Ale znajšłosia miesca dla nieviadomych dramaturhaŭ z rasijskaj hłybinki.
Mahiloŭski abłasny teatr dramy i kamiedyi imia Vincenta Dunina-Marcinkieviča, jaki raźmiaščajecca ŭ Babrujsku, abnaviŭ svoj repiertuar. U novym repiertuary nie znajšłosia miesca dla biełaruskich tvoraŭ, amal usie śpiektakli pastaŭleny pa tvorach ruskich aŭtaraŭ, časta — małaviadomych.
U červieni, u apošni miesiac pierad teatralnymi kanikułami, babrujčanam prapanujuć naviedać nastupnyja pastanoŭki.
Samym maleńkim prapanujuć premjeru muzyčnaj kazki «Ściapan-sałdat na vydumki bahaty», stvoranaj pavodle ruskaha falkłoru. I choć pa siužecie vajaku daviadziecca ŭsiaho tolki abvieści čorta, kab vyratavać pryhažuniu, na fonie rasijskaha ŭvarvańnia va Ukrainu takaja pastanoŭka vyhladaje dvuchsensoŭnaj.
Jość jašče i inšyja kazki, taksama niebiełaruskija: muzyčnaja «Dom dla parasiat» pavodle anhlijskaj narodnaj kazki, liryčnaja kamiedyja «Staraja zajčycha» pavodle jekaciarynburhskaha dramaturha Mikałaja Kalady, muzyčnaja kazka «Buracina» pavodle Alaksieja Tałstoha i kazka «Lasny hadzińnik» pavodle adnajmiennaj pjesy ŭkrainskaha dramaturha Hieorhija Ściafanava.
Bolš starejšym prapanujuć pastanoŭku «Niurnbierh. Łava padsudnych» — razvažańni rasijskaha dramaturha Alaksandra Ihnašova pra Niurnbierhski praces i toje, chto budzie kiravać paślavajennym śvietam, ruskija ci amierykancy. Pieradzieł śvietu — nadzvyčaj aktualnaja tema ŭ rasijskim prapahandysckim dyskursie.
Štrych da partreta aŭtara: u 2011 hodzie samarski žurnalist i vykładčyk Ihnašoŭ byŭ adzinym padazravanym u spravie ab zabojstvie svajoj aśpirantki, jakaja, jak pakazała ekśpiertyza, zaciažaryła ad jaho. Dastatkovych dokazaŭ, kab pasadzić Ihnašova, nie znajšli, zabojstva zastajecca nieraskrytym dahetul. Tak što tema sudovych pracesaŭ nad złačyncami sapraŭdy blizkaja dramaturhu.
Siudy ž i lohkaja šlubnaja kamiedyja «Božyja dźmuchaŭcy», napisanaja dziŭnahorskim dramaturham Andrejem Ivanovym. Jaje mastackija jakaści adzin rasijski teatrał apisaŭ słovami «motašna i ahidna».
Rodny małaviadomamu aŭtaru Dziŭnahorsk, kali heta nie pryhožy tvorčy psieŭdanim, znachodzicca ad Babrujska za 4800 km — zdavałasia b, nie samy vidavočny vybar dla biełaruskaha teatra.
I jašče fantastyčnaja trahikamiedyja «Tomi» pavodle znoŭ ža rasijskaha dramaturha Anastasii Bukrejevaj.
Dla tych, kamu spoŭniłasia 16 hadoŭ, u repiertuary teatra jość trahikamiedyja «Kachańnie majo prava!» pa matyvach tvoraŭ Alaksandra Astroŭskaha, hałoŭnaha rasijskaha dramaturha XIX stahodździa.
Siarod pastanovak tvoraŭ inšych zamiežnych aŭtaraŭ: kamiedyja ŭ dvuch aktach «Madam Rubinštejn» pavodle pjesy aŭstralijskaha dramaturha Džona Mista dy pryviezieny ź Minskaha lalečnaha teatra «Pansijon Bielvieder» pavodle Matea Spjacy.
A dzie ž biełaruskaje ŭ teatry, nazvanym imiem kłasika biełaruskaj litaratury? A jaho niama.
Adzinuju pastanoŭku, jakuju možna ŭmoŭna adnieści da biełaruskich — bałada pra sałdata «Vasil Ciorkin» pavodle Alaksandra Tvardoŭskaha. Ruskamoŭny paet sa Smalenščyny pachodziŭ ź biełaruskaj siamji, havaryŭ z zaŭvažnym biełaruskim akcentam i padtrymlivaŭ blizkija stasunki ź biełaruskimi litaratarami. Ale i «Vasila Ciorkina» staviać, vidavočna, nie praź biełaruskaść aŭtara, a tamu što tvor pra vajnu.
Vytłumačyć hetuju prykruju situacyju mohuć kadravyja źmieny ŭ teatry.
Z 2007 hoda babrujskim teatram niaźmienna kiruje Vieranika Viniel, jakaja da hetaha ŭ teatry była hałoŭnaj buchhałtarkaj. Mienavita na hetuju śpiecyjalnaść jana vučyłasia ŭ Horackaj sielskahaspadarčaj akademii. Pryznačeńnie na takuju pasadu čałavieka, dalokaha ad kultury, ź pieršaha pohladu vyhladaje dziŭnym, ale nasamreč dyrektaru teatra dastatkova być efiektyŭnym mieniedžaram.
Za repiertuarnuju častku adkazvajuć inšyja ludzi. U pieršuju čarhu heta zahadčyk litaraturnaj častki, pasadu jakoha zajmaje Taćciana Murmancava. Murmancava prynamsi ŭsie svaje sacsietki viadzie pa-biełarusku.
Ale źviartaje na siabie ŭvahu postać hałoŭnaha režysiora teatra Dźmitryja Nujanzina. Nujanzin naradziŭsia ŭ horadzie Ačynsku ŭ Krasnajarskim krai. Skončyŭ u 1994 hodzie Charkaŭski instytut mastactvaŭ i da 2014 hoda pracavaŭ hałoŭnym režysioram u Bresckim teatry lalek. Narešcie viarnuŭsia na radzimu, u Ačynski dramatyčny teatr, jakomu ahułam pryśviaciŭ 25 hadoŭ svajho žyćcia — padčas pracy ŭ Breście jon 1-2 razy na hod pryjazdžaŭ u rodny horad stavić śpiektakli.
U 2023 hodzie Nujanzin staŭ hałoŭnym režysioram u Mahiloŭskim abłasnym teatry dramy i kamiedyi imia Vincenta Dunina-Marcinkieviča. Nikoha bližej za radyus u 4000 km adšukać, vidać, nie zmahli. Anałahičny kadravy hoład paśla 2020 hoda adčuvajuć i inšyja teatry: adny prafiesijanały syšli sami, inšych zvolnili za palityku. Pasada hałoŭnaha režysiora ŭ znajomym Bresckim lalečnym teatry nie dastałasia Nujanzinu, bo jaje za hod da taho prapanavali Dzianisu Kazačuku, «synu aficera» z Chabaraŭska, jaki ź Biełaruśsiu nijak nie byŭ źviazany.
Mienavita pachodžańnie Nujanzina tłumačyć źjaŭleńnie ŭ repiertuary tvoraŭ małaznajomych rasijskich aŭtaraŭ, naprykład, dramaturha Andreja Ivanova ź Dziŭnahorska.
Dziŭnahorsk, jak i Ačynsk — heta nievialikija harady na poŭdni Krasnajarskaha kraju. A jašče Nujanzin vialiki siabar «Ruskaha tavarystva», jak jano samo piša, i biare ŭdzieł u jahonych inicyjatyvach u Biełarusi.
Babrujski teatr i raniej nie adroźnivaŭsia nacyjanalnym kałarytam. U minułym siezonie pastavili adnaho tolki «Nieścierku», ciapier ža nie zastałosia aničoha.
«Naša Niva» — bastyjon biełaruščyny
PADTRYMAĆ
Kamientary