što ja realizujusia tak, jak ja chacieła. Było adčuvańnie, što ja sabie dakazała ŭsio, što chacieła dakazać.
Vymušany pierajezd, heta zaŭsiody strata sacyjalnaha statusu. I ja nie mieła iluzijaŭ, što kali-niebudź tut viarnusia na takuju pazicyju. I nie maju ciapier. Heta składana. U niejkaj miery ja, mahčyma, pieraacaniła svoj ćviarozy rozum. Pačynać z samaha nizkaha ŭzroŭniu, a ja, pa sutnaści, ciapier jak vypusknik miedyčnaha ŭniviersiteta. Pracuju biez atestacyi. Kab jaje atrymać, ja pavinna pracavać jašče jak minimum piać hadoŭ. Ale pazityŭnych momantaŭ u hetaj situacyi bolš, čym niehatyŭnych.
Nadzieja raspaviadaje, što nie ŭsie, chto pryjechaŭ pa prahramie ŭ Čechiju, zdoleli intehravacca ŭ sistemu achovy zdaroŭja krainy.
«Dastatkova składany moŭny barjer. <…> Treba było vučyć movu. I padychodzić da hetaha tak ža prafiesijna, jak da svajoj pracy. Bo treba kamunikavać z pacyjentami. Asabliva z pažyłymi, jakich bolšaść u ankałohii», — raspaviadaje Piatroŭskaja.
Ciapier, pa słovach Nadziei, jana nie adčuvaje surjoznaha moŭnaha barjeru, moža kamunikavać na češskaj movie jak na bytavym, tak i na prafiesijnym uzroŭni. Ale heta nie było lohka. Na praciahu paŭtara hoda jana rychtavałasia da ekzamienu.
«Pieršaja častka ekzamienu była piśmovaja. Atrymałasia prajści hetyja testy. A voś druhaja častka ekzamienu — vusnaja. Čatyry raździeły — chirurhija, terapija, akušerstva i hiniekałohija, piedyjatryja. Treba było čatyry vializnyja raździeły miedycyny pryhadać, jak heta było doma, kaliści ŭ instytucie i, akramia hetaha, toje, što ciapier novaha.
Pa sutnaści ja vučyła ŭsiu instytuckuju prahramu nanoŭ na češskaj movie. I vielmi zadavolena, što heta zrabiła, bo dla mianie było šmat novaha, bo hetyja haliny nie zaŭsiody źviazanyja z ankałohijaj. <…> Moj uzrovień u ahulnaj terapii vielmi padniaŭsia i ja ŭdziačna losu, što jon mianie prymusiŭ (adabraŭšy vializnuju kolkaść niervaŭ) da hetaha».
Nadzieja raspaviadaje, što jaje intehracyja ŭ češskaje žyćcio i novy kalektyŭ nie była lohkaj:
«Kankurentnaść u asiarodździ dastatkova vysokaja. I pracujem nie tolki z pacyjentami, a ź miedsiostrami i kalehami-daktarami roznaha ŭzroŭniu. U Čechii doktar, jaki tolki skončyŭ instytut, pryraŭnoŭvajecca pa adnosinach z boku kaleh, možna skazać, da miedsiastry. Heta jość i ŭ nas.
Ale tut heta vielmi vostra vyražana. A pakolki ja pa češskich mierkach jakraz taki doktar, to z boku siaredniaha miedpiersanału časam byvali dastatkova niepryjemnyja momanty. Što datyčyć kaleh, jakija razumieli, pry jakich umovach ja pierajazdžała, to da mianie adnosilisia z pavahaj».
Ciažkaściu dla Nadziei stała i kamunikacyja pamiž supracoŭnikami na «ty» niezaležna ad pasady.
«Ciapier staŭleńnie dastatkova aściarožnyja. Za mnoju jašče pierapravierać niekalki razoŭ. Ale heta ŭžo nie tak kryŭdna, jak heta było na samym pačatku, kali mnie zdavałasia, što ja pracavała ŭ samaj krutoj ankałahičnaj ustanovie Biełarusi, a tut za mnoju praviarajuć elemientarnyja pytańni (jak ja pryznačaju analizy ci tabletki)», —
ščyra dzielicca Nadzieja Piatroŭskaj.
Praca doktara ŭ Čechii i zarobak
Pa słovach Nadziei, u Čechii vielmi dobryja ŭmovy dla pracy doktaram:
«Češskaja sistema achovy zdaroŭja maje vielmi vysokuju acenku pa standartach Jeŭrasajuza. Jana vielmi blizkaja pa svaim ŭzroŭni da aŭstryjskaha ci niamieckaha. Moža, zusim trochi sastupaje».
Taki ŭzrovień, ličyć Piatroŭskaja, vynik dastatkova surjoznaha padychodu da adukacyi.
«U nas trochi inšaja sistema. Niama nieabchodnaści śpiecyjalizavacca ŭ niejkaj śfiery, kab stać ankołaham. Ja pryjšła paśla instytuta adrazu ŭ ankałahičnuju ŭstanovu i zajmałasia tolki ankałohijaj. Praktyčna nie zajmałasia terapijaj. Mieła tolki peŭny vopyt pracy piedyjatram. Tut dla taho, kab stać ankołaham, treba piać hadoŭ pracavać dastatkova ŭ strohich umovach.
Treba šmat pracavać mienavita ŭ terapii, kab viedać uvieś śpiektr patałohij, jaki ty, zrazumieła, sustrenieš, kali budzieš pracavać ankołaham. Ale patałohija nie budzie ankałahičnaj. Heta buduć infarkty, hipiertaničnyja kryzy, trombaembalija, vialiki śpiektr patałohij, jakim nas, jak vuzkich śpiecyjalistaŭ, nie vučać. My pra ich viedajem bolš na intuityŭnym uzroŭni.
Tut padychod całkam inšy. Jon absalutna prafiesijny. I pakul čałaviek nie budzie dobra vałodać pradmietam, jon nie zdaść ekzamien. Jaho možna zdavać niekalki razoŭ. Zvyčajna atrymlivajecca zdać z druhoj, treciaj sproby».
Nadzieja Piatroŭskaja pracuje pa śpiecyjalnaści, ale nie maje atestacyi: «Ja pracuju doktaram, vykonvaju funkcyi ankołaha. Pry ŭsim hetym umovy pracy tut našmat kamfortniejšyja, pryjemniejšyja i lahčejšyja».
Nadzieja adznačaje, što ličycca ŭ balnicy maładym doktaram, jaki tolki skončyŭ univiersitet. Pry hetym jana maje mahčymaść zrabić lubyja daśledavańni, jakija paličyć nieabchodnymi dla pacyjenta:
«I ja nie pavinna biehać i ŭzhadniać kožny svoj krok z načalstvam, jak heta robicca ŭ nas doma. Heta chvaroba hałoŭnych ustanovaŭ. U budučaha doktara nie vypracoŭvajecca ŭmieńnie prymać rašeńnie, bo kožny krok pavinien być kansultavany z kalehaj ranham vyšej. Tut ty pracuješ z pacyjentam. I heta całkam tvaja adkaznaść. I kali ty pavinien źviarnucca da staršaha tavaryša — heta taksama tvaja adkaznaść».
Havoračy pra svoj zarobak, Nadzieja adznačaje, što doma jana zaŭsiody pracavała na troch rabotach dla taho, kab adčuvać siabie ŭpeŭniena.
«Ja atrymlivała zarobak na troch rabotach dzieści kala tysiačy dalaraŭ. Tut ja pracuju na adnoj rabocie. Načnych dziažurstvaŭ u mianie niama. I pry ŭsim hetam ja atrymlivaju dźvie z pałovaj tysiačy dalaraŭ. Ja nie adčuvaju finansavych ciažkaściej, nakolki heta moža być dla emihranta aktualnym. Tak, ja nie mahu kupić kvateru ci dom, ale mahu kupić mašynu», —
raspaviadaje Piatroŭskaja.
«Ja b nie vyklučała mahčymaści viartańnia dachaty. Ale ŭ hety momant jana minimalnaja. Ja nie vielmi vieru ŭ chutkija i radužnyja pieramieny. Akramia hetaha, ja vielmi šmat ukłała ŭ toje, kab tut niejak dakazać svaju prafiesijnuju prydatnaść, i nie hatovaja ŭ adzin momant admovicca ad tych mahčymaściej, jakija mnie pradstaŭlaje Čechija i ES u płanie prafiesijnaj realizacyi.
Ale vierahodnaść viartańnia jość. I mahčyma, niekali viedy, nabytyja tut, spatrebiacca doma i niešta palepšycca», —
havoryć u kancy razmovy Nadzieja Piatroŭskaja.
Čytajcie jašče:
«Padlik hałasoŭ jak sataniscki rytuał». Były člen kamisii raskazaŭ, jak u Biełarusi falsifikujuć vybary8
Kamientary